Murat Dayanç
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
mdayanc@bnddenetim.com

7143 Sayılı Af Kanunu Kapsamında Gelir/Kurumlar Stopajı Yönünden Matrah Artırımı

1. GİRİŞ

TBMM Genel Kurulu’nca 11.5.2018 tarihinde kabul edilen ve 18.05.2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7143 sayılı Kanun (Af Kanunu)’un 5, 9 ve 10 uncu maddeleri uyarınca mükellefler, 2013 ila 2017 takvim yılları (hesap dönemleri) gelir ve kurumlar stopaj vergisi matrahlarını ücretler, serbest meslek ve yıllara sari inşaat işleri (kurumlar ve dar mükellef kurumlar dahil), mal ve hak kiralamaları, çiftçi ödemeleri ve kurumlar vergisi mükelleflerince kooperatiflere ait taşınmaz kiralamaları üzerinden artırarak ve bu arttırılan tutara isabet eden vergileri peşin olarak veya ilk taksitini ilk taksiti en geç 1 Ekim 2018 (30 Eylül 2018 Pazar gününe rastladığı için) sonuna kadar ve ikişer aylık dönemler hâlinde azami altı eşit taksitte ödemeleri halinde, kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır. Anılan Kanunun yukarıda bahsedilen tüm maddeleri 18.05.2018 tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Öte yandan Maliye Bakanlığı tarafından söz konusu Af Kanunun uygulanmasına yön vermek üzere 26.05.2018 tarih ve 30432 sayılı Resmi Gazete’de 1 seri no.lu Tebliğ yayımlanmıştır.

Yazının ilerleyen bölümlerinde gelir ve kurumlar stopaj vergisi mükelleflerince yapılması mümkün olacak matrah artırımının koşulları anılan Af Kanunu çerçevesinde özetlenecektir.

II- GELİR VE KURUMLAR STOPAJ MATRAH ARTIRIMI SÜRECİ

A) Taksitlendirme Katsayıları, Kredi Kartı veya İade Alacağı Karşılığı Mahsuben Ödeme, Af Kanunundan Yararlanma Hakkının Kaybedilmesi ve Diğer Ortak Hükümler

Bu konuda Uzmanlığımızca yazılan ve 01.06.2018 tarihinde www.muhasebetr.com adresinde yayımlanan “Af Kanunu Kapsamında Yapılandırılan Amme Alacakları İçin Uygulanacak Ortak Hükümler” isimli makalemizde yer alan açıklamalardan yararlanılabilecektir.

Ayrıca bu makaledeki bilgilere ilave olarak aşağıdaki ortak hükümlerinde dikkate alınması gerekecektir.

Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilen yıllık, muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri ve diğer beyannameler için damga vergisi alınmayacaktır.

VUK’nun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasındaki “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler” veya bu fiiller nedeniyle incelemesi devam edenler ile terör suçundan hüküm giyenler, 18.05.2018 tarih itibarıyla haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler, matrah artırımı hükümlerinden yararlanamazlar.

Ancak VUK’nun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasında yer alan defter, kayıt ve belgeleri yok etme veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyma veya hiç yaprak koymama veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme fiillerinden hareketle yapılan vergi incelemesinin tamamlanması sonucu bu fiillerin varlığının tespit edilememesi durumunda, bu durumun tespitine ilişkin raporun mükelleflere tebliği tarihinden itibaren bir ay içerisinde yazılı başvurmaları, matrah ve vergi artırımı sonucu hesaplanan vergileri, raporun tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödemeleri ve maddede öngörülen diğer şartları yerine getirmeleri koşuluyla matrah artırımı hükümlerinden yararlanırlar.

Mükelleflerin matrah veya vergi artırımı yaptıkları dönemlere ilişkin olarak kanuni süresinde vermedikleri anlaşılan beyannameler nedeniyle VUK’nun usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmayacaktır.

Matrah artırımı hükümlerinden yararlananlar hakkında VUK’nun 367 nci maddesi kapsamında hükmedilecek cezalar bakımından yapılacak inceleme hakkı bulunmaktadır. Ancak, bu incelemeler sonucunda matrah veya vergi artırımında bulunulan dönemler ve vergiler için tarhiyat yapılmayacaktır.

B) Gelir (Stopaj) Ve Kurumlar (Stopaj) Vergisinde Artırım

Vergi tevkifatı yapmakla sorumlu olanlar kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu kuruluşları, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerdir. Bu kapsamda artırımda bulunacak olanların ilgili maddeler uyarınca yapılan gelir veya kurumlar vergisi tevkifatına ilişkin muhtasar beyannamelerini vermiş oldukları vergi dairelerine, 31 Ağustos 2018 tarihine (bu tarih dahil) kadar müracaat ederek artırım hükümlerinden yararlanabileceklerdir. Artırılan bu tutarlar peşin olarak veya ilk taksiti en geç 1 Ekim 2108 sonuna kadar ve ikişer aylık dönemler hâlinde azami altı eşit taksitte ödenecektir.

