Murat Dayanç
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
mdayanc@bnddenetim.com

Hurda Araç Sahibi Olmanın Vergisel Çekiciliği (Aracını İhraç Edenler Bakımından)

I- GİRİŞ

27.03.2018 tarih ve 2 nci Mükerrer 30373 sayılı Resmi Gazete (RG)’de yayımlanan 7103 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesi ile kısaca “Hurda İndirimi” diye anılan uygulama yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Ancak gerek uygulamanın niteliği ve şekli ve gerekse hangi tutarda bir indirim öngöreceği konusunda anılan maddede Bakanlar Kuruluna (BK) ve İlgili Bakanlıklara yetki verilmiştir. Bu yetki ilk olarak BK tarafından 18/5/2018 tarihli 30425 sayılı RG’de yayımlanan 14/5/2018 tarihli ve 2018/11750 sayılı BK Kararı ile ikinci olarak Maliye Bakanlığı’nca 11.06.2018 tarihinde 30448 sayılı RG’de yayımlanan “7103 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 İnci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğ” ile kullanılmıştır.

Yazının ilerleyen bölümlerinde hurda indirimi olarak adlandırılan bu uygulama sadece ihraç edilen bazı araçlar bakımından yukarıda anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde özetlenecektir.

II- HURDA İNDİRİMİNİN UYGULANMA KOŞULLARI

Hurda indirimi teşviki diye anılan uygulamanın, araçlar ve uygulamayı yapacak olan kişiler bakımından kapsamı, yeni araç alımında terkin edilecek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)’nin tutarı, uygulamadan yararlanma süresi, yeni araçla ilgili düzeltme işlemleri ve verginin ödenmemesi hallerindeki sorumluluk konusunda 13.08.2018 tarihinde “www.muhasebetr.com” adresinde yayımlanan “Hurda Araç Sahibi Olmanın Vergisel Çekiciliği (Aracını Hurdaya Ayıranlar Bakımından)” isimli makalemizde[1] yer alan açıklamalardan yararlanılabilecektir.

A) UYGULANMA KOŞULLARI

1. Araçların Doğrudan veya İhracatçılar Vasıtasıyla İhraç Edilmesi

13.08.2018 tarihinde “www.muhasebetr.com” adresinde yayımlanan “Hurda Araç Sahibi Olmanın Vergisel Çekiciliği (Aracını Hurdaya Ayıranlar Bakımından)” isimli makalemizin (II/A1) bölümünde belirtilen araçların (II/A.2) bölümünde belirtilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından, doğrudan veya ihraç edeceği mala göre ilgili “İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine” üye olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde, aynı cins (87.03 G.T.İ.P. numarasında yer alan araçlardan sadece motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen) yeni bir aracın ilk iktisabında tahakkuk eden ÖTV’nin, yukarıda belirlenen kısmı terkin edilecektir.

Bu düzenlemeden yararlanabilmesi için eski aracın yurt dışındaki müşteriye teslim edilmek üzere T.C. Gümrük Bölgesinden çıkmış olması şarttır. Yurt dışındaki müşteri tabiri, ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan alıcılar ile yurt içindeki bir işletmenin, yurt dışında faaliyet gösteren şubelerini ifade edecektir. Aracın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya yurt içinde teslimi, ihracat sayılmayacaktır. Düzenlemeden yararlanılabilmesi için ihracatın gerçekleştirildiğinin gümrük beyannamesi ile tevsik edilmesi zorunludur.

Ayrıca, düzenleme kapsamında ihraç edilmek istenen aracın geçerli muayenesinin bulunması şarttır.

1.1. Araçların Doğrudan İhraç Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar

Adına kayıtlı aracını doğrudan ihraç edecek kişi, aracın yaşına göre farklı olan matbu dilekçe ile herhangi bir tescil kuruluşuna[2] başvuracak aracın ihraç edilmesinde bir sakınca olmadığına dair yazı verilmesini talep edecektir.

Tescil kuruluşunca ilgili aracın uygulama kapsamına dahil olup olmadığı, geçerli muayenesinin bulunup bulunmadığı ve yaşı tespit edilecektir. Araç, düzenleme kapsamındaki araçlardan değilse, geçerli muayenesi yoksa veya 16 yaşından daha küçük ise işlem yapılmayacaktır.

İhraç edilmek istenen aracın 16 ve daha büyük yaşta ancak 1997 modelden yeni olması halinde, tescil kaydında mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz ve benzeri şerhler ile mükellefin motorlu taşıtlar vergisi, bu vergiye bağlı gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve tescil plakasına kesilen idari para cezası bulunmaması kaydıyla, tescil kuruluşunca “ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına” dair bir “ yazı verilecektir. Ancak ihraç edilmesine engel herhangi bir takyidatın veya borcun bulunması halinde, takyidat kaldırılmadıkça ve borçlar ödenmedikçe söz konusu yazı verilmeyecektir.

