Kayıtdışı Patrona Da Zarar Verir, Dikkat Elemanlarınız Sizden Para Saklıyor Olabilir

Önceki hafta bir alışveriş merkezinin yemek katında hızlıca bir şeyler atıştırayım dedim. Siparişi verdim, hazırlandı, parayı uzatıp üstünü aldım, tepsiye iyice baktım, göremedim mi acaba dedim. Hayır yoktu. Kasiyere fişi sordum. Yalandan “Aaa kesmemiş miyim, hemen vereyim” dedi, fişi verdi. Ben istediğim için lütfettiler, verdiler fişi. “İstemeyene yok.”

 

Anlaşılan işletmeci ciddi bir risk altında olduğunun farkında değil. Vergi cezalarını kastetmiyorum, o riski bildiği kesin. Başka bir riskten bahsedeceğim.

Bu işletmenin İstanbul’un çeşitli yerlerinde şubesi var. Her şubede her kasanın başında patronun olması imkânsız. Yani tahsilat yapan kişi bir çalışan.

Fişli satışlar kayda otomatik giriyor, resmi kayıtlı. Fişsiz satışlarsa kayıtdışı. Peki işletmeci, fişsiz satışların karşılığı alınan paraların tamamının kendi cebine girdiğinden emin mi? Hasılatını devletten kaçıran patron, kendi çalışanlarının hasılatı kaçırmadıklarından nasıl emin oluyor?

Mesela, ben fişi istemesem ve fiş kesilmeseydi, satışın kaydı olmayacaktı ve patrona gitmeyecekti, peki parası gider miydi acaba? Veya ne kadarı yüzde kaç fire ile giderdi? Tamamen kasiyerin vicdanına bağlı. Kötü niyetliyse fişini kesmediği satışların parasını patrona göndermez veya kendi payını aldıktan sonra gönderir. İşte kastettiğim ciddi risk bu “suiistimal riski.”

Bir yandan atıştırırken bir yandan da restoranın günlük müşteri sayısı ve hasılatı üzerine senaryo yazdım. Günde 12 saat açık olan işletmeye 500 müşteri gelse ve ortalama 10 YTL’lik mönü yese günde 5 bin YTL hasılat yapar. Acaba bu satışın bin YTL’sine fiş kesmese, kalan 4 bin YTL’ye fiş kesse;

- Fiş kesmemekle sağladığı kazanç ne kadar? Yani ne kadar daha az vergi ödeyecek?

- Fiş kesmemekle kasasından kendisine gelmeyecek para ne kadar? Yani ne kadarı çalınabilir?

Sonuç: İşletmeci zararda. Hem de yıllık 36 bin YTL zararda. Aşağıdaki (*) tablo ve açıklamalarda görüleceği üzere fiş kesmeyerek yılda 72 bin YTL kazanç sağlarken öte yandan suiistimal yoluyla ortalama 108 bin YTL kayba uğramakta, neticede 36 bin YTL servetinden eksiliyor. Halbuki fiş kestiği durumda ne işletmenin servetinden eksilecek ne de devletin servetinden. Kayıtdışı çalışmanın stresi ve risklerini de üzerinden atmış olacak.

Kayıtdışı çalışanların vergi cezası riski var, suiistimal riski var, bir de itibar kaybetme riski var. Kayıtdışı bırakılan hasılat sebebiyle bilanço ve gelir tablosu gerçek durumu yansıtmayacak. Basel II kriterlerinin de etkisiyle bankalar şirketi olduğundan zayıf görecek, kredibilitesi düşecek, borçlanma maliyeti yükselecek.

Faturasız satış, işletmenin vadeli alacaklarını da ispatı gerektiğinde riske edebilir.

Bir yandan fiş kesilmemesinin işletmeye vereceği zararlardan bahsederken öte yandan tüm alış-satışları belgeli olan ancak bu yüzden zarara yani haksız rekabete uğrayan mükelleflerden de bahsetmek gerek.

Tüm yükümlülükleri yerine getiren mükellefin, vergi kaçıran mükellefe göre maliyetleri daha yüksek oluşuyor demektir. Dolayısıyla satış fiyatı da sektördeki kayıtdışı çalışan rakiplerine oranla daha yüksektir. Bu durum aynı pazara satış yapan mükelleflerden kayıtdışı satış yapanı haksız biçimde daha avantajlı hale getiriyor.

Yasalara uygun olarak kayıtlı çalışan işletmelerin, kayıtsız çalışan işletmelere karşı korunması lazım. Devletin, kayıtdışı çalışana yaptığının cezasız kalmayacağını, denetim ve diğer vergi güvenlik önlemleri ile hissettirip caydırıcı olması lazım.

Öte yandan toplanan vergilerin; vatandaşa adalet, güvenlik, eğitim, sağlık vb kamusal hizmet olarak geri döneceğinin, hortumlanmayacağının icraatlarla hissettirilmesi ve inandırılması lazım.

 

 

Günlük 5 bin YTL’nin tamamına fiş kesilirse Günlük 5 bin YTL’nin,  4 bin YTL’sine fiş kesilirse

Yıllık Hasılat 1.800.000 1.440.000

(Varsayılan) Giderler Toplamı 1.200.000 1.200.000

Kurumlar Vergisi Matrahı 600.000 240.000

K.Vergisi % 20 120.000 48.000

 

İşletmenin günlük 5 bin YTL’lik satışının, bin YTL’sini kayıtdışı bırakarak az ödeyeceği vergi (sözde kazancı) 72 bin YTL. (120.000-48.000) Buna karşılık günlük bin YTL’lik kayıtdışı hasılatın kontrolü mümkün olmadığından 300 YTL’sinin -suiistimale uğradığından- patrona intikal etmediğini varsaydığımızdaki yıllık kaybı ise 108 bin YTL. (300x30x12)

Günde bin YTL’lik fiş kesmeyerek yılda 36 bin YTL (108.000-72.000) kendi servetinden eksiliyor. Suiistimal 300 YTL değil 200 YTL bile olsa bu hesaba göre yine kayıpta. Suiistimalin 300 YTL’nin üstüne çıkma ihtimali durumunda işletmecinin kayıtdışından dolayı zararı artarak büyümekte. 

 

BİLGİNİZ OLSUN

Fuarlarda yazarkasa zorunlu değil

Firmanızın yılda bir veya iki kez tanıtım amacı ile fuarlara katıldığı belirtilerek perakende satışlarınızı, ödeme kaydedici cihaz almadan perakende satış fişi ile veya fatura ile belgelendirmeniz halinde yazarkasa kullanma zorunluluğunuz bulunmamaktadır. (İstanbul Defterdarlığı 08/9/2005 tarih, 25 Sayılı Özelge)                                         

Yaklaşık 20 yıldır davalı işyerinde mesul müdür olarak çalışan bir kişinin asgari ücretle çalıştığının kabulü hayatın olağan akışına uygun değildir. Meslek odalarından alınan ücret üzerinden hesaplanan ihbar ve kıdem tazminatları ile diğer alacaklarının bir değerlendirmeye tabi tutularak hüküm kurulması gerekir. (Yargıtay 9. H.D., E. 2005/12255, K. 2005/37905)

 

DR. PARA NOYAK

Gün sonu kasa bakiyesi, gün içi tahsil ve tediye hareketlerinden oluşur. Kasa bakiyesini oluşturan bu hareketlerin her biri belgeye dayanıyor mu? Belgesiz muhasebe işlemleriyle kasa bakiyeniz değiştiriliyor olmasın!

(Kaynak: Referans Gazetesi | 04.11.2006)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.