Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Aylık Bağlama İşlemleri Sırasında Brüt Asgari Ücretin İki Katı Tutarına Kadar Prim Borcu Olduğu Tespit Edilenlerin Aylık Başlangıç Tarihleri Değiştirilmeksizin Aylıkları Bağlanacak ve Prim Borçları Ödenecek Aylıklarından Kesilerek Tahsil Edilir!

Çalışma statülerine göre emeklilik için aranacak koşullar şöyle:

SSK:

Normal emeklilik için 5000 prim günü ve kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlamış olmak yeterli olacak.

Bunun yanı sıra kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresini doldurmamış olmakla birlikte kadın 50, erkek 55 yaşını doldurmuş ve 5000 prim günü varsa bunlar da normal emekli olacak.

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı:

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na tabi çalışanların EYT’den normal emekli olabilmeleri için kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9000 prim gününü tamamlamaları gerekecek.

Prim günü hesabında farklı statülerdeki çalışmalar birleştirilerek hesaplanacak.

Yani EYT, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı bulunup prim gün sayısını tamamlamasına rağmen yaş şartına takıldığı için emekli olamayan çalışanları ifade eden kısaltmadır.

Sigortalıların sigortalılık süresi kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olarak, Sigortalıların işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında gün şartı korunmuş durumda

Bağ-Kur’lular kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

Emekli Sandığı iştirakçileri kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

EYT KANUN KAPSAMINDA KISMİ EMEKLİLİĞİ KAPSAMIYOR KISMİ EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI DEVAM EDİYOR

EYT düzenlemesinde bu hakkın da verileceği bekleniyordu.

İlgili Yasa tasarısının maddelerinde açıkça belirtildiği üzere de;

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. “GEÇÎCİ MADDE 95- Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (B) bendi ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartlan taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar denilmiştir.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının © bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.

C) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/3 md.)

a) 23.5.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.

b) 23.5.2002 tarihinde (a) bendinde öngörülen şartları yerine getiremeyenlerden bu şartları; ba) 24.5.2002 ile 23.5.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,

bb) 24.5.2005 ile 23.5.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,

bc) 24.5.2008 ile 23.5.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,

bd) 24.5.2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24.5.2011 ile 23.5.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,

be) 24.5.2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları, Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler

8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılar 3600 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında;

BAĞ-Kurlular 5400 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında;

Emekli Sandığı iştirakçileri ise 3600 prim günü ve kadın – erkek 60 yaşında kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyorlardı.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının c bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamış olup daha önce yapılan açıklamaların aksine emeklilikte yaşa takılanlar 8 Eylül 1999 öncesindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanamayacaklardır.

Bu durumda kısmi emeklilikte mevcut kanun hükümleri aynen devam edecek. Prim günü 3600’ün üzerinde olan SSK’lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecekler.
BAĞ-KUR’lu erkekler ise 5400 prim günü olmak şartıyla kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecek.

Tarım SSK sigortalıları yani 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılar için 2925/Geçici 2. maddesindeki emeklilik yaş hadlerinin kaldırılması nedeniyle bunlar 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün koşulu ile emekli olabilecekler.

Tarım Sigortalıları dahil olmak üzere Bağ-Kurlular için; 1479 sayılı Kanunun Geçici 10. Mad/ ikinci fıkrasında,

Devlet memurları için, 5434 sayılı Kanunun geçici 205. Maddesinde, Emeklilik koşulları sadece yaş yönüyle kademelendirildiğinden ve yaş hadleri kaldırıldığından, Bağ-kur’lular ve Devlet memurları; kadın ise 20 tam yıl (7200 gün), erkek ise 25 tam yıl (9000 gün) koşullarını yerine getirdiklerinde emekli olabilecekler.

EYT DÜZENLEMESİ İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERLE 8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ SİGORTALI OLANLARIN EMEKLİLİK KOŞULLARI; 

SSK tarım sigortalıları için; 

• Yaş koşulu olmaksızın, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 prim ödeme gün sayısı.

Bağ-kur’lular (tarım sigortalıları dahil) için;

• Yaş koşulu olmaksızın, kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemek veya,
• Kadında 50’den 56’ya, erkekte 55’ten 58’e kadar kademelendirilen yaş koşulları ile en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemek.

Devlet Memurları için;

• Yaş şartı olmaksızın kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemek,
• Kadın ve erkek 61 yaşında olmak ve en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemek.

Şeklinde belirlenmiştir.