Model yılı 1997 veya daha eski olan araçlar için aynı zamanda 7020 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden yararlanılması da mümkün olduğundan, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş olan hacizler dışında, üçüncü şahıslar tarafından konulmuş mülkiyeti muhafaza, rehin, haciz ve benzeri şerhlerin bulunmaması kaydıyla, tescil kuruluşunca 7020 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi ile 7103 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamında “ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığı”na dair bir yazı verilecektir.

Tescil kuruluşunca verilen yazı, araca ilişkin “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin noter onaylı bir örneğiyle birlikte aracın ihracında gümrük idaresine ibraz edilecektir. Aracın ihracatına ilişkin gümrük beyannamesinde, ihraç edilen aracın marka, model, şasi ve motor numarası ile en son tescil plakasının yazılması zorunludur.

İlgili gümrük idaresince araç, araca ilişkin belgeler ile beyanname kontrol edilecek ve uyumlu olması halinde aracın ihracına izin verilecektir.

Aracın ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, aracını doğrudan ihraç eden kişi tarafından dilekçe ve gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı veren tescil kuruluşuna başvurularak, aracın tescil kaydının silinmesi talep edilecektir. Bunun üzerine, tescil kuruluşunca aracın tescil kaydı silinecek ve “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi düşülen “Motorlu Araç Tescil Belgesi” araç malikine verilecektir.

1.2. Araçların İhracatçılar Vasıtasıyla İhraç Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar

Adlarına kayıtlı 16 ve daha büyük yaştaki araçlarını, ihracatçılar vasıtasıyla ihraç etmek isteyen gerçek veya tüzel kişilerin, bu araçlarını ihraç edeceği mala göre ilgili “İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine” üye olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklara teslim etmeleri ve bu kişiler tarafından araçların fiilen ihraç edilmesi halinde, hurda indirim teşvikinden yararlanmaları mümkündür.

İhracatçılara yapılan teslimin, aracın adına kayıtlı olduğu kişi ile ihracatçı arasında düzenlenen ve karşılıklı yükümlülükleri içeren, imzaları noterce onaylanmış bir “İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi” ile tevsik edilmesi gerekir.

Adına araç kayıtlı olan kişi, aracın zilyetliğini devretmek ve aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazıyı ihracatçıya teslim etmekle, ihracatçı da teslim aldığı aracı ihraç etmek ve ihracata ilişkin tevsik edici belgeleri, aracın adına kayıtlı olduğu kişiye teslim etmekle yükümlüdür.

 İhracat Amacıyla Araç Teslim Sözleşmesi”nde asgari;

- Adına araç kayıtlı olan kişi tarafından, ihraç edilmek üzere ihracatçıya aracın, araca ilişkin “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin noter onaylı bir örneğinin ve aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazının teslim edileceğinin,

- İhracatçı tarafından, teslim alınan aracın, aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığına dair yazının düzenlendiği tarihten itibaren üç ay içinde ihraç edileceğinin ve buna ilişkin gümrük beyannamesinin gümrük idaresince veya noter onaylı örneğinin araç malikine teslim edileceğinin,

- Araç malikinin kusurundan kaynaklı durumlar hariç olmak üzere, ihracatın belirlenen sürede gerçekleşmemesi veya buna ilişkin gümrük beyannamesi örneğinin araç malikine teslim edilmemesi halinde, ihracatçının, araç malikinin bu sürede oluşabilecek devlete karşı mükellefiyetleri ve ÖTV düzenlemesine yönelik hak kayıplarından araç malikine karşı özel hukuk hükümleri çerçevesinde sorumlu olacağının,

karşılıklı olarak beyan ve taahhüt edilmesi gerekir.

Adına kayıtlı aracını ihracatçı vasıtasıyla ihraç edecek kişi, aracın yaşına göre matbu bir dilekçe ile herhangi bir tescil kuruluşuna başvurarak aracın ihraç edilmesinde bir sakınca olmadığına dair bir yazı verilmesini talep edecektir.

Tescil kuruluşunca, aracın yaşına göre 7020 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinden yararlanıp yararlanamayacağı hususu da dikkate alınmak suretiyle, aracın; cins, yaş, geçerli muayene, borç ve takyidat bakımından gerekli kontrolleri yapılarak, “ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığı”na dair bir yazı verilecektir.

