Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) Nedir?

4458 sayılı Gümrük Kanunu Gereğince İthalatta Vergi olarak Uygulanması ve Cezaya Tabii Olması Hususu.

Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu 1980'Ii yıllarla birlikte ortaya çıkan ekonomik model doğrultusunda ihracatın ve yatırımın arttırılması amacıyla kurulan fondur.

1211 Sayılı T.C. Merkez Bankası Kanunu'nun 3098 Sayılı yasayla değişik 40/II-b,c maddesi ile 3182 Sayılı mülga Bankalar Kanunu'nun 37. ve 40. maddeleri uyarınca;

12 Mayıs 1988 tarihli ve 88/12944 Sayılı Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı ile "Kalkınma planı ve yıllık programlarda öngörülen hedeflere uygun olarak yatırımların yönlendirilmesi ve ihtisas kredilerinde kredi maliyetlerinin düşürülmesi" amacıyla T.C. Merkez Bankası nezdinde "Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu" kurulmuştur.

Söz konusu Kararın 3'üncü maddesi gereğince, KKDF’nin konusuna;

-Bankalarca kullandırılan krediler,

-Finansman şirketlerince kullandırılan krediler,

-Bankalar ve finansman şirketlerinin yurt dışından sağladıkları krediler,

-Bankalar ve finansman şirketleri dışında Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışından sağladıkları krediler,

-Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatlar,

girmektedir.

KKDF konusunu oluşturan işlemlerin tamamı belirli bir zaman dilimi için müşterinin satın alma gücünü kullanmasını sağlayan işlemler olmasından anlaşılacağı üzere KKDF özü itibarıyla kredi kullanım maliyetini yükselterek kredi hacminin kontrolünü amaçlayan bir enstrüman olarak ihdas edilmiştir.

3182 Sayılı Bankalar Kanunu'nun, 4389 Sayılı Bankalar Kanunu ile 23.06.1999 tarihinde yürürlükten kaldırılmasıyla birlikte, bu Kanunun 20/1-b maddesiyle fon   uygulamasına  devam edilmiştir.

03.07.2011 tarihinde ise Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 4684 Sayılı Kanun ile 4389 Sayılı Bankalar Kanunu  yürürlükten kaldırılmıştır.

Ancak 4684 Sayılı Kanunun Geçici 3/a maddesiyle; kaynak kullanımı destekleme fonu kesintilerinin bu konuda yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan hükümlere göre tahsil edilmeye devam olunacağına ve doğrudan genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Hazine hesaplarına intikal ettirileceğine, kesinti oranlarını O'a kadar indirmeye veya 15 puana kadar yükseltmeye veya kesintiyi tümüyle kaldırmaya Bakanlar Kurulu'nun yetkili olduğuna, kesintilerin tahakkuk ve tahsilinin Maliye Bakanlığı'nca vergi gelirlerine ilişkin yetkiler kapsamında takip edileceğine ve kesintilerin tahsilince 6183 Sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağına karar verilmiştir.

KKDF uygulamalarına kaynak teşkil eden 12.05.1988 tarih ve 88/12944 Sayılı Kararnameye ilişkin olarak 26.08.1989 tarihli 20264 Sayılı Resmi Gazete'de Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu hakkında 6 sıra no'lu  tebliğ yayınlanmıştır.

12.05.1988 tarih ve 88/12944 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın "Fonun Kaynakları" başlıklı 3. maddesinin (d) bendine ve 6 Sıra No'lu Tebliğin "Fona Yapılacak Kesintiler" başlıklı 2. maddesinin (d) bendine göre;

Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre yapılan  ithalatta  %6 oranında fon kesintisi uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bedelin ithalattan önce ödendiği Uluslararası ticarette kullanılan ödeme şekillerinden peşin, akreditifli ve vesaik mukabili ödeme şekillerinde ithalat işlemleri üzerinden fon kesintisi yapılmamaktadır.