1) Ücret Ödemeleri Üzerinden Vergi Tevkifatı Yapanlarda Matrah Artırımı

a) Artırıma İlişkin Yıla Ait Vergilendirme Dönemlerinin Tamamında Muhtasar Beyanname Verilmiş Olması

Hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar (Spor kulüpleri ile Türkiye Jokey Kulübü dahil), her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden,

2013 yılı için %6,

2014 yılı için %5,

2015 yılı için %4,

2016 yılı için %3

2017 yılı için %2 oranından az olmamak üzere hesaplanacak gelir vergisini, 31 Ağustos 2018 tarihine kadar artırabileceklerdir.

b) Artırıma İlişkin Yıl İçinde En Az Bir Dönemde Muhtasar Beyanname Verilmiş Olması

Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek (12 ile çarpılmak suretiyle), artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunur ve bu tutar üzerinden,

2013 yılı için %6,

2014 yılı için %5,

2015 yılı için %4,

2016 yılı için %3

2017 yılı için %2 oranlarda gelir vergisi hesaplanacaktır.

Birden fazla dönemde muhtasar beyanname verilmiş olması hâlinde, verilen beyannamelerde yer alan ücretin gayri safi tutarlarının toplamı, verilen beyanname dönemi sayısına bölünmek suretiyle ortalaması bulunacak ve bulunan bu ortalama tutar 12 ile çarpılmak suretiyle vergi artırımına esas alınacak gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunacaktır.

c) Artırıma İlişkin Yılda Hiç Muhtasar Beyanname Verilmemiş Olması

Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;

i) 18.5.2018 tarihinden önce ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,

ii) İlgili yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde, 18.5.2018 tarihine kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,

iii) 18.5.2018 tarihine kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde en az iki işçi,

çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden,

2013 yılı için %6,

2014 yılı için %5,

2015yılı için %4,

2016 yılı için %3

2017 yılı için %2 oranlarda gelir vergisini ödemek suretiyle yararlanılacaktır.

16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarları aşağıda gösterilmiştir.

2013 yılı için   12.258 TL

2014 yılı için   13.608 TL

2015 yılı için   15.282 TL

2016 yılı için   19.764 TL

2017 yılı için   21.330 TL

2) Serbest Meslek ve Yıllara Sari İnşaat İşleri (Kurumlar ve Dar Mükellef Kurumlar Dahil), Mal ve Hak Kiralamaları, Çiftçi Ödemeleri ve Kurumlar Vergisi Mükelleflerince Kooperatiflere Ait Taşınmaz Kiralamaları Üzerinden Vergi Tevkifatı Yapanlarda Matrah Artırımı

2.1) Yararlanma Şartları

Yukarıdaki ödemeleri yapan ve vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların, ilgili yıl içinde verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde (ilgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeksizin) yer alan serbest meslek ve yıllara sari inşaat işleri (kurumlar ve dar mükellef kurumlar dahil), mal ve hak kiralamaları, çiftçi ödemeleri ve kurumlar vergisi mükelleflerince kooperatiflere ait taşınmaz kiralamalarına ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden;

i) Serbest meslek işleri ile kira ödemeleri üzerinden ayrı ayrı olmak üzere

2013 yılı için %6,

2014 yılı için %5,

2015 yılı için %4,

2016 yılı için %3

2017 yılı için %2 oranında,

ii) Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin hakedişler için ayrı ayrı olmak üzere 2013 ila 2017 yılları için her bir yıl itibarıyla %1 oranında,

iii) Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemeler ile esnaf muaflığı kapsamında bulunanlara yapılan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının %25’i oranında,

hesaplanan vergiyi, 31 Ağustos 2018 tarihine kadar artırabileceklerdir.

2.2) Özel Haller

Bu yazının (II/B-2.1) bölümünde belirtilen şekilde matrah veya vergi artırımında bulunulması ve/fakat yıl içinde hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte artırılması istenen ödeme türünün beyannamede bulunmaması hâllerinde;

a) Serbest meslek işleri nedeniyle yapılan ödemeler nedeniyle ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için;

• 2013 takvim yılı için 9.048 Türk lirası,
• 2014 takvim yılı için 9.578 Türk lirası,
• 2015 takvim yılı için 10.172 Türk lirası,
• 2016 takvim yılı için 10.818 Türk lirası,
• 2017 takvim yılı için 12.263 Türk lirası,

esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %15,

b) Mal ve hakların kiralanması işleri ile kooperatiflere ait taşınmaz kiralama işlemlerine yapılan ödemeler nedeniyle ilgili yıllar için;

• 2013 takvim yılı için 3.619 Türk lirası,
• 2014 takvim yılı için 3.831 Türk lirası,
• 2015 takvim yılı için 4.069 Türk lirası,
• 2016 takvim yılı için 4327 Türk lirası,
• 2017 takvim yılı için 4.905 Türk lirası,

esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %15,

c) Gelir ve urumlar vergisi mükellefleri ve dar mükellef kurumlarca yıllara sari işlere yapılan ödemeler nedeniyle ilgili yıllar için;

• 2013 takvim yılı için 18.095 Türk lirası,
• 2014 takvim yılı için 19.155 Türk lirası,
• 2015 takvim yılı için 20.344 Türk lirası,
• 2016 takvim yılı için 21.636 Türk lirası,
• 2017 takvim yılı için 24.525 Türk lirası,

esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden %3,

i) Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemeler için %2,

ii) Esnaf muafiyetine sahip olanlara yapılan ödemeler için de %5

oranında hesaplanan vergiyi ödemek suretiyle Af Kanunundan yararlanacaklardır.

3) Yıl İçinde İşe Başlayan veya İşi Bırakan Mükelleflerin Durumu

Sorumluların artırımda bulunacakları yıl içinde işe başlamış ya da işi bırakmış olmaları hâlinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri esas alınarak ilgili yıl için artıracakları vergi tutarları hesaplanacaktır. Bu hesaplamada, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemlerine ait gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisinin bir yıla iblağ edilmesi söz konusu değildir.

Sorumluların ilgili yılların herhangi bir vergilendirme dönemi için vergi artırımında bulunmaları mümkün olmayıp, yılın tamamı için vergi artırımı yapmaları zorunludur. Ancak, sorumluların yıl bazında seçimlik hakları mevcuttur.

4) Artırım Sonucu Ödenen Vergilerin Gelir veya Kurumlar Vergisinden İndirilmemesi

Sorumluların artırıma esas ücret tutarları ve artırılan matrahlar ile bu ücret ve matrahlar üzerinden ödenen gelir vergisi tutarları, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.

5) Tevkifata Tabi Ödemelerin Yıla İblağ Edilmesi

İlgili yıl içinde ücret dışındaki ödemeler nedeniyle verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar beyanname verilen dönemlerle sınırlı olup, bir yıla iblağ edilmesi söz konusu değildir.

6) Vergi İncelemesi ve Tarhiyat Yapılmaması

Ücretler, serbest meslek ve yıllara sari inşaat işleri (kurumlar ve dar mükellef kurumlar dahil), mal ve hak kiralamaları, çiftçi ödemeleri ve kurumlar vergisi mükelleflerince kooperatiflere ait taşınmaz kiralamaları üzerinden artırımda bulunulması ve artırılan vergilerin ödenmesi durumunda, vergi artırımında bulunulan ödeme türüne ilişkin olarak artırımda bulunulan yıl için gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi yönünden vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olunmayacaktır.

Diğer taraftan, işverenlerce ücretlerde asgari geçim indiriminin uygulanmadığı gerekçesiyle ücretlilerin başvuru yapması hâlinde, 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki açıklamalar çerçevesinde sonuçlandırılabilmesi için ilgili talepleri ile sınırlı kalmak üzere gerekli işlemlerin yapılacağı tabiidir.

7) Gelir veya Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı

Ücretler, serbest meslek ve yıllara sari inşaat işleri (kurumlar ve dar mükellef kurumlar dahil), mal ve hak kiralamaları, çiftçi ödemeleri ve kurumlar vergisi mükelleflerince kooperatiflere ait taşınmaz kiralamaları üzerinden Gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi yönünden artırımda bulunulması durumunda, ayrıca gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartı aranmayacaktır.

III- SONUÇ

Yazının önceki bölümlerinde yer alan açıklamalardan anlaşılacağı üzere düzenlenen bu Af Yasası ile tevkifat yapmaya mecbur olan mükellefler ücretler, serbest meslek ve yıllara sari inşaat işleri (kurumlar ve dar mükellef kurumlar dahil), mal ve hak kiralamaları, çiftçi ödemeleri ve kurumlar vergisi mükelleflerince kooperatiflere ait taşınmaz kiralamaları üzerinden, 2013 ila 2017 takvim yılları (hesap dönemleri) gelir ve kurumlar stopaj vergisi matrahlarını artırarak ve bu arttırılan tutara isabet eden vergileri peşin olarak veya ilk taksitini 1 Ekim 2018 (30 Eylül 2018 Pazar gününe rastladığı için) sonuna kadar ve ikişer aylık dönemler hâlinde azami altı eşit taksitte ödemeleri halinde, kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

K A Y N A K Ç A

1)  Kanun Metni, Gerekçesi,

2)  İlgili Kanunlar.

3) 26.05.2018 tarih ve 30432 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 seri no.lu Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7143 Sayılı Kanun Genel Tebliği.

11.07.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.