Tescil kuruluşunca verilen yazı, araca ilişkin “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin noter onaylı bir örneğiyle birlikte ihracatçı tarafından aracın ihracında gümrük idaresine ibraz edilecektir. İhracatçı tarafından, aracın ihracatına ilişkin gümrük beyannamesinde, ihraç edilen aracın marka, model, şasi ve motor numarası ile en son tescil plakası ve adına kayıtlı kişinin adı-soyadı/unvanı ile gerçek kişilerin T.C. kimlik numarası/tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının yazılması zorunludur.

İlgili gümrük idaresince araç, araca ilişkin belgeler ile beyanname kontrol edilecek ve uyumlu olması halinde aracın ihracına izin verilecektir.

Aracın ihracatının gerçekleştirilmesi halinde, aracını ihracatçı vasıtasıyla ihraç eden kişi tarafından bir dilekçe ve gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği ile “aracın ihraç edilmesinde sakınca bulunmadığı”na dair yazıyı veren tescil kuruluşuna başvurularak, aracın tescil kaydının silinmesi talep edilecektir. Tescil kuruluşunca aracın tescil kaydı silinecek ve “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi düşülen “Motorlu Araç Tescil Belgesi” araç malikine verilecektir.

1.3. İhraç Edilen Araç Yerine Yeni Araç Alımına İlişkin Usul ve Esaslar

Aracını doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederek ihraç ettiği araçla aynı cins bir aracı ilk iktisap etmek isteyen kişi, “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhi düşülen “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin aslı ya da ilgili tescil kuruluşu veya noter onaylı bir örneği ile ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneğini motorlu araç ticareti yapan ÖTV mükellefine ibraz ederek ilk iktisap edeceği yeni araç için tahakkuk edecek olan ÖTV’nin, BK’nca belirlenen kısmının, kendisinden tahsil edilmemesini isteyecektir. Aracını ihracatçılar vasıtasıyla ihraç ederek düzenlemeden yararlanmak isteyen kişilerce, söz konusu belgelere ek olarak ihracatçı ile yapılan sözleşme de ÖTV mükellefine ibraz edilecektir.

İhraç edilen aracın birden fazla gerçek veya tüzel kişi adına tescilli olması ve diğer maliklerin yeni araç alımında doğacak terkin hakkından tek bir kişi lehine feragat etmesi durumunda, buna ilişkin noter nezdinde düzenlenmiş feragat beyanının da ÖTV mükellefine ibrazı gerekmektedir. Aksi halde, düzenlemeden yararlanılabilmesi için ilk iktisap edilecek yeni aracın tüm malikler tarafından müştereken iktisap edilmesi söz konusu olacaktır.

ÖTV mükelleflerince, düzenleme kapsamında araç tesliminde hesaplanan ÖTV tutarının faturada tam olarak (terkine konu edilecek kısım dâhil) gösterilmesi ve katma değer vergisi ile diğer fatura bilgilerinin buna göre hesaplanması/düzenlenmesi gerekir. Ancak tahakkuk edecek özel tüketim vergisinin, iktisap edilecek araç için terkin edilecek kısmı alıcıdan tahsil edilmez ve bu tutar faturada “…….. model, ……. cinsi, ………….şasi numaralı ve ….... plakalı aracınızı ihraç etmeniz nedeniyle, 7103 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamında, fatura toplamına dâhil edilmekle birlikte, ……… TL ÖTV tarafınızdan tahsil edilmeyecektir/edilmemiştir. Bu tutar, anılan madde gereği, araca ilişkin tahakkuk eden ÖTV’den terkin edilecek ve Hazine tarafından tahsil edilmeyecektir.” şerhi ile gösterilecektir.

ÖTV mükelleflerince, ilk iktisap edilen araç için hesaplanan ÖTV, (2A) numaralı ÖTV Beyannamesinde tam olarak beyan edilir. Beyannamedeki “7103 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinden yararlanma talebi vardır.” kutucuğu işaretlenir ve beyannamenin ilgili kısmında ihraç edilen araca ait bilgilere yer verilir. Beyannamenin verildiği günü takip eden günün mesai saati bitimine kadar bir dilekçe ekinde;

- Aracın ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilmesi halinde, ihracatçı ile yapılan sözleşme,

- İhraç edilen araca ait “İhraç Nedeniyle Kayıt ve Tescili Silinmiştir” şerhli “Motorlu Araç Tescil Belgesi”nin aslı ya da ilgili tescil kuruluşu veya noter onaylı bir örneği,

- İhraç edilen araca ait gümrük beyannamesinin aslı ya da gümrük idaresi veya noter onaylı bir örneği,

-Gerektiği takdirde Feragat Beyanı Belgesi,

- Alıcının/Alıcıların Nüfus Cüzdanı fotokopisi,

- Satış faturasının, aslının aynı olduğu işletme yetkililerince imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış fotokopisi,

ÖTV mükellefi tarafından, beyannamenin verildiği vergi dairesine verilecektir. Aksi halde, ÖTV mükellefi adına 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri gereği ikinci derece usulsüzlük cezası kesilecek ve gerekli belgeler ibraz edilmediği müddetçe “ÖTV Ödeme Belgesi” düzenlenmeyecektir.

Vergi dairesince, beyanname ve söz konusu belgeler incelenerek tahakkuk eden özel tüketim vergisinin BK’nca belirlenen kısmının terkin edildiğini de gösteren “ÖTV Ödeme Belgesi” mükellefe verilecektir.

Vergi dairelerince, aylık dönemler itibarıyla toplu olarak takip eden ayın beşine kadar, ihraç edilen araçlara istinaden düzenleme kapsamında yeni araç iktisap edildiği hususu ilgili gümrük idarelerine yazıyla bildirilecek ve eski araçların ihracatının gerçekleştirildiğinin doğrulanması istenecektir.

1.4. İhraç Edilen Araçların Geri Gelmesi Halinde Yapılacak İşlemler

İhraç edilen aracın, tekrar geri gelmesi (ithal edilmesi) halinde, yeni aracın ilk iktisabında terkin edilen ÖTV tutarı, terkin tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre hesaplanan tecil faizi ile birlikte, ilk iktisapla ilgili işlemleri yapan vergi dairesine ödenmeden araç ithal edilemeyecektir.

Doğrudan veya ihracatçılar vasıtasıyla ihraç edilen aracın geri gelmesi halinde, ilgili gümrük idaresince, ihraç edilen aracın yerine düzenleme kapsamında yeni bir aracın iktisap edilip edilmediği, gümrük idaresinin bulunduğu yerdeki motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesinden yazı ile sorulacaktır. Sorgulama sonucunda, henüz düzenlemeden yararlanılmamış olması halinde, ilgili gümrük idaresince, durum iki iş günü içinde Gelir İdaresi Başkanlığı (Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı)’na bildirilecektir. İhraç edilen aracın yerine yeni bir aracın ilk iktisap edilmiş olması halinde ise aracın ilk iktisabında terkin edilen özel tüketim vergisi tutarı ve tecil faizi, ihracatçı tarafından ödenmeden ithalat işlemleri yapılmayacaktır.

III- SONUÇ

Yazının önceki bölümlerinde yer alan açıklamalardan anlaşılacağı üzere 7103 sayılı Yasa ile hurda ya da 16 ve daha fazla yaşa sahip taşıt aracı sahibi olanlara belli şartları yerine getirmek koşuluyla ÖTV indirimi teşviki verilmiştir. Böylece anılan kişiler eğer 16 ve daha yaşlı araçlarını doğrudan veya ihracatçılar aracılığıyla fiilen ihraç ederlerse ve ihraç edilen araçla aynı cinsten yeni bir aracı ilk olarak satın alırlarsa bu araçlar için hesaplanacak ÖTV’nden en fazla 10.000.-TL en az 3.000.-TL’ye kadar avantaj elde edeceklerdir. Yeni aracın ilk iktisabında tahakkuk eden ÖTV, teşvik edilen tutarın altında olması halinde ÖTV tahsil edilmeyecektir. Tahakkuk eden ÖTV’ni aşan tutar ise iade edilmeyecek ve başka bir araç alımında da kullanılamayacaktır.

Uygulamanın kapsamı ve nasıl işleme tabi tutulacağı konusunda ise yazının (II) bölümündeki açıklamalara göre hareket edilecektir.

K A Y N A K Ç A

1)  ÖTV Kanun Metni.

2)  7020 ve 7103 sayılı Kanunlar.

3) 14/5/2018 tarihli ve 2018/11750 sayılı BK Kararı.

4) 11.06.2018 tarih ve 30448 sayılı RG’de yayımlanan “7103 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 1 İnci Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Genel Tebliğ”

5) Murat DAYANÇ, 25.07.2018, “www.muhasebetr.com”, “Kullanılmış Binek Araç Ticaretinde Uygulanacak KDV Oranları ve İndirim Mekanizması” isimli makale.

---

[1] Bakınız Murat DAYANÇ, 25.07.2018, www.muhasebetr.com, “Kullanılmış Binek Araç Ticaretinde Uygulanacak KDV Oranları ve İndirim Mekanizması”

[2] “Tescil kuruluşu” tabiri, ilgili mevzuatına göre, trafik tescil kuruluşlarını ve tescile yetkili birimleri ifade eder.

28.08.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.