HANGİ STATÜDE EMEKLİ OLACAĞINIZI BİLİN

EYT’liler açısından ikinci bir durum, birden fazla statüde hizmeti bulunanlara hangi statüde aylık bağlanacağını bilmek ve ona göre eksik günlerini tamamlamak. EYT’lilerden SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında çalışması olanlardan son 2520 gün (son yedi yıllık fiili hizmet süresi) hizmet süresi içinde;

• İki statüde örneğin SSK ve Bağ-kur kapsamında çalışması bulunanlar; 1260 gün (3,5 yıllık hizmet) hizmet hangi statüde geçmiş ise o kapsamda, hizmet süreleri eşit ise son statüde,
• Üç ve daha fazla statüde çalışması olanlar ise, hizmetleri en fazla hangi statüde geçmiş ise o kapsamda, emekli olacaklar. 

EYT’liler çalışma sürelerine ve prim ödeme gün sayılarına bakarak hangi statü kapsamında emekli olacaklarını bilmeli ve ona göre aylık talebinde bulunmalılar.

AYLIK BAĞLAMA İŞLEMLERİ SIRASINDA BRÜT ASGARİ ÜCRETİN İKİ KATI TUTARINA KADAR PRİM BORCU OLDUĞU TESPİT EDİLENLERİN AYLIK BAŞLANGIÇ TARİHLERİ DEĞİŞTİRİLMEKSİZİN AYLIKLARI BAĞLANACAK VE PRİM BORÇLARI ÖDENECEK AYLIKLARINDAN KESİLEREK TAHSİL EDİLİR!

Konu ile ilgili 23.05.2023 tarih E-98547999-010.99-73293844 Sayılı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü yazısında;

İlgide (a)'da kayıtlı yazınızda; Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 57 nci maddesinin üçüncü fıkrasında; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlardan kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu olanlardan talepte bulundukları tarihteki borçları, Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen, muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutarlar ve tahsil edilmeyecek alacaklara ilişkin miktar ve bu miktarın altında olanların aylıklarının talep tarihini takip eden aybaşından başlatılacağı ve borçları ilk aylıklarından kesilerek tahsil edileceği ancak, anılan Yönetmelikte 5510 sayılı Kanunun Ek 5 ve Ek 6 ncı maddesi ile 506 sayılı Kanunun Ek 85 ve ek 86 ncı maddeleri kapsamındaki sigortalıların durumunun açıkça belirtilmediği bundan dolayı sigortalıların talep tarihinden öncesine ait muaccel hale gelmeyen prim borcu dışında talepte bulundukları tarihte, hizmet tescil belgesinden tespit edilmeyen borçlarının bulunması durumunda aylık başlangıç tarihinin ne olacağı,

Bu defa ilgi (b)'de kayıtlı yazınızda; 5510 sayılı Kanunun Ek 5, Ek 6 ncı maddesi ile 506 sayılı Kanunun 85 ve 86 ncı maddesi kapsamındaki sigortalıların prim borçlarının hizmet tescil belgesinden tespit edilememesi sebebiyle tahsis talep tarihinden sonra iki asgari ücretten az prim borcunun bulunduğunun anlaşılması durumunda aylıklarının Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek 9 uncu maddesinde olduğu gibi talep tarihini takip eden aybaşından başlatılıp başlatılmayacağı,

Hususunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin

- "Prim ödeme yükümlüsü kendisi olup yazılı istek tarihi itibariyle prim borcu olanların aylık başlangıç tarihinin tespiti" başlıklı Ek 8 inci maddesi "Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında hizmet olarak değerlendirilen süreler dahil olmak üzere prim ödeme yükümlüsü kendisi olup aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih itibarıyla prim borcu olanların tahsis talebi, borcun ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır.",

"Aylık bağlama işlemleri sırasında ve sonrasında prim borcu olduğunun tespit edilmesi” başlıklı Ek 9 uncu maddesi "Tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, tahsis talep veya ölüm tarihinden önceki sürelere ait asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilenlerin aylık başlangıç tarihlerinde değişiklik yapılmaksızın aylıkları bağlanır, prim borçları ödenecek aylıklarından kesilerek tahsil edilir. Malullük veya yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar için tahsis talep tarihinden, ölen sigortalılar için ise ölüm tarihinden önceki sürelere ilişkin prim borcu olduğu aylık bağlandıktan sonra tespit edilenlerden; söz konusu süreleri aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olanlar için tahsis talep ya da ölüm tarihi itibariyle yeniden aylık hesaplanır, dikkate alınmış olanlar için ise aylıkların ödenmesine devam edilir. Bu durumda olanların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin prim borçları ödenmekte olan aylıklardan kesilmek suretiyle tahsil edilir."

Hükmünü amirdir.

Diğer taraftan, 2018/38 sayılı Genelgenin ikinci kısım üçüncü bölüm "5. Prim Borcu Olan Sigortalıların Aylık Başlangıcı" başlığı altında,

“5.4. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ek 8 inci maddesi uyarınca, 5/12/2017 tarihinden sonra malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunup, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında hizmet olarak değerlendirilen süreler dahil olmak üzere, prim ödeme yükümlüsü kendisi olup aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih itibariyle prim borcu olanların malullük ve yaşlılık aylığı talebi, borcun ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılacak ve bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren başlatılacaktır.

2008/Ekim öncesi isteğe bağlı ve topluluk sigortası prim borcu olanlar, 2925 sayılı Kanun ile Kanunun 4/1-(b) bendi, ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri ile ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre prim öderken malullük veya yaşlılık aylığı talebinde bulunanların talep tarihinden öncesine ait muaccel hale gelmeyen prim borcu dışında primi ödenmemiş sürelerinin olması halinde, malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasında yeniden yazılı istekte bulunma şartı aranmaksızın, primlerin gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edildiği tarihi takip eden ay başından itibaren aylık bağlanacaktır.”,

“5.5. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ek 9 uncu maddesinin birinci cümlesi uyarınca, tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, aylık bağlama işlemleri sırasında tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu tespit edilenlerin aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin aylıkları bağlanacak ve prim borçları bağlanacak aylıklardan 1/3 oranında kesilerek tahsil edilecektir.

5/12/2017 tarihinden sonra malullük ve yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalılar için Yönetmelik değişikliği hükümleri uygulanacaktır.

Sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu (cari ay prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme zammı dahil) brüt asgari ücretin iki katı tutarına dahil olacaktır.

Tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari ücretin iki katı tutarından daha fazla prim borcu olanların aylıkları ise borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından başlatılacaktır. 4/1-(a) veya 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık sigortası prim borçları dikkate alınmayacaktır.”

Şeklinde talimatlandırılmıştır.

Buna göre, hizmet dökümünde görünmeyen ancak aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilen 5510 sayılı Kanunun Ek 5, Ek 6’ncı maddesi ile 506 sayılı Kanunun 85 ve 86’ncı maddesi kapsamında sigortalı olanların prim borçlarının; brüt asgari ücretin iki katı tutarına kadar olması halinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek 9 uncu maddesinin birinci cümlesi kapsamında değerlendirilmesi, bu tutarı aşması halinde ise Ek 8 inci madde kapsamında işlem yapılması gerekmektedir.

SOSYAL SİGORTA İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ

Prim ödeme yükümlüsü kendisi olup yazılı istek tarihi itibariyle prim borcu olanların aylık başlangıç tarihinin tespiti

EK MADDE 8- (Ek: RG-5/12/2017-30261)

(1) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında hizmet olarak değerlendirilen süreler dahil olmak üzere prim ödeme yükümlüsü kendisi olup aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih itibarıyla prim borcu olanların tahsis talebi, borcun ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılır.

Aylık bağlama işlemleri sırasında ve sonrasında prim borcu olduğunun tespit edilmesi

EK MADDE 9- (Ek: RG-5/12/2017-30261)

1. Tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, tahsis talep veya ölüm tarihinden önceki sürelere ait asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilenlerin aylık başlangıç tarihlerinde değişiklik yapılmaksızın aylıkları bağlanır, prim borçları ödenecek aylıklarından kesilerek tahsil edilir.
2. Malullük veya yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar için tahsis talep tarihinden, ölen sigortalılar için ise ölüm tarihinden önceki sürelere ilişkin prim borcu olduğu aylık bağlandıktan sonra tespit edilenlerden; söz konusu süreleri aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olanlar için tahsis talep ya da ölüm tarihi itibariyle yeniden aylık hesaplanır, dikkate alınmış olanlar için ise aylıkların ödenmesine devam edilir. Bu durumda olanların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin prim borçları ödenmekte olan aylıklardan kesilmek suretiyle tahsil edilir.

SONUÇ OLARAK

Hizmet dökümünde görünmeyen ancak aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilen 5510 sayılı Kanunun Ek 5, Ek 6 ncı maddesi ile 506 sayılı Kanunun 85 ve 86 ncı maddesi kapsamında sigortalı olanların prim borçlarının; brüt asgari ücretin iki katı tutarına kadar olması halinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek 9 uncu maddesinin birinci cümlesi kapsamında değerlendirilmesi (emeklilik başvuru tarihine göre aylık bağlanması), bu tutarı aşması halinde ise Ek 8 inci madde kapsamında işlem yapılması (ödeme tarihine göre aylık bağlanması) gerekir.”
23.05.2023 tarih E-98547999-010.99-73293844 Sayılı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü yazısı

05.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.