M. Bilgütay Yaşar - Vergi iadesi gitti asgari geçim indirimi geldi

Modern vergi sistemlerinde, elde edilen gelirin yaşamaya yetecek kadarının vergi dışı tutulması sitemin temel unsurlarından birisidir. Bu uygulama bazı ülkelerde matrahtan indirim, yani gelirin belli bir tutarının vergi dışı tutulması şeklinde olurken bazı ülkelerde vergiden indirim şeklinde olmaktadır. Bu uygulamalar birçok ülkede sadece ücretliler için değil tüm gelir türleri için öngörülmüştür.

Bu nedenle asgari geçim indiriminin sadece ücretliler için de olsa tekrar vergi sistemimize dahil edilmesi ve vergi indirimi şeklinde uygulanarak düşük ücretlilerin daha fazla gözetilmesi sevindirici bir gelişmedir.

Kimler yararlanacak

2007 yılında çıkarılan ancak uygulaması 1.1.2008 de başlayan düzenlemeye göre (Gelir Vergisi Kanunu Madde 32) asgari geçim indiriminden sadece ücretleri gerçek usulde vergilendirilen ücretliler yararlanacaktır. Ücret gelirinin stopaj suretiyle vergilendirilmesi ya da yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumu değiştirmeyecek, iki halde de indirimden yararlanılacaktır.

Özel hizmetlerde çalışan şoförler gibi ücretleri gerçek usulde vergilendirilmeyen ücretliler ise asgari geçim indiriminden yararlanamayacaklardır. Yine ücret geliri elde etmeyen diğer gerçek kişiler , örneğin kira geliri elde eden, ticari kazancı olan ya da serbest meslek mensupları bu indirimden yararlanamayacaktır.

Maliye Bakanlığı'nın konuyla ilgili olarak yayınladığı 265 seri no'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde, ilgili maddede böyle bir kısıtlama olmamasına rağmen dar mükellefiyet kapsamında ücret geliri elde edenlerin de bu indirimden yararlanmayacağı belirtilmiştir.

İşletmelerde çalışan yabancılar çoğu zaman tam mükellef statüsünde olduklarından bunların tebliğdeki kısıtlamaya tabi tutulmadan indirimden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.

Çok çocuk çok indirim.

Asgari geçim indirimi şöyle hesaplanacak ;

Ücretlinin kendisi için yıl başında geçerli olan asgari ücretin : %50'si

Çalışmayan eş için " " " " " : %10'u

İlk iki çocuk için ayrı ayrı : %7.5 u

İkiden sonraki her çocuk için : %5 i

 

Çocuk sayısında bir kıstlama bulunmamaktadır, sadece ilk iki çocuk için sonraki çocuklara göre daha fazla indirim oranı uygulanmaktadır.

Bu şekilde bulunacak toplam tutar gelir vergisi tarifesinin ilk oranı (Şu anda geçerli olan %15) ile çarpılacak ve bulunacak tutar indirilecek toplam vergiyi oluşturacak.

Hesaplanan indirim tutarının ödenecek vergiden fazla olması halinde aradaki fark iade edilmeyecektir.

Ücretlinin eşi emekli olsa dahi indirimin hesabında dikkate alınacaktır

Yukarıda da belirtildiği üzere ücretlinin eşinin çalışmaması ve gelirinin bulunmaması halinde % 10 oranında indirim hesabında dikkate alınacaktır. Maliye Bakanlığı yayınladığı tebliğde "çalışmayan ve geliri olmayan eş" i ücretli olarak başka bir yerde çalışmayan eş olarak tanımlamaktadır. Bu nedenle eşin emekli maaşı alması ya da özel bir işi nedeniyle gelirinin olması, örneğin kira geliri elde etmesi bu indirimi engellemeyecektir.

Torunlar da indirim kapsamında

Çocuklar eğitimde iseler 25 yaşını, değillerse 18 yaşını doldurana kadar bu indirimden yararlanacaklar. Çocuk tanımına ana babasını kaybetmiş ve dede ya da nine tarafından bakılan çocuklarda dahil bulunmaktadır. Dede ya da ninenin ücret geliri elde etmesi durumunda bu torunlar için de indirim hesaplanacaktır. Evlat edinenler için de indirimden yararlanmak mümkün olacaktır.

Eşlerin boşanmış olmaları durumunda çocuklarla ilgili indirimden sadece bir eş yararlanabilecektir.

Net Ücret Alanların Durumu

Asgari geçim indirimi bir vergiden indirim olduğundan net ücret alanların vergisinden yapılacak indirimlerin ücretliye yansıtılması gerekmektir.

İşverenler neler yapacaklar

1-Her yıl ocak ayında örneği 265 Sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği ekinde yer alan ücretlilerin asgari geçim indirimi tutarlarını gösteren bordroyu hazırlayacaklardır.

2-Hasaplan indirim tutarlarını ücretlilerin bordrolarında açacakları "Asgari Geçim İndirimi" satırında göstereceklerdir.

3-Hesaplayacakları asgari geçim indirimi tutarını verecekleri muhtasar beyannamede tevkif suretiyle kesilen vergiler toplamından mahsup ederek kalan tutarı vergi dairesine ödeyeceklerdir.

4-İşverenler çalışanlardan durumlarını gösterir tebliğe ekli "Aile durum bildirimi" formunu alacaklardır. Bu formun her yıl yenilenmesine gerek bulunmamaktadır. Durum değişikliği olduğu zaman yenisi istenecektir.

Ugulama ile ilgili yazımızda belirtemediğimiz bazı durumlar 265 sayılı tebliğde açıklanmıştır. Bunlar ve tereddüt konusu diğer konuları gelecek yazılarımızda anlatmaya devam edeceğiz.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 11.01.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.