Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
umutberkayozguven@gmail.com

Vergisiz Yeniden Değerleme Bitiyor Mu?

Enflasyon düzeltmesi, vergi gündeminin ilk sırasında yerini aldı.

Enflasyona düzeltmesine ilişkin Tebliğ taslağının kamuoyunun görüşüne sunulmasıyla birlikte hemen hemen herkes enflasyon düzeltmesi ile ilgili nasıl bir yol izleyeceğini konuşuyor ve tartışıyor.

Bize göre, enflasyon düzeltmesi ile ilgili önemli konulardan birisi de vergisiz yeniden değerleme olarak bilinen VUK Mükerrer 298/Ç kapsamındaki değerleme işleminde sürecin nasıl olacağı ile ilgili.

Çünkü, birçok işletme yeniden değerleme uygulamasından geçmiş dönemlerde faydalanmış durumda.

Yeniden Değerleme Nedir?

Yeniden değerleme, güncel piyasa koşullarına göre sabit kıymetlerin zaman içinde meydana gelen enflasyonist etkilerden korunması anlamına geliyor.

Kısaca, sabit kıymetlerin piyasa koşullarındaki emsal değerlerine yükseltilmesi olarak tanımlayabiliriz.

Vergi kanunları mevcut durumda, iki farklı yeniden değerleme imkanı tanıyor.

Bunlardan ilki, tek seferlik yapılabilen ve %2 vergi ödenerek gerçekleştirilen Geçici 32. Madde kapsamındaki yeniden değerleme.

İkincisi ise, vergisiz ve sürekli olarak gerçekleştirilebilen Mükerrer 298/Ç kapsamında gerçekleştirilen yeniden değerleme.

Esasen, geçtiğimiz süreçte birçok işletme yeniden değerlemeden faydalandı ve bilançolarını güncel değerlere göre revize etti.

2023/3.Dönem Sonu Yeniden Değerleme Oranı %34,80 Olarak Açıklandı!

Gelir İdaresi Başkanlığı, 9 Ekim 2023 tarihli ve 64 Sıra No.lu Kurumlar Vergisi Kanunu Sirküleri ile 2023 yılı üçüncü geçici vergi döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranı % 34,80 olarak tespit etti.

Bunun anlamı şu, işletmeler, aktiflerinde yer alan, binalar, taşıtlar, tesis makine ve cihazlar, demirbaşlar, leasing yolu ile iktisap edilen kıymetleri bu oranı baz alacak şekilde yeniden değerlemeye tabi tutabilecekler.

Öte yandan, bu uygulamadan, tam mükellefiyete tabi bilanço esasına göre defter tutan; kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dahil olmak üzere ferdi işletme sahibi gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerinin yararlanabileceğini tekrardan hatırlatmakta fayda var.

Enflasyon Düzeltmesi İle Vergisiz Yeniden Değerleme Sona Mı Eriyor?

VUK Geçici 33. Maddesinin ilk fıkrasından vergisiz yeniden değerlemenin artık sona erdiği anlaşılıyor.

Söz konusu madde;

“Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri itibarıyla) ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde mükerrer 298 inci madde kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.

Mükerrer 298 inci maddenin (Ç) fıkrası uygulaması açısından, birinci fıkrada enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı belirtilen dönemler enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak değerlendirilir.” şeklindedir.

Buradan, 2023 yılının, 2021 ve 2022 yıllarından ayrı tutulduğu anlamı çıkıyor.

Ayrıca, Mükerrer 298-Ç maddesi uygulaması açısından, birinci fıkrada enflasyon düzeltmesi yapılmayacağı belirtilen dönemlerin enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak değerlendirileceği belirtiliyor.

Buna göre, 2022 yılında ve 2023 yılı geçici vergi dönemlerinde mükellefler ATİK’lerini VUK’un mükerrer 298/Ç maddesi kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutabilecekler.

Dolayısıyla, 2023 yıl sonunda yapılacak enflasyon düzeltmesi öncesinde en son 2023 yılı üçüncü geçici vergi itibariyle vergisiz(sürekli) yeniden değerleme yapılabilecek.

Kısaca, enflasyon düzeltmesinin uygulanacak olması nedeniyle, 2023 yıl sonunda 298/Ç kapsamında yeniden değerleme yapılamayacak.

Vergisiz Yeniden Değerleme 2023/3.Dönem Sonunda Bitiyor!

VUK Mükerrer 298/Ç kapsamındaki değerleme işlemi enflasyon düzeltmesi öncesinde, en son 2023 yılı 3. geçici vergi döneminde (%34,80) yapılabilecek.

Yeniden değerleme uygulaması, yıl sonunda enflasyon düzeltmesinin uygulanacak olması nedeniyle 2023 yıl sonunda yapılamayacak.

Önemli ayrıntı, 2023 3.dönem geçici vergide yapılan yeniden değerleme sonucu oluşan güncel tutarlar üzerinden yıl sonunda amortisman ayrılabilecek.

Yeniden Değerleme Yapanlar Enflasyon Düzeltmesinde Hangi Tarihi Baz Alacaklar?

Konuya, enflasyon düzeltmesine ilişkin Tebliğ taslağında açıklık getirilmiş olup, düzeltmeye esas tutar olarak;

VUK’un geçici 31 inci maddesi, geçici 32 nci maddesi ve/veya mükerrer 298 inci maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetler için, en son yapılan yeniden değerleme sonrası değerler dikkate alınacağı açıkça belirtilmiştir.

Bu nedenle, enflasyon düzeltmesi yaparken, daha önce yeniden değerleme yapıp yapmadığınıza son derece önemli.

Çünkü, yapılacak olan enflasyon düzeltme işleminde düzeltmeye esas baz alacağınız tarih ve tutar bu ölçüde değişmiş oluyor.

31.10.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.