Ayşe İşçi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmm.ayseisci@gmail.com

SMMM Mükellef Adına Salınacak Vergi Ve Cezalar Müteselsil Sorumluluk, Karar Örnekleri, İşletmelerin Müşavirliğini Yapıyor Olmak Salınacak Vergi ve Cezalardan Müteselsil Sorumlu Olmaya Yeterli Midir?

Bilindiği üzere 3568 sayılı Serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik kanunun 2. Maddesine göre muhasebecilik ve mali müşavirlik mesleğinin konusu;

‘Gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin,

a) Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutmak, bilanço, kar zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmak.

b) Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.

c) Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak. ‘tır.

Yukarıda sayılan işleri; bir işyerine bağlı olmaksızın yapanlara serbest muhasebeci mali müşavir denir.

Tanımda da ifade edildiği üzere Mali müşavir, mükellefin verileri çerçevesinde defter tutarak mali tabloları oluşturmaktadır. Dolayısıyla Mükellef, Mali veriler ve Mali tablo üçgeninde, Mali müşavir sonuçları oluşturmakta aracılık ve sorumluluk almaktadır. Mali verilerin mükellefin bizzat işinin idame ettirilmesiyle alakalı olması, vergi mükellefinin sorumluluğundadır. Mali müşavir  bunların temininde rol almamaktadır. Müşavir, tek düzen hesap planına uygun, özün önceliğine önem vererek defter kayıtlarını oluşturmaktadır. Kayıtların yapılmış, beyanların oluşturulmuş olması tek başına Mali müşavire, mükellefe salınacak vergi ve cezalar da müteselsil sorumluluk yüklememelidir. Bunun için somut delillerin olması gereklidir. Bununla alakalı;

‘Yargıtay 15. Ceza Dairesi         2017/11528 Esas ,  2019/3786 Karar’la
Özel belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından sanıkların beraatine ilişkin hükümler katılanlar vekili tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Sanık ...'ın,.. Limited Şirketinin şirket müdürü ve %50 paya sahip ortağı olduğu, şirkete gelen paraları kendi şahsi hesaplarına aktardığı, para transferleri yaptığı, katılanın imzalarını sahte olarak attığı ve bu şekilde banka talimatları, çek, senet düzenlemek suretiyle şirketi borçlandırdığı, diğer sanıklar şirket yeminli mali müşaviri ..., şirket mali müşaviri ... ve şirket mali müşaviri ve muhasebecisi ...'ın şirket hesapları hakkında yanlış bilgi verme ve sahte bilanço düzenlemek ve sanık ...'in usulsüz işlemlerine bilerek aracılık etmek suretiyle sanıkların atılı suçları işledikleri iddia edilen olayda, sanıkların savunmaları, katılan beyanları dosyada mevcut bilirkişi raporları ile tüm bilgi ve belgelerden, taraflar arasındaki ihtilafın hukuki mahiyette olduğu, tarafların hukuk mahkemelerinde devam eden davaların bulunduğu, sanıkların üzerlerine atılı suçların yasal unsurlarının oluşmadığı gerekçelerine dayanan mahkemenin verdiği beraat hükümlerinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre; katılanlar vekilinin beraat hükümlerinin kanuna aykırı, eksik incelemeye dayalı olduğuna ilişkin temyiz itirazlarının reddiyle, hükümlerin ONANMASINA, 15/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.’ Örneğini verebiliriz.

 Bu kararda ortakların yapmış oldukları işlemlerden ötürü, Müşavirin kayıtlarını yasal defterlere kaydediyor olması ,bu işlemin müteselsil sorumlusu olduğunu göstermemektedir.

 Fakat SMMM’ ler için önemli, müteselsil sorumluluk güncel karar örneği daha verelim;

‘‘Danıştay 9. Daire Başkanlığı        

 2023/1237 Esas

 2023/1731 Karar

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Serbest muhasebeci mali müşavir olan davacı adına,…... İnşaat Demir  Çelik  ve  Ticaret Ltd.Şti.'nin  vergi  borçlarının tahsili   amacıyla,   müteselsil sorumlu sıfatıyla düzenlenen ...    tarih ve ....  ila ...      sayılı ödeme emirlerinin iptali istemine ilişkindir.

İlk Derece  Mahkemesi  kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin.. tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; 213  sayılı  Vergi  Usul  Kanunu'nun mükerrer 227. maddesine göre mükellefin    beyannamelerini    imzalayan muhasebecilerin         sorumluluğunun, imzaladıkları beyannamelerde yer alan bilgilerin defter  kayıtlarına  ve  bu kayıtların dayanağını oluşturan belgelere uygun olmamasından doğan, defter kayıt ve belgeler ile beyannamelerin  birbirleriyle  tutarsız  olmasından  kaynaklanan  bir  sorumluluk olduğu,  defter ve  belgelerde yer alan bilgilerin gerçek bir ticari faaliyete ya da emtia hareketine  dayanıp  dayanmadığına  yönelik  bir sorumluluk  olmadığı  gibi, meslek mensuplarının, mükelleflerin     ticari   faaliyetlerinin    veya   emtia    hareketlerinin gerçekliğinin   tespitine  yönelik   herhangi  bir   yasal   yetkilerinin  de bulunmadığı sonucuna  varıldığı , olayda, ……..... İnşaat Demir Çelik ve Ticaret Ltd. Şti. hakkında düzenlenen  vergi  tekniği  raporunda, davacı  adına  yapılan  takibe  konu     amme alacağının, beyanname ve tasdik raporlarında yer alan bilgilerin, defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını oluşturan belgelere uygun olmamasından değil,    gerçek bir emtia hareketine dayanmayan sahte belge düzenleme fiilinden kaynaklandığının ileri sürüldüğü, bu sorumluluğun da 213 Vergi Usul Kanununun mükerrer 227'nci maddesi kapsamında değerlendirilmesine hukuksal olanak bulunmadığı bu durumda,    davacı adına düzenlenen ödeme emirlerinde hukuka  uyarlık  bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu ödeme emirlerinin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının  hukuka ve  usule  uygun  olduğu   ve  davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların   söz  konusu  kararın  kaldırılmasını sağlayacak   nitelikte    görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari  Yargılama  Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:... K... sayılı kararının ONANMASINA,
3.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın.... Vergi Mahkemesine gönderilmesine, 03/05/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.’ Denilmektedir

‘213 Sayılı VUK Mükerrer  227. Maddesinde……. beyannameyi imzalayan veya tasdik raporunu düzenleyen meslek mensupları, imzaladıkları beyannamelerde veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi zıyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza, gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.’  denilmektedir.Yine bu maddenin Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 4 Seri Nolu Vergi Beyannamelerinin Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce İmzalanması Hakkında Genel Tebliği gereğince serbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirlerin defterlerini     tuttukları ve beyannamelerini imzaladıkları mükelleflerin hesap ve   işlemlerinin   doğruluğundan     müştereken ve müteselsilen sorumluluğuna değinmektedir.( Meslek mensupları, bilerek kullandıkları veya harici araştırmayı gerektirmeden sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğu anlaşılabilen belgelerden de sorumlu olacaklardır. Miktar veya tutar itibariyle işletmenin faaliyet konusu veya iş hacmiyle mütenasip olmayan belgeler ile ticari örf ve teamüle uygun olmayan belgeler, meslek mensuplarının sorumluluğu kapsamındadır.)

Ancak mali müşavirlerin tasdik, inceleme ya da bilgi isteme yetkisi olmamasına rağmen, tebliğdeki hiçbir araştırma gerektirmeden anlaşılabilecek sahte belge tabiri, vergi inceleme yetkisi bulunanların subjektif verilerle karar verebilmelerine neden olmaktadır. Mali müşavirlerin mesleki tecrübe ve deneyimlerine dayanarak, mesleki şüphecilik yaklaşımıyla mükellefin iş hacmi ile doğrudan bağlantılı veya orantılı olacak şekilde tespit edebileceği işlemler olsa dahi ,Mali müşavirlik mesleğinin doğrudan araştırma ve denetim yapma yetkisi olmaması sebebiyle mükellefe ait sorumlulukların mali müşavire yüklenmesi mesleğin idame ettirilmesi hususunda Mali müşavirleri zora sokmaktadır. Nitekim bu vermiş olduğumuz Danıştay  kararında  da hakkaniyetli ve dengeli bir şekilde sonuca varılmış olmaktadır.

 Özetleyecek olursak;

Danıştay 9. Daire

2023/1237 Esas

2023/1731 Karar

Açıklama:

Karara göre bir SMMM sahte olsa bile bir vesikayı kaydettiği için mükellef adına salınacak vergi ve cezalardan onunla birlikte sorumlu tutulamaz.

Ancak, sahte belgenin düzenlenme ve kullanılmasına dair iştirak ya da yardım eylemlerinde bulunulduğu sabit ise, iştirak açısından hem idari hem de adli sorumluluğu gündeme gelebilir. Bu sorumluluğun delilleri ise genelde paravan bir organizasyon, özellikle sahte fatura düzenleyen mükelleflerin defterlerinin tutulması ve tanık beyanlarıdır.

Özetle, görünüşe göre değil dayandığı ticari işlem itibariyle sahte bir faturanın salt kayda ve beyanlara alınması işlemi SMMM açısından hiçbir sorumluluk doğurmaz.

Sonuç olarak; Mali müşavirlerin defter ve belgelerde yer alan bilgilerin gerçek bir ticari faaliyete ya da emtia hareketine dayanıp dayanmadığına yönelik sorumluluğu bulunmamaktadır.

KAYNAKÇA

3568 Sayılı SMMM ve YMM Kanunu

Yargıtay Kararı

Danıştay Kararı

28.08.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.