4684 Sayılı Kanunun Geçici 3/a maddesi gereğince Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu'nun takip ve tahsiline yetkili kurum  Maliye  Bakanlığı gösterilmiştir.

Burada Kanun koyucunun Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre yapılan ithalatta %6 oranında fon kesintisi uygulanacağı hüküm altına alırken %6 oranında fon kesintisini ithalatın "ödeme şekline" bağladığı görülmektedir.

İthalatta "ödeme şekilleri" ise Türk Parası Kıymetini Koruma Kanunu'nun ithalata ilişkin hükümlerine göre Hazine Müsteşarlığı ve T.C. Merkez Bankası tarafından yapılan düzenlemeler ile belirlenmekte olup bu düzenlemeler ile belirlenen ödeme şekli "uluslararası-kurallar" ile "bankacılık teamülleri" çerçevesinde uygulanmaktadır.

Gümrük Vergileri teknik bazı özellikleri nedeniyle V.U.K'un kapsamı dışında bırakılmıştır.

Gümrük Vergileri 4458 Sayılı Gümrük Kanunu ve buna dayalı olarak çıkarılan Gümrük Yönetmeliği çerçevesinde tahsil edilmektedir.

4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun 3. maddesinin 9.fıkrasında "İthalat  Vergileri"  

deyimi;  eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergileri ve eş etkili vergiler olarak tanımlanmış iken  07.07.2009’ tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan ve yayımı tarihinden itibaren 3 ay sonra yürürlüğe giren 5911 Sayılı Kanunun 1.maddesiyle yapılan değişiklikle "İthalat Vergileri" deyimi ; eşyanın ithalinde ödenecek gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükler olarak tanımlanmıştır.

Netice itibariyle, İthalat Vergileri tanımına mali yüklerde  dahil edilmiştir.

4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nda yapılan bu tanımlama ile "Gümrük Vergileri "tanımı genişletilerek KKDF de mali yük tanımı içine sokulmuştur.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü 2013/39 sayılı 16.08.2013 tarihli Genelgesinde; Gümrük Vergilerinin bir listesinin Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği'nin 1 Numaralı ekinde yer aldığı belirtilerek, KKDF de Uzlaşmaya konu Gümrük Vergileri arasında gösterilmiştir.

11.04.2013 tarihine gelindiğinde ise aynı gün ve 28615 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair"  6455 Sayılı Kanun  4458  Sayılı Gümrük  Kanunu'nun  para  cezasına  ilişkin 234 üncü maddesindeki "Gümrük Vergisi" ibaresini "İthalat Vergileri" şeklinde değiştirmiştir.

11.04.2013 tarihinden itibaren KKDF İthalat Vergileri kapsamında değerlendirilmiş ve 234 üncü maddede yer alan; noksanlığa isabet eden ithalat vergilerinden başka vergi farkının 3 katı para cezası müeyyidesine tabi tutulmaya başlanmıştır.

Örneğin; ödeme  şekli  vadeli  olmakla  beraber KKDF ödenmeden işlemleri tamamlanan bir Serbest Dolaşıma Giriş Beyannamesine ilişkin olarak hiç alınmamış  KKDF ve 3 katı para cezası alınmaktadır.

Görüleceği üzere Merkez Bankası'nca ihdas edildiği zamanlardan günümüze değin temelde Kredili işlemlerden alınan bir fon olan ve  para  politikası aracı olarak kullanılmış olan KKDF; zaman içinde Kanunlarda  yapılan  değişiklik  ile, mali yük olarak sayılmış ve sonrasında 

"Gümrük Vergileri" içinde kabul edilmiş ve kendi dayanak Kararında müeyyidesi bulunmakta iken 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'ndaki ithal vergisi yanında 3 kat gibi ciddi miktarlar tutan para cezası söz konusu olmuştur.

Örnek Vaka Üzerinden, konuyu tartışalım.

Mal bedeli  50.000 dolar tutarlı ithalat faturası üzerinden ithalat yapılmış. İthalat beyannamesinde ödeme şekli peşin ödeme olarak beyan edildiğinden KKDF ödenmemiştir.

İthalattan sonra yapılan yurt dışı araştırmasında ithalat faturası mal tutarının 50.000 dolar olduğu ve 50.000 dolar fatura tutarının da mal mukabili ödeme şekliyle ödendiği tespit edilmiştir.
50.000 dolar fatura mal tutarı üzerinden KKDF tahakkuku yapılmış.
KKDF tahakkuku üzerinden 4458 sayılı Kanununun 234/1- b maddesi uyarınca üç kat para cezası kesilmiş.
-Kesilen ceza 234 / 1- b ye uygun mu?

*Uygundur

Şöyle ki; ilk ihdas edildiği tarihten itibaren yıllar içerisinde, gümrük mevzuatındaki değişiklikler ile KKDF ek mali yükümlülükler içerisine alınmıştır.

KKDF bir taraftan bağımsız olarak kendisi diğer taraftan gümrük vergisiyle eş etkili olan ÖTV ve KDV matrahına girmesi nedeniyle gümrük vergisine eş etkili bir mali yük olarak ithalat işleminin bir maliyeti olarak karşımıza çıkmaktadır. KKDF hakkındaki bu açıklamalar dikkate alındığında gümrük vergileri kapsamında eş etkili mali yük olarak dikkate alınması gereği açıktır. Eşyanın beyan edilen gümrük kıymetinin ilgili gümrük idaresince belirlenen gümrük kıymetinden düşük çıkması halinde diğer ödemelere ilişkin ek tahakkuklarla birlikte tebliğ edilir. KKDF kesinti tahsilatının gümrük idaresince yapılması nedeniyle  KKDF tahsilatlarında AATUHK hükümleri uygulanır. 

Sonuç olarak, örneğimizdeki işleme göre aşağıdaki gibi bir uygulama yapılacaktır.

50 bin usd ‘lik kısım “mal mukabiliyse” 50 bin üzerinden KKDF + KKDF’ ye ait Kdv ve bunların

3 katı para cezası uygulanacaktır.

**Tutarların tamamı beyannamenin tescil edildiği döviz kuru üzerinden TL’ye çevrilir ve vergiler TL olarak ödenir. (*TCMB Döviz Alış Kuru 32,50TL varsayalım!)

-50.000,00$*32,50=1.625.000,00TL.

-1.625.000,00TL*%6=97.500,00TL(KKDF, Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre yapılan ithalatta  % 6 Güncellenen 06.01.2024-Toplam Mal Bedeli üzerinden genel itibariyle alınması gereken)

-97.500,00TL.(KKDF tutarına isabet eden Kdv)*%20(varsayımı altında)=19.500,00TL.( KDVK’nın 51’inci maddesinde ‘‘mükelleflerin ithalde beyan ettikleri matrahla tahakkuk veya inceleme yapanların veyahut teftişe yetkili kılınanların buldukları matrahlar üzerinden hesaplanan vergi farkları hakkında Gümrük Kanunu uyarınca Gümrük Kanunu’ndaki esaslar dairesinde ceza uygulanır’’ denilmek suretiyle ceza uygulaması matrah farkından doğan vergi farkına bağlanmıştır. Örneğimizde ise, katma değer vergisi bakımından herhangi bir matrah farkı olmaksızın vergi farkı doğmuştur. KDVK’nın 51’inci madde hükmü dikkate alındığında, matrah farkından doğmayan bu vergi farkına ceza uygulama olanağı bulunmadığı ortaya çıkmaktadır. )

-97.500,00TL*3katı ceza 4458GK234/1-b=292.500,00TL.

-Toplamda=(97.500+19.500+292.500)=409,500TL. olacaktır.

Kaynakça:

-12.05.1988 tarih ve 88/12944 Sayılı Kararname,

-4458 Sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili yönetmelikler,

-Av.Edanur Şenyüz, Gümrük İşlemleri ve İşlemlerden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları

06.05.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.