Mehmet Cevat Kerem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
cevat.kerem@gmail.com

Yeni Asgari Ücret ve İşsizlik Maaşı Alma Şartları

Temmuz ayından itibaren asgari ücretteki yüzde 30 artış ile birlikte, işverenlerin işçi çıkaracakları yönündeki söylentiler tekrardan dillendirilmeye başlandı. Her dönemde bu tür serzenişlerin olduğunu hep görüyoruz. Aslında hem işçi hem de işveren açısından hiçbir şeyin değişmediğini söylemek doğru olur kanaatindeyim. Örneğin; asgari ücret artışı kadar işverenlerde ürettikleri mallara artış yapmaktadırlar. Doğal olarak bu maliyetlerin artması onları bu yola sevk etmektedir.

Yine de biz bir varsayım olarak, işçilerin işlerini kaybetmeleri durumunda sahip oldukları hakları her ne kadar biliyor olsalar bile, tekrardan işsizlik maaşı alma şartlarını hatırlatmak isteriz.

Birinci şart;

*İşçilerin kendi istek ve kusuru dışında işvereni tarafından işten çıkartılmış olması gerekiyor. Kendi isteği ile işten ayrılanlar işsizlik maaşı alamıyor. Zaten aşağıda hangi çıkış kodundan dolayı işsizlik maaşı alınabileceğini sıralayacağım.
*Çalışanın işten çıkarılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten çıkarılmadan önceki son 120 gün sigortalı olarak çalışmış olması gerekiyor.
* İşsizlik maaşı İŞKUR tarafından ödeniyor. İşsizlik maaşından yaralanabilmek için de çalışanın, iş sözleşmesinin iptalinden sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvurması gerekiyor.

* Çalışanlara, çalıştıkları süre içinde ödedikleri prim gün sayısına göre, 6 ay ile 10 arasında işsizlik maaşı ödeniyor.

İşten çıkarıldığı tarihten önceki son 3 yıl içinde;

-600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün (6 ay),

-900 gün primi ödemiş olanlara 240 gün (8 ay),

-1080 gün prim ödemiş olanlara da 300 gün (10 ay) işsizlik maaşı ödeniyor.

-Ödenecek İşsizlik maaşı, sigortalının son 4 aylık prime esas kazancı dikkate alınarak, günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı olarak hesaplanıyor ve aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemiyor. İşsizlik maaşından yüzde 0,759 damga vergisi kesiliyor.

İşsizlik maaşı alanlar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabiliyor. Yani işsizlik maaşı ödeme süresi içinde tüm sağlık kuruluşlardan hizmet alabiliyorlar.

İşsizlik ödemesi almakta olan birinin tekrardan yeni bir işe girdiğinde ya da emekli aylığı bağlandığında işsizlik maaşı kesilir.

Diğer önemli bir konuda İşsizlik maaşından yararlanırken süre dolmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik maaşından yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde, daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılmaya devam edilebiliyor. Burada çok kişinin mağdur olduğunu düşünüyorum. Birçok kişi böyle bir haklarının olduğundan habersiz olduklarına şahit oluyoruz.

Müracaatın birinci şartı işten çıkışının yapılmış olması gerekiyor. İşten çıkış yapılmadığı sürece müracaat yapılamaz. İşten çıkış yapıldığında ise işten çıkış kodu çok önem arz etmektedir.

Hangi çıkış kodunun işsizlik maaşına hak kazanıldığın listesi;

       04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi - Alır

       05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi - Alır

      12 Askerlik - Alır

      15 Toplu işçi çıkarma - Alır

      17 İşyerinin kapanması - Alır

      18 İşin sona ermesi - Alır

      23 İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih - Alır

      24 İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih - Alır

      25 İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih - Alır

      27 İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih - Alır

      28 İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih - Alır

      31 Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru   dışında fesih - Alır

      32 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi - Alır

      33 Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi - Alır

      34 İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih - Alır

      36 KHK ile işyerinin kapatılması - Alır

      40 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış - Alır

Hizmet akdiniz feshedildikten sonra 30 gün içerisinde başvurunun e-devlet üzerinden veya bizzat İŞKUR’a gidip müracaat edilmesi gerekiyor.30 günden sonra yapılması durumunda ise hak sahipliliğinden süre gidecektir.

Diğer bir önemli püf noktada işsizlik çıkış koduna bağlı olarak her ne kadar işçinin hakkı kaybolmuş olsa bile işçi ile işverenin arabulucu üzerinden anlaşmaları durumunda ve Kıdem Tazminatı ya da İhbar Tazminatı ödenmesi noktasında anlaşırlarsa işsizlik maaşı alabilirler. İŞKUR tarafından,  Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü İşsizlik Sigortası Daire Başkanlığı tarafından yayınlanan 21.02.2018 tarih ve 72808405-400-6040 sayılı yazı ile işçilere bu kapının açıldığına şahit oluyoruz. Bu sayede işverenin çıkış kodunu yanlış bildirmesi ile ortaya çıkan mağduriyet de giderilmiş oluyor.

İşsizlik maaşı uygulamalarında işten çıkış kodu işverence hatalı olarak bildirilmiş olsa dahi işçilik alacaklarının ödenmiş olduğuna dair banka dekontları, maaş bordrosu, kesinleşmiş mahkeme kararı gibi belgeler ile başvuru yapılması halinde SGK kayıtlarının güncellenmesine gerek olmaksızın işçiye işsizlik maaşı bağlanabilmektedir. Arabuluculuk Anlaşma Tutanakları ise birer mahkeme kararı hükmünde oldukları için bu belgeler ile de başvuru yapılması mümkündür.

İşsizlik Maaşı Alabilmek İçin Arabuluculuk Anlaşma Tutanağında;

1-Feshin hangi maddeye dayalı olarak gerçekleştiğinin bildirilmesi,

2-İşçinin Kıdem Tazminatı almaya hak kazandığı,

3-İşçinin İhbar Tazminatı almaya hak kazandığı,

4-Feshin işveren tarafından haklı nedenle yapılmadığı.

Yukarıda sayılan nedenlerden herhangi birinin Arabuluculuk Anlaşma Belgesinde yer alması ile işsizlik maaşı alınması mümkün olacaktır.

Arabuluculuk anlaşmasından sonra işsizlik maaşına başvurma süresi açıkça bildirilmemiş ise de işçinin bir hak kaybı ile karşılaşmaması açısından en kısa sürede bulunduğu yer İŞKUR müdürlüğüne bir dilekçe vererek kendisine 4447 sayılı Yasa uyarınca işsizlik maaşının bağlanmasını talep etmesi gerekmektedir. Tarafların arabulucu oturumunda anlaşamaması durumunda ise işçinin işsizlik maaşından faydalanabilme imkânı bulunmamaktadır.

Dileğimiz, işçi ve işverenlerin bu zor dönemi iyi geçirmeleridir.

06.07.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.