YMM Aydın Şahin IBAN İncelemelerinde Hangi Cezalar Çıkabilir? (24.04.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Fahri Hikmet Köker
Yeminli Mali Müşavir
Köker YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanı
hkoker@isbank.net.tr

Teknoparklar Gerçekten KDV'den İstisna Mı?

TEKNOPARKLARDA ORTAK GİDERLERİ DAĞITIRKEN

İNDİRİLECEK KDV Yİ DE DAĞITMAK GEREKİR!

31.12.2013 tarihinde sona erecek olan “4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu”, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan kişi ve kurumların bu bölgelerde yazılım ve ar-ge ye dayalı üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarını Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisinden ayrıca bölgelerde çalışan araştırmacı, yazılımcı ve ar-ge personeline ödenecek ücretleri de gelir vergisinden istisna etmiştir.

Ayrıca, 5035 Sayılı Kanunun 11 inci maddesi ile 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 20 inci maddenin 1 inci fıkrası ile bu bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflere katma değer vergisi istisnası getirmiştir.

02.01.2004 tarihinde yürürlüğe giren Geçici 20 inci maddenin 1 inci fıkrası aynen aşağıdaki gibidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU

Geçici Madde 20

(5035 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle eklenen geçici madde; Geçerlilik: 01.01.2004; Yürürlük: 02.01.2004)

1. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır.

Maliye Bakanlığı; program ve lisans türleri itibarıyla istisnadan yararlanılacak bedele ilişkin olarak asgari sınır belirlemeye, istisna uygulanacak yazılım programlarını tanımlamaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.

Yukarıdaki açıklamaları özetleyecek olursak, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, münhasıran bu bölgelerdeki ar-ge ve yazılım faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları kurumlar ve gelir vergisinden ve bölgelerde çalışan araştırmacı, yazılımcı ve ar-ge personeline ödenecek ücretleri gelir vergisinden ve bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesna tutulmuştur. Bu süre 31.12.2013 tarihinde sona erecektir.

Buraya kadar açıklamaya çalıştığımız konular, ilgili kanunların maddeleridir. Fakat anlatmaya çalışacağımız konular ise, yukarıda bahsedilen istisnalardan beklide en önemlisi olan Katma Değer Vergisi istisnasıdır.

Neden KDV istisnası önemlidir? Çünkü 3065 Sayılı KDV Kanunun Geçici 20 inci maddesinde KDV den istisna edilecek konular tek tek açıklanmıştır. Oysa 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda konular genel olarak ele alınmış ve “yazılım ve ar-ge faaliyetlerinde elde edilen kazançlar gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır” şeklinde bahsedilmiştir. Burada iki kanunda iki ayrı tanım söz konusudur.

Kanımca, bu bölgelerde faaliyette bulunan mükellefler fatura düzenlerken KDV istisnasından yararlanabilmeleri için fatura içeriğinin muhakkak “ sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı” teslim ve hizmetlerinden biri olmalıdır ayrıca yapacakları teslim veya hizmetinde gerçekten fatura içeriği ile paralel olmalıdır. Yapılacak teslim ve hizmetlerin gerçeği yansıttığına dair ispatlama yükümlülükleri her zaman mükellef tarafından yerine getirilmek zorundadır. Bu nedenle teknokentlerde faaliyette bulunan mükellefler düzenledikleri faturalar ile teslim ettikleri faturalar içeriği ürünlerin veya hizmetlerin yedeklerini hem kâğıt ortamında hemde elektronik ortamda saklamak ve inceleme elamanları tarafından istenildiğinde ibraz etmek zorunda olduklarını ifade etmek istiyorum.

KDV istisnası uygulanırken, kanımca en çok dikkat edilecek hususlardan bir tanesi de, hâsılatın KDV den istisna olduğu durumlarda KDV Kanunun 30 uncu maddesinin “a” bendi hükümleri gereğince istisna olan teslimin ifası için yüklenilen KDV sinin maliyetler içine alınmasıdır.

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 30 uncu maddesi “a” fıkrası aynen aşağıdaki gibidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU

Madde No: 30

Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:

a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,

Önemle dikkatinizi çekmeye çalıştığım konu, hem bölge içinde hemde bölge dışında veya bölge içinde olsa bile istisna hükümlerinden yararlanamayacak faaliyetlerin istisna konusunda giren faaliyetlerle bir arada yapılması halinde, istisna faaliyetlerle ilgili yüklenilen yani “indirilecek KDV” nin maliyet unsuru olarak kayıt edilmesi zorunluluğudur.

Buraya kadar, anlatılanları zaten her uygulamacı yerine getiriyor diye bir düşünce söz konusu olabilir.

Ancak, istisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerin bir arada yapılması halinde, her iki faaliyeti ilgilendiren ortak giderlerin dağıtımı söz konusu olmalıdır.

Örneğin, Mali müşavirlik giderleri, hukuk müşaviri giderleri, dışarıdan alınan diğer teknik hizmet ve danışmanlık giderleri, gider kaydedilen demirbaşlar, amortismanlar, kira giderleri gibi. Bu tür giderlerin örneklerini çoğalmak mümkündür. Söz konusu dağıtıma tabi tutulması gereken giderlerle ilgili “yüklenilen (indirilecek) KDV nin de dağıtıma tabi tutulması gerekir.

Örnek olarak, bir kurumla sözleşme yapan mali müşavirden alınacak hizmet, hem istisna kapsamında olan faaliyetleri hemde istisna kapsamında olmayan faaliyetleri kapsar. Bu nedenle mali müşavirin düzenlediği serbest meslek makbuzu veya fatura üzerinde hesaplanan KDV nin tamamının 191- indirilecek KDV hesabının borcuna kayıt edilerek indirime tabi tutulması KDV Kanunun 30/a maddesi hükümlerine aykırı olduğu için mükellefler açısından en öncelikli vergi olan KDV sinden cezalarla karşı karşıya kalmaları söz konu olacaktır.

Örnekte olduğu gibi ortak giderlerin KDV lerinin de aynen ortak giderler gibi bir dağıtım anahtarı yardımıyla dağıtıma tabi tutulması gerekir.

Bu dağıtıma örnek olması amacıyla şöyle bir yol izlemek mümkündür.

İndirilecek KDV nin takip edildiği 191 hesabın altında, ortak giderlere ait KDV lerin takip edileceği ayrı bir muavin indirilecek KDV hesabı açmak (191.. 999 dağıtıma tabi indirilecek KDV hesabı gibi) ve ortak giderlere ait indirilecek KDV lerin ay içinde bu hesabın borcuna kayıt edilmesi. Ay sonunda ortak giderlerin dağıtılması sırasında kullanılan dağıtım anahtarının da bu hesap içinde aynen geçerli olması gerekir. Diğer bir ifade ile dağıtıma tabi tutulan giderin indirilecek KDV sininde dağıtıma tabi tutulduktan sonra, o dönem indirilecek KDV leri 191 100 indirilecek KDV hesabının borcuna, diğer istisna giderlerin payına düşen indirilecek KDV lerin maliyetlere dahil edilmek üzere, ilgili gider hesaplarının borcuna ve 191 999 Dağıtıma Tabi İndirilecek KDV hesabının alacağına yazarak, bu hesabın ilgili dönem sonunda sıfırlanması ve yapılan bu işlemler sonucunda indirilecek KDV dağıtıma tabi tutulmuş olur ve KDV kanunun 30 uncu maddesinin 1 fıkrası hükümleri çiğnenmemiş ve mükellefte bir ceza ile karşı karşıya kalınmamış olunur.

Bu örneği rakamlarla ve muhasebe kayıtlarıyla anlatacak olursak aşağıdaki gibi kayıtlarımızı yapmamız gerekir,

Şirket merkezi teknokent dışında bulunan ve teknokentte şube ile faaliyeti sürdüren bir yazlım şirketi ile x mali müşavirlik ltd.şti. aylık 1.000.-YTL+KDV, z Hukuk müşaviri ile de aylık 750.-YTL+KDV sözleşme yaptığını varsayalım. Şirketin teknokent içi ve dışı faaliyette bulunduğunu göz önüne aldığımızda ve alınan mali ve hukuk müşavirlikleri hizmetlerinin yarı yarıya teknokent içi ve dışı faaliyetler için olduğunu varsayarsak yapılacak muhasebe kayıtları şöyle olmalıdır. (stopaj göz ardı edilmiştir)

_____________________ ./. ________________________

740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı

740 200 Teknokent Şb. Hizmet Üretim Mal. Hesabı

740 200 20 Dış. Sağ.Fayda ve Hizmetler

12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 500.-

87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 375.-

770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı

770 200 Dış. Sağ.Fayda ve Hizmetler

12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 500.-

87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 375.-

191 İndirilecek KDV Hesabı

191 100 … ayı İnd. Kdv Hesabı

12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 90.-

87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 67,50

191 999 … ayı Dağıtıma Tabi İnd. Kdv. Hes.

12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 90.-

87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 67,50

329 Diğer Ticari Borçlar

329 X01 12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 1.180.-

329 Z01 87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 885.-

_______________________ ./. _________________________

Dağıtıma tabi tutulacak İndirilecek KDV Hesabının ay sonunda yapılacak kayıtla maliyet hesaplarına atılması ise şöyle olmalıdır.

_______________________ ./. __________________________

740 200 20 Dış. Sağ.Fayda ve Hizmetler

12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 90.-

87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 67,50

191 999 … ayı Dağıtıma Tabi İnd. Kdv. Hes.

12345 nf. X Mali Müş. Ltd.Şti. 90.-

87788 nmk. Z Hukuk Müşaviri 67,50

_______________________ ./. ___________________________

Şeklinde kayıt yapılarak ay sonlarında dağıtıma tabi tutulacak indirilecek KDV den teknopark faaliyetleri için pay vererek maliyet hesaplarına intikal ettirmek gerekir. Ortak dağıtıma tabi giderlerin fazla olması halinde yapılması gereken kayıt aynı şekilde olacaktır. Tabiî ki her faturanın istisna olan ve olmayan giderlere oranı aynı şekilde olması mümkün değildir. Bu durumda faturanın üzerine o fatura ile ilgili dağıtım hesabının yapılarak kayıtlara geçirilmesinde fayda vardır.

Sonuç olarak,

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile getirilen vergi teşviklerine ilaveten 5035 Sayılı Kanunun 11 inci maddesi ile 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 20 inci maddenin 1 inci fıkrası ile bu bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflere katma değer vergisi istisnası getirilmiştir. Ancak bu KDV istisnasının muhasebe uygulamaları ile gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin matrahlarının hesaplanması sırasında göz önüne alınması gereken ince detayların önemine dikkat çekmek istedik. Bu tür uygulamaların yapılması sırasında uygulamacıların azami dikkat etmeleri kendi çıkarlarına olacaktır.

Bir başka dikkat edilmesi gereken konuda, fatura düzenlerken faturanın içine, “ KDV Kanunu Geçici 20 inci maddesi hükümlerine göre KDV hesaplanmamıştır/ KDV den istisnadır” şeklinde ibare yazmakta fayda vardır. Hem muhasebe açısından hemde inceleme açısından büyük kolaylık olacaktır.

Soru ve önerileriniz için:
hkoker@isbank.net.tr

08.11.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)