Kadir Durak
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
kadirdurak@brsdenetim.com.tr

Bankaların Verdiği Maaş Promosyon/Komisyon Ödemelerinin Vergisel Boyutu

Bazı şirketlerde çalışan personellerin maaş ödemelerinin gerçekleştirilmesi amacıyla bankalar ile maaş protokolleri düzenlenmekte ve bu protokollere istinaden bankalardan sağlanan promosyon tutarları şirketlerin banka hesabına aktarılmakta, şirketlerin ise hesabına aktarılan promosyon ödemesinin gelir olarak kaydedilmeden/gelir olarak kaydedilerek herhangi bir komisyon alınmadan/alınarak personelin banka hesabına aktarılması için bankaya talimat verilerek ödemenin sağlandığı görülmektedir.

Personele ödenen promosyon tutarları için belge düzeninin ne olması gerektiği, bu ödemelerin gelir vergisi ve damga vergisine tabi olup olmadığı ve şirket hesabına yatırılan promosyon/komisyon tutarının katma değer vergisinin konusuna girip girmediği hususlarında bakış açılarına bağlı olarak farklı görüşler ortaya çıkabilmektedir.

Bu yazımızda banka promosyon/komisyon ödemelerinin gelir vergisi, damga vergisi ve katma değer vergisine tabi olup olmadığı değerlendirilmesi yapılacaktır.

DEĞERLENDİRMELER

Bilindiği üzere; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almakta olup, aynı Kanunun 62 nci maddesinde de işverenlerin, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olduğu hüküm altına alınmıştır.

Konu ile ilgili olarak 20.11.2008 tarihinde yayımlanan Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 4 sayılı Sirkülerinin "3. Promosyon Ödemelerinin Gelir Vergisi ve Veraset ve İntikal Vergisi Kanunları Yönünden Değerlendirilmesi" başlıklı bölümünde "...Bankalar tarafından yapılan promosyon ödemeleri Gelir Vergisi Kanunu açısından değerlendirildiğinde;

Maaş promosyonlarının bankalar tarafından doğrudan çalışanlara puan veya nakit olarak ödenmesi durumunda, banka ile çalışanlar arasında işçi-işveren ilişkisi olmadığından,

Bankalar tarafından, vergi mükellefi olsun veya olmasın promosyon anlaşması yapılan kuruma ödeme yapılması ve bu ödemelerin gelir olarak kaydedilmeden çalışanlara aynen aktarılması halinde, ödeme yapan kurum aracı durumunda olacağından,

Çalışanlara yapılan bu türden ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.

Promosyon ödemelerinin banka tarafından doğrudan iktisadi faaliyeti olan kurumlara yapılması ve yapılan ödemelerin kazanca dahil edilmesi durumunda, ilgili kurum tarafından çalışanlara yapılan ödeme banka promosyonu olma niteliğini kaybetmiş olacağından ücretlerin vergilendirilmesine ilişkin hükümlere göre değerlendirilecektir..." açıklamasına yer verilmiştir.

Buna göre, şirketlerin ve bankalar arasında imzalanan maaş ödeme protokolü gereğince; bankalar tarafından personelinize yapılan "promosyon" ödemelerinin doğrudan şirkete yapılması ve yapılan bu ödemelerin de şirket tarafından gelir olarak kaydedilmeden personele aynen aktarılması halinde, söz konusu promosyon ödemeleri ücret olarak değerlendirilmeyecektir.

Ancak, promosyon ödemelerinin kazanca dahil edilmesi halinde ise çalışanlara yapılan ödeme banka promosyonu olma niteliğini kaybetmiş olacağından ödemelerin ücret kabul edilerek Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddelerine göre gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir.

Ayrıca;

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 nci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu "Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtların" ın binde 7,59 nispetinde damga vergisine tabi tutulacağı hükümleri yer almaktadır.

Buna göre, şirketlerin personelinin maaşlarının bankaya yatırılması işlemine bağlı olarak banka tarafından personellerine yapılacak promosyon ödemeleri hizmet karşılığı yapılacak bir ödeme olmadığından, promosyon ödemesi nedeniyle düzenlenecek kağıtların damga vergisine tabi tutulmaması gerekmektedir.

Ancak, şirketlerin banka hesabından personellerine yapılacak promosyon ödemeleri şirketlerde gelir olarak kaydedilmesi durumunda söz konusu promosyon ödemeleri hizmet karşılığı yapılacak bir ödeme niteliğine dönüştüğünden, promosyon ödemesi nedeniyle düzenlenecek kağıtların damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Son olarak KDV Kanununun;  

1/1 inci maddesinde, Türkiye'deki ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

4 üncü maddesinde hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu; bu işlemlerin, bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahın, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, şirketlerin personelinin maaşlarının bankaya yatırılması işlemine bağlı olarak banka tarafından personellerinize yapılacak promosyon ödemeleri KDV'ye tabi bulunmamaktadır.

Ancak; promosyon ödemeleri üzerinden şirketler tarafından komisyon alınması veya promosyon ödemesinin bir kısmını şirket aracılığıyla yapılması (şirketin hesaplarının söz konusu bankada bulunması sebebiyle) halinde şirket tarafından yapılacak promosyon ödemesi veya söz konusu komisyon tutarı üzerinden düzenlenecek faturada %18 oranında KDV hesaplanması gerekmektedir.

SONUÇ

Gelir İdaresinin değerlendirmeleri yukarıda paylaştığım görüşe paralel olduğundan şirketlerin Gelir Vergisi, Damga Vergisi ve Katma Değer Vergisi yönünden bir tarhiyatla karşı karşıya kalmamak için çalışan personellerinin maaş protokollerine istinaden bankalardan sağlanan promosyon tutarlarının şirket hesaplarına gelir kaydedilmeden ve herhangi bir komisyon alınmadan doğrudan banka tarafından personelin banka hesabına aktarılmasının en risksiz yol olduğunu ve promosyona ilave komisyon alınması durumundaysa sadece komisyon tutarının şirket hesaplarına aktarılmasının sağlanarak şirket gelir hesaplarına dahil edilmesini karşılığı bedel için ise %18 oranında KDV uygulanarak fatura düzenlenmesi gerektiğini değerlendiriyorum.

Kaynak:

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu

7388 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 4 sayılı Sirküleri

08.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.