SMMM Ozan USLU



LİMİTED VE ANONİM ŞİRKET ORTAKLARIYLA, KANUNİ TEMSİLCİLERİN ŞİRKETLERİN KAMU VE ÖZEL BORÇLARINDAN DOĞAN SORUMLULUKLARI

I- GİRİŞ

Aşağıda limited ve anonim şirket ortakları ile bu şirketlerin kanuni temsilcilerinin özel ve kamu borçlarına karşın sorumlulukları irdelenecektir.

 

II-  ŞİRKET ORTAKLARININ SORUMLULUĞU 

A- ÖZEL HUKUK BORÇLARINDAN DOLAYI SORUMLULUK

Özel hukuk borçları açısından anonim ve limited şirket ortaklarının sorumlulukları arasında bir fark bulunmamaktadır.

Ortaklarının sorumlulukları şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Ortaklar şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye tutarında şirketin borçlarından tüm mal varlıkları ile sorumludur. Taahhüt edilen sermaye tutarını aşan borçlardan şirket ortaklarının sorumluluğu bulunmamaktadır. Şayet şirket ortakları, taahhüt ettikleri sermayenin tamamını ödemişler ise ortaklık sıfatı nedeniyle sorumlulukları kalmamaktadır.

Ortaklar taahhüt ettikleri sermayeyi ödedikten sonra sermayelerini kısmen veya tamamen geri almış veya haksız yere kâr yada faiz almışlar ise alınan para oranında sorumlulukları doğmaktadır.

B- KAMU BORÇLARINDAN DOLAYI SORUMLULUK

1- Anonim Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarına Sorumluluğu

Anonim şirket ortaklarının kamu borçlarına karşı sorumluluğu, özel hukuk borçlarına sorumluluğu ile aynı şekilde düzenlenmiş olup sermaye tutarı ile sınırlıdır.

2- Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarına Sorumluluğu

Limited şirket ortakları şirketin varlığı ile karşılanamayan kamu borçlarından “vergi borcu, SSK borcu …”  sermaye payları oranında doğrudan doğruya sorumludurlar.

Ortaklar 29.07.1998 tarihinden önceki kamu borçları için sermayeleri tutarında sorumluluk taşırlar.

 

III- KANUNİ TEMSİLCİNİN SORUMLULUĞU

Kanuni temsilci, limited şirketlerde şirket müdürü veya müdürleri, anonim şirketlerde ise yönetim kurulu üyeleridir.

Limited şirketlerde şirket müdürü veya müdürleri ortaklar içinden olabileceği gibi üçüncü kişilerden de olabilir. Ortak olan müdür ile