Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Uygulama: Döviz Kurunun Yükselmesi ve Dövizli Borcumuzda Bir Artış Meydana Gelmesi Durumu (Muhasebe Kayıtları)

Bursa’da faaliyet gösteren (XYZ) Alüminyum Ticaret A.Ş.’nin 18.01.20XX tarihinde 12.000 Euro + 2.160 Euro KDV bedelli Alüminyum billet aldığı varsayımı altında söz konusu işleme ilişkin kayıtlar şöyle olacaktır (1 Euro = 18,00 TL).

12.000 x 18,00 =  216.000 TL (Mal Bedeli)

  2.160 x 18,00 =  38.880 TL (KDV)

-----------------------------------------18.01.20XX---------------------------------------------

153 TİCARİ MALLAR HS.    216.000

191 İND.KDV                          38.880

                           320 SATICILAR HS       254.880

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Söz konusu faturanın vadesinin 95 gün olduğunu ve 05.04.20XX tarihinde faturanın ödeneceği ve ilk geçici vergi döneminde Euro’nun 1=18,50 TL olduğu varsayımı altında aşağıdaki işlemler yapılacaktır.

31.03.20XX Geçici Vergi Dönemi: 14.160 Euro x 18,50 = 261.960 TL, böylece

( 261.960 – 254.880 = ) 7.080 TL kur zararı oluştuğundan kayıtlar şu şekilde olmalıdır.

------------------------------------------31.03.20XX--------------------------------------------

656 KAMBİYO ZARARLARI HS.    7.080

                           320 SATICILAR  HS         7.080

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Faturanın ödeme vadesinde, yani 05.04.20XX tarihinde döviz kurunun (MB Döviz alış kurunun) 1 Euro =  18,75 TL olduğu varsayımı altında sırasıyla aşağıdaki işlemler yapılmalıdır.

05.04.20XX Ödeme günü :    14.160  Euro x 18,75 = 265.500 TL. Böylece;

265.500 – 254.880 = 10.620 TL toplam kur zararı oluşmaktadır. Böylece, karşı firma tarafımıza 10.620 TL üzerinden iç yüzde yöntemiyle KDV’de hesaplayarak kur farkı faturası düzenlenmelidir.

Ancak düzenlenen faturanın 10.620 – 7.080 = 3.540 TL’sinden daha önce iç yüzde ile bulunan KDV tutarının düşülmesinden sonra kalan kısmının gider olarak kayıtlara alınması gerekmektedir.

Buna göre düzenlenen faturanın matrahı; 9.000 TL olmalı, KDV’si ise 1.620  TL hesaplanmalıdır.

(10.620 / 1.18 = 9.000 İç yüzde yöntemiyle KDV matrahı olup KDV’si 1.620 TL’dir)

------------------------------------------05.04.20XX--------------------------------------------

656 KAMBİYO ZARARLARI HS.   1.920     

191 İND. KDV HS.                         1.620

                           320 SATICILAR HS          3.540

------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------- 05.04.20XX------------------------------------------------

320 SATICILAR HS           265.500

                           102 BANKALAR HS.        265.500

                           01.01 Y BANKASI

Borcumuzun Tamamının Ödenmesi

------------------------------------------------------------------------------------------------------

UYGULAMA: DÖVİZ KURUNUN DÜŞMESİ VE DÖVİZLİ BORCUMUZDA BİR AZALIŞ MEYDANA GELMESİ

Örneğin, 31.03.20XX tarihinde döviz kurunun 1 Euro = 17,70 TL olduğu varsayımı altında söz konusu işleme yönelik değerleme kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

31.03.20XX Geçici Vergi Dönemi: 14.160 x 17,70 = 250.632 TL

Kayıtlarımızdaki tutar 254.880 TL’idi (bkz. bir önceki örneğe ilişkin ilk muhasebe kaydı); Bu sonuca göre

(250.632 – 254.880 =) 4.248 TL kambiyo karı oluşmaktadır. Bu işlem aşağıdaki gibi muhasebeleştirilmelidir.

---------------------------------------------31.03.20XX-----------------------------------------

320 SATICILAR HS          4.248

                           646 KAMBİYO KARLARI HS.   4.248

Geçici Vergi Değerlemesi

------------------------------------------------------------------------------------------------------

05.04.20XX Ödeme günü:  1 Euro = 17,60 TL olsun. Böylece;

14.160 x 17,60 = 249.216 TL

Kayıtlarımızdaki tutar 254.880 TL’idi. Böylece, (249.216 – 254.880 =) 5.664 TL toplam kur karı oluşacaktır. Faturayı düzenleyen taraf 5.664 TL üzerinden iç yüzde yöntemiyle KDV’sini hesaplayıp kalan tutarı kambiyo karına yazacaktır. Ne var ki, bu tutarın tamamını 646 Kambiyo Karları hesabına yazılmayacaktır. Zira bunun 4.248 TL’si ilk geçici vergi döneminde kayıtlara alınmıştır.

5.664 – 4.248 = 1.416 TL ise, 320 no’lu hesaptan düşülecektir. Yine aynı tutardan 566 TL üzerinden iç yüzde ile hesaplanacak KDV düşüldükten sonra kalan kısım 646 no’lu hesaba yazılacaktır. Şöyle ki;

----------------------------------------------05.04.20XX----------------------------------------

320 SATICILAR HS   1.416

                           646 KAMBİYO KARLARI HS      552

                           391 HESAPLANAN KDV HS.      864

------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------05.04.20XX------------------------------------------

320 SATICILAR HS   249.216

                           102 BANKALAR HS. 249.216

                           - .01.01 Y BANKASI

Borcumuzun Tamamının Ödenmesi

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

646 Nolu hesaba 552 TL yazılmasının nedeni, bir önceki geçici vergi döneminde 646 hesaba 4.248 TL kayıt edilmesidir. Oysa, bu tutarın içinde KDV’de dahildir. Toplam kur karı 5.664 TL’nin KDV’si iç yüzde ile ayrıldığında geriye 4.800 TL kur karı kalmaktadır. Böylece bu tutar 646 no’lu hesaba yazılması gereken toplam tutar olmalıdır. Ancak, bunun 4.248 TL’si 31.03.20XX tarihinde kayıtlara intikal ettirilmiştir. Geriye kalan  (4.800 – 4.248 =) 552 TL’de 646 no’lu hesaba yazılmalıdır.

28.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.