Emrah Çelik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
emrahcelik1294@gmail.com

Sigorta İşletmelerinde Primlerin Devri ve Muhasebe Kayıtları

GİRİŞ

Sigorta; aynı türden tehlikeyle karşı karşıya olan kişilerin, belirli bir miktar para ödemesiyle toplanan tutarların, sadece o tehlikenin gerçekleşmesi sonucu fiilen zarara uğrayanların zararını karşılamada kullanıldığı, bir risk transfer sistemidir. Kişiler bu sistemde karşılaşabilecekleri tehlike ve zararları küçük miktarda ödedikleri primler sayesinde karşılayabileceklerdir.

TTK’na göre, sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi halinde bunu tazmin etmeyi  ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebi ile ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolaysıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşme olarak tanımlanır.

Son yıllarda sigortacılık sektörünün gelişmesi ve sigorta branşlarının artması ile birlikte sigorta şirketleri üzerlerine çok fazla risk bulunmaktadır. Bir sigorta işletmesinin üzerine almış olduğu risklerin tamamını üzerinde tutması çok güçlü bir finansal yapıyı gerektirmektedir. Dolaysıyla sigorta işletmesi yüklendiği risklerin tamamını taşımak istemeyebilir. Bu durumu ya aynı sözleşmeye başka bir sigorta şirketini ortak yaparak veya belirli bir komisyon karşılığı sözleşmeyi bir başka sigorta işletmene devrederek 2 şekilde gerçekleştirebilir.

1. REASÜRANS

Sigorta işletmelerinin konservasyon hadleri dışında kalan riskleri, çeşitli anlaşmalarla reasürans şirketlerine devredebilmektedir.  Bu işlem kısaca sigortacının sigortalanması olarak tanımlanabilir. Reasürans olayında bir sigorta işletmesi riskin bir kısmını yüklenmekte, kalanını bir başka sigorta işletmesine aktarmaktadır.  Aktarmayı yapan ilk sigortacıya “sedan işletme”  , aktarmayı kabul eden ikinci sigortacıya da “reasürans işletme” denilmektedir. Riskin aktarılan kısmı da “sesyon”,  olarak tanımlanmaktadır.

2. KOASÜRANS

Birkaç sigorta işletmesinin bir araya gelerek, birlikte büyük çaptaki riskleri sigortalayabilirler. Birlikte sigorta adı verilen bu uygulamadan bahsedebilmek için aşağıdaki şartların gerçeklemiş olması gerekir.

Birden fazla sigortacı olmalıdır.

Sigorta konusu edilen menfaat aynı olmalıdır.

Sigorta edilen risk aynı olmalıdır.

Sigorta sözleşmelerinin sürelerinin aynı olması gerekmektedir.

Uygulamada, koasürans işleminde tek bir poliçe düzenlenmekte ve bu işin yönetimini yapan ve poliçeyi düzenleyen sigorta işletmenine “jeran”, diğerlerine ise “koasürör” adı verilmektedir.

Yukarında açıklanmış olan bilgileri ışığında sigorta işlemlerinin reasürans ve koasürans işletmeler açısından prim üretimi, komisyon ödemesi ve hasar ödemelerine ait muhasebe kayıtları aşağıdaki örneklerde açıklanmıştır.

ÖRNEK 1

AKAR Sigorta işletmenin Kasko sigorta branşına ilişkin prim geliri toplamı 400.000 TL’ dir. Şirketin konservasyon oranına göre, üzerinde tutmayarak devrettiği prim tutarı ve dağılımı aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir.

Prim Geliri                                        400.000

Devredilen Prim

Milli reasürans Şirketi                     50.000

ESER Sigorta Şirketi                       100.000

Devredilen poliçelere ilişkin 12.000 TL tutarında tazminat ödemesi yapılmıştır. Reasürör payı % 50’dir.

Anlaşmada belirlenen komisyon oranı % 10’dur. Vergiler ihmal edilmiştir. AKAR Sigorta işletmesi (sedan) ve ESER Sigorta işletmesi (reasör)  açısından muhasebe kayıtları şu şekilde olacaktır.

AKAR SİGORTA İŞLETMESİ (SEDAN)

-------------------------------------------/-----------------------------------------

717 MOTORLU KARA TAŞITLARI                                                              

ARAÇ KASKO                                                                                 150.000

717.01.1 Yazılan Primler                  150.000

717.01.1.2 Reas. Devredilen Pr.     150.000

                            

                           322 REAS.FAAL.BORÇLAR                                              150.000

                                322.07 Reas.Şirketi Borç           150.000

                                322.07.01 Eser Sigorta               100.000

                                322.07.02 Milli Reasürans           50.000

Reasüransa Devredilen Primler     

-------------------------------------------/-----------------------------------------

600 HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR                                                   150.000

600.02 Reas. Devredilen Primler       150.000

                                                          

                                717 MOTORLU KARA TAŞITLARI                              150.000

                                ARAÇ KASKO

                               717.01.1 Yazılan Primler                  150.000

                               717.01.1.2 Reas. Devredilen Pr.     150.000

 

Dönem Sonu Kaydı           

 -------------------------------------------/-----------------------------------------

322 REAS.FAAL.BORÇLAR                                                                           15.000

322.07 Reas.Şirketi Borç           15.000

 322.07.01 Eser Sigorta              10.000   (100.000*%10)

 322.07.02 Milli Reasürans          5.000   (50.000*  %10)

                                                      

                                717 MOTORLU KARA TAŞITLARI                              15.000

                                ARAÇ KASKO

                               717.02.5.7 Reas. Komisyonları       15.000

Komisyon Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

717 MOTORLU KARA TAŞITLARI                                              

ARAÇ KASKO                                                                                 15.000

717.02.5.7 Reas. Komisyonları       15.000                                                  

                                614 FAALİYET GİDERLERİ                                                         15.000

                                614.07 Reas. Komisyonları       15.000

Dönem sonu Komisyon Kazancı Gelir Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

122 REAS.FAAL. ALACAKLAR                                                      6.000

122.07 Reas.Şirketi Alacak         6.000

122.07.02 Eser Sigorta                6.000 (12.000 TL* %50)

                                                          

                          717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

                          ARAÇ KASKO                                                                     6.000

                               717.02.1 Ödenen  Hasarlar         6.000

                               717.02.1.2 Reasürör  Payı            6.000

Reasörür Hasar payı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

ARAÇ KASKO                                                                                 6.000

717.02.1 Ödenen  Hasarlar         6.000                              

717.02.1.2 Reasürör  Payı            6.000                                                          

                            610 HAYAT DIŞI TEKNİK GİDERLERİ                                            6.000

                                 610.02 Ödenen Has .Reas. Payı   6.000

Dönem Sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

 

ESER SİGORTA İŞLETMESİ (REASÖR)

-------------------------------------------/-----------------------------------------

122 REAS.FAAL. ALACAKLAR                                                      100.000              

122.07 Reas.Şirketi Alacak    100.000

122.07.01 AKAR Sigorta              100.000                                                           

                                717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

                                ARAÇ KASKO                                                               100.000

                               717.01.01 Yazılan Primler  100.000

   Alınan Reasürans

-------------------------------------------/-----------------------------------------

717 MOTORLU KARA TAŞITLARI                                

ARAÇ KASKO                                                                                 100.000

717.01.01 Yazılan Primler      100.000                

                                                          

                                600 HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR                                  100.000

                                600.01 Brüt Yazılan Primler       100.000

Dönem sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

ARAÇ KASKO                                                                                 10.000

717.02.5.1 Üretim Komisyon Giderleri    

  10.000 (100.000*%10)

                                                          

                                322 REAS.FAAL.BORÇLAR                                                        10.000

                                322.07 Reas.Şirketi Borç    10.000            

                                322.07.01 AKAR Sigorta     10.000

Komisyon Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

614 HAYAT DIŞI TEKNİK GİDERLER                                                          10.000

614.01 Üretim Komisyon Gideri       10.000

                                                          

                             717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

                             ARAÇ KASKO                                                                   10.000

                             717.02.5.1 Üretim Komisyon Giderleri 

                            10.000 (100.000*%10)

Dönem sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

ARAÇ KASKO                                                                                 6.000

717.02.1 Ödenen  Hasarlar                       6.000                             

717.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar            6.000                           

                                                        

                                322 REAS.FAAL.BORÇLAR                                                         6.000

                                322.07 Reas.Şirketi Borç    6.000

                                322.07.01 AKAR Sigorta     (12.000 TL* %50)

Tazminat Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

610 HAYAT DIŞI TEKNİK GİDERLERİ                                          6.000

610.01 Brüt Ödenen Hasarlar       6.000                 

                                                         

                          717 MOTORLU KARA TAŞITLARI

                          ARAÇ KASKO                                                                     6.000

                          717.02.1 Ödenen  Hasarlar                       6.000                            

                          717.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar            6.000                           

Dönem Sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

ÖRNEK 2

AKAR ve ESER Sigorta işletmeleri, yangın sigorta branşına ilişkin bir sigorta talebini birlikte sigortalama kararı almıştır. Sigorta poliçesi 2.000.000 TL tutarında düzenlenerek, talep edilen teminatın üretimi gerçekleştirilmiştir. AKAR Sigorta Jeran işletme olarak poliçe üzerinde %70, ESER Sigorta işletmesi ise Koasürör işletme olarak % 30 paya sahiptir.

İlgili poliçeye ilişkin 400.000 TL Tazminat ödemesi yapılmıştır.

AKAR SİGORTA İŞLETMESİ (JERAN)

-------------------------------------------/-----------------------------------------

120 SİGORTA FAAL.ALACAKLAR                                                2.000.000

120.01 Sigortalılardan Alacaklar                  2.000.000

                            

                  701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                                         1.183.000          

                     701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler   (1.690.000* %70)

                      360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR                                         310.000

                       360.01 Ödenecek Vergiler                    310.000

                       360.01.01 Bsmv                                      110.000

                       360.01.02 Yangın Sigorta Verg leri      200.000

                        320 SİGORTACILIK FAAL. BORÇLAR                                     570.000

                        320.05 Sigorta Şirketlerine Borç             507.000  

                        320.05.01 ESER Sigorta                            507.000

Yangın Branşı Prim Üretimi

-------------------------------------------/-----------------------------------------

701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                              1.183.000

701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler        1.690.000* %70)                    

                               

                               600 HAYAT DIŞI TEKNİK GELİRLER                                           1.183.000

                                600.01 Brüt Yazılan Primler                           

Dönem sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                              280.000

701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar               400.000*%70

120 SİGORTA FAAL.ALACAKLAR                                                120.000

120.01 Sigortalılardan Alacaklar                  120.000                                                          

                          102 BANKA HESABI                                                                            400.000           

                          102.01 TL Bankalar        400.000                         

Tazminat Ödemesi Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

102 BANKA HESABI                                                                     120.000

 102.01 TL Bankalar       120.000

                           120 SİGORTA FAAL.ALACAKLAR                                    120.000              

                            120.01 Sigortalılardan Alacaklar          120.000                               

Koasürör Firmadan tahsilat

-------------------------------------------/-----------------------------------------

610 HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER                                                  280.000

610.01 Brüt Ödenen Hasarlar     400.000*%70

                                701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                           280.000

                                701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar

   400.000*%70            

Dönem Sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

 

ESER SİGORTA İŞLETMESİ (KOASÜRÖR)

-------------------------------------------/-----------------------------------------

120 SİGORTA FAAL.ALACAKLAR                                                507.000

120.05 Sigortalılardan Alacaklar      507.000                                        

                         701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                   507.000

                         701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler

 (1.690.000* %30)                               

Yangın Branşı Prim Üretimi

-------------------------------------------/-----------------------------------------

701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                              507.000              

701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler      1.690.000* %30)                                              

                         600 HAYAT DIŞI TEKNİK GELİRLER                                  507.000

                          600.01 Brüt Yazılan Primler                                

Dönem sonu Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                              120.000              

701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar             400.000*%30                                

                            320 SİGORTACILIK FAAL. BORÇLAR                                           120.000

                            320.05 Sigorta Şirketlerine Borç          120.000

                            320.05.01 AKAR Sigorta                        120.000

Tazminat Tahakkuk Kaydı

-------------------------------------------/-----------------------------------------

320 SİGORTACILIK FAAL. BORÇLAR                                          120.000

320.05 Sigorta Şirketlerine Borç                 120.000

320.05.01 AKAR Sigorta                               120.000                              

                           102 BANKA HESABI                                                                        120.000

                           102.01 TL Bankalar        120.000                           

Tazminat Ödemesi Kaydı

-------------------------------------------/----------------------------------------

610 HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER                                                  120.000

610.01 Brüt Ödenen Hasarlar     400.000*%30

                        701 YANGIN SİGORTA GELİRLERİ                                    120.000

                       701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar  

400.000*%30                          

Dönem Sonu Kaydı

-------------------------------------------/----------------------------------------

14.11.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.