Musa Albayrak
Sosyal Güvenlik Denetmeni
albayrak_musa@hotmail.com

Mazeret İzni Kullanmasam Ücretini Talep Edebilir Miyim?

Mazeret İzni

4857 sayılı İş Kanununa göre işçinin yıllık izin ve ücretsiz izin yanında bir de mazeret izin hakkı bulunmaktadır. Bu izinler, söz konusu Kanunun ek 2. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;

İşçiye;

1. Evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün,
2. Eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.

İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilmektedir.

Bu izin süreleri azaltılamamakla birlikte iş sözleşmesinde yer aldığı takdirde uzatılabilmektedir.

Mazeret izinleri talebe bağlıdır. Yani işçi, mazeret izni kullanmak istediğini işverene bildirmelidir. İşveren, kanunda düzenlenmiş bu izin talebini reddememektedir. Yıllık izinde olduğu gibi, işverenin mazeret izinlerinin zamanını belirleme ve izin günlerini planlama yetkisi de bulunmamaktadır.

Ayrıca, mazeret izinlerinin kullanılabilmesi için işçinin bunları belgelemesi ve  işverene ibraz etmesi gerekmektedir. Örneğin evlilik halinde evliliğini gösterir belgeyi, vefat halinde ise gerekli yasal belgeyi işverene sunmalıdır.

Mazeret İzinleri Ne Zaman Kullanılmalıdır?

İşçinin mazeret izni kullanma durumu ortaya çıktığında bu izinlerin kullanma zamanını kendisi belirleyememektedir. Örneğin, eşi doğum yapan işçinin mazeret izni eşinin doğum yaptığı gün, anne veya babası vefat eden işçinin mazeret izni ise vefat tarihinde başlamaktadır. İşçinin, bu olaylar meydana geldiğinde işverenden mazeret izni alıp iznini kullanmaya başlaması gerekmektedir. Yani, eşi kışın doğum yapan işçi, mazeret iznimi yazın kullanmak istiyorum diyebilme hakkına sahip değildir.

Mazeret İzinlerinde Hafta Tatili veya Resmi Tatiller Süreye Dahil midir?

İş Kanununun mazeret iznini düzenleyen maddesinde, izin günleri  işgünü olarak değil gün olarak ifade edilmiştir. Bu nedenle herhangi bir resmi tatile veya işçinin hafta tatiline denk gelen günlerin de hesaba katılması gerekmektedir. Örnek verecek olursak;

1. İşçi 18.03.2022 Cuma günü evlenmiştir. Yukarıda da açıklandığı üzere mazeret izninin başladığı tarih, evlenme tarihini takip eden gün değil, evlilik tarihi olan 18.03.2022 olacaktır. İşçiye evlenmesi halinde üç gün izin verileceği dikkate alındığında, işçi 18,19,20.03.2022 tarihlerinde izinli olacaktır. 20.03.2022 Pazar gününün işçinin hafta tatili olması izin günlerini etkilemeyecektir. Bu durumda işbaşı tarihi 21.03.2022 Pazartesi olacaktır.
2. Eşi doğum yapan işçiye beş gün mazeret izni verileceği belirtilmektedir. 15.05.2022 Perşembe günü eşi doğum yapan işçi için mazeret izni günleri 15,16,17,18,19.05.2022 olacaktır. İşçinin 18.05.2022 Pazar günü hafta tatili olması, 19.05.2022 Pazartesi gününün ise milli bayram yani resmi tatil olması bu durumu etkilemeyecektir. Böylece işçinin mazeret izninin son günü 19 Mayıs Pazartesi olacak ve işçi 20 Mayıs’ ta işe başlamak zorunda olacaktır.

Mazeret İzni Kullanan İşçiye Ücret Ödenir mi?

Kullanılacak mazeret izinleri de aynı yıllık izinler gibi ücretli izinlerdir. Kanunda belirtilen üç veya beş günlük mazeret izinlerinde çalışmayan işçinin ücretinden fiilen iş görmediği gerekçesiyle kesinti yapılamaz. Bu süreler de çalışılmış gibi değerlendirilir ve işçinin ücreti tam ödenir.

KULLANILMAYAN MAZERET İZİNLERİ ÜCRETE DÖNÜŞÜR MÜ?

Mazeret izinlerinin de yıllık izinler gibi ücretli izinler olduğu ve işçiye bu sürelere ait ücretin tam ödenmesi gerektiğini belirtip bu iki izin türü arasındaki farklara göz atmak gerekirse;

Mazeret izinlerinin yıllık izinden farklarından biri kullanılma zamanıdır.

📌Yıllık izin, işçi tarafından herhangi bir günde talep edilebilir. İşverenin de yönetim kapsamında olduğundan yıllık izin zamanını belirleme hakkı vardır. Ancak mazeret izinlerinde işçinin de işverenin de izin süresini ve kullanma zamanını belirleme yetkisi yoktur.

📌Mazeret izinleri doğduğu anda talep edilip kullanılmaya başlanmalıdır. İşverenin bu talebi geri çevirme hakkı bulunmamaktadır.

Yıllık izin ve mazeret izinleri arasındaki diğer fark ise bu izinlerin kullanılmadığı takdirde ücrete dönüşüp dönüşmeyeceğidir.

📌Yıllık iznini kullanmayan işçiye, sözleşme feshinde kalan izin ücretleri ödenmektedir. Feshin kim tarafından yapıldığının önemi de bulunmamaktadır. Yani işçi istifa dahi etse, içeride kalan izin ücretlerini talep edebilmektedir. Mazeret izinlerinde ise işçinin böyle bir talep hakkı yoktur.

📌Yıllık izin, işçinin çalışmaları karşılığında yıl içinde dinlenmesi, ailesine vakit ayırması açısından düzenlenmiştir. Ancak mazeret izinleri yıllık izne ek olarak sunulmaktadır. Kanunda belirtilen olayların gerçekleşmesi halinde kullandırılır. Evlenmeyen bir işçiye evlilik izni verilemez.

📌Mazeret izinlerinin kullanılması gereken tarihler bellidir ve bu sürelerde kullanılmayan izinler daha sonra kullanılmak üzere talep edilemez. Bu nedenle yıllık izinlerde olduğu gibi mazeret izinlerini biriktirme gibi bir kavram söz konusu olmamaktadır.

📌Kullanılmayan mazeret izinleri o anda yandığı için sözleşme feshinde de ücrete dönüşmesi mümkün değildir.

15.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.