Çalışan Emekliden Toplu Tahsil "Hak İhlali" Sayıldı

 - Anayasa Mahkemesi, emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya başlayan kişiden, idarenin hatası nedeniyle 4 yıl 9 ay boyunca kesilmeyen yaşlılık aylığı tutarının toplu tahsil edilmesini hak ihlali saydı - Karardan: - "Hatalı idari işlemdeki bütün kusurun başvurucuya yüklenmesi ve 35 bin 945 lira olan asıl alacağın kanuni faiziyle 56 bin 330 lira olarak tahsil edilmesiyle başvurucu üzerinde aşırı ve orantısız bir yüke sebep olunmuş ve hakkın özüne dokunur şekilde ölçülülük ilkesi ihlal edilmiştir"

ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya başlayan kişinin, idarenin hatası nedeniyle 4 yıl 9 ay boyunca emekli aylığından kesilmesi gereken paranın sonradan fark edilerek toplu tahsil edilmesini hak ihlali saydı.

Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararına göre, emekli olduktan sonra kamu görevlisi olarak tekrar çalışmaya başlayan vatandaşa bu süreçte yaşlılık aylığı ödenmesine devam edildi. Daha sonra yürürlüğe giren 5335 sayılı kanun ile belirtilen kamu kurumlarında çalışan ve kendisine yaşlılık aylığı ödenen kişilere çalışmaya devam ettikleri süreçte yaşlılık aylığı ödenmeyeceği hükme bağlandı.

Ancak açık yasal düzenlemeye rağmen başvurucunun yaşlılık aylığı ödemelerine son verilmedi. Bu durum başvurucunun tekrar emeklilik talebinde bulunduğu zamana kadar devam etti. Bu tarihte ise başvurucuya yapılan ödemeler geriye yönelik talep edildi. Kendisine borç kaydedilen tutarı ödeyen vatandaş, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) tahsil işleminin iptali istemiyle Ankara 11. İş Mahkemesine dava açtı.

Reddedilen davanın Yargıtay tarafından onanmasının ardından vatandaş, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunarak hukuki güvenlik ilkesinin, adil yargılanma, mülkiyet ve sosyal güvenlik hakkının ihlal edildiğini ileri sürdü.

Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 2. Bölümü başvurucunun mülkiyet hakkının ihlal edildiğine, ihlal sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapmak üzere kararın Ankara 11. İş Mahkemesine gönderilmesine hükmetti.

- Karardan

Kararda, 5335 sayılı kanunun ilgili maddesine karşın hatalı işlem sonucunda SGK'nın başvurucuya yaşlılık aylığı ödemeye devam ettiği belirtildi.

İdarenin hatalı işleminden kaynaklanan mülkiyet hakkına yönelik müdahalenin ölçülü olup olmadığının tespitinde idarenin hatalı işlemin karşısındaki tutumu, işlemin fark edilmesinde geçen süre, hatalı işlem nedeniyle ödenen paranın tahsil edilmesindeki yöntem ve alacağa kanuni faiz gibi yaptırımların ön görülüp görülmediğinin önem taşıdığı vurgulanan kararda, şunlar kaydedildi:

"Başvurucuya ödenen yaşlılık aylığının yersiz olduğunun tespit edilmesinde geçen 4 yıl 9 aylık süre oldukça uzundur. Bu süre boyunca başvurucuya ödemeye devam eden yaşlılık aylığının kesilmesini sağlamak amacıyla başvurucunun görev yaptığı kurum Orman Genel Müdürlüğü ile SGK arasında herhangi bir iletişimin kurulamadığı gözlemlenmiştir. Ayrıca Maliye Bakanlığının tel emriyle 5335 sayılı kanunun 30. maddesi kapsamındaki personeli SGK'ya bildirme yükümlülüğü ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yüklenmiştir. Başvurucunun durumunu tespit etmek için derin bir araştırmaya ihtiyaç duyulmayacağı da açıktır. Bu durum, idari işlev gören ayrı hukuksal statülere bağlı değişik kurum ve kuruluşların bir bütün oluşturduğunu ifade eden idarenin bütünlüğü ilkesiyle bağdaşmamaktadır."

Sosyal güvenlik hakkından doğan ödemeler gibi bireylerin hayatlarını devam ettirmesi bakımından büyük öneme sahip konularda kamu otoritelerinden azami özen gösterilmesinin beklendiğine işaret edilen kararda, "Somut olayda idare tarafından yaşlılık aylığı ödemelerinin yersiz olduğu yönündeki hatalı işlemin 4 yıl 9 ay sonra tespit edildiği, kamu kurumlarının uygun zamanda uygun yöntemle ve tutarlı hareket etme sorumluluğunda başarısız olduğu anlaşılmıştır." ifadeleri kullanıldı.

Kararda, sosyal adaletin gereği olarak idarenin tesis ettiği hatalı işlemin somut olayın koşullarına göre geri alabileceğini veya belli durumlarda kaldırabileceği konusunda kuşku bulunmadığı vurgulandı.

Bu tespitin hatalı idari işlemden kaynaklanan sosyal güvenlik ödemeleri için de geçerli olduğu belirtilen kararda, hatalı idari işlemin idarenin kendisinden kaynaklandığı durumlarda farklı bir ölçülülük yaklaşımının benimsenmesi ve başvurucu üzerinde aşırı ve orantısız bir yüke sebep olunup olunmadığının tespit edilmesi gerektiğine dikkat çekildi.

Somut olayda başvurucunun 4 yıl 9 aylık süreç için toplam 56 bin 330 lira ödediği, yersiz yapılan ödemelerde idarenin kusurunun bulunduğunun anlaşıldığı kaydedilen kararda, "Hatalı idari işlemdeki bütün kusurun başvurucuya yüklenmesi ve 35 bin 945 lira olan asıl alacağın kanuni faiziyle 56 bin 330 lira olarak tahsil edilmesiyle başvurucu üzerinde aşırı ve orantısız bir yüke sebep olunmuş ve hakkın özüne dokunur şekilde ölçülülük ilkesi ihlal edilmiştir." tespiti yapıldı.

(28.04.2016)

Anadolu Ajansı (AA) | Kaynak Gösterilse Dahi Yayınlanamaz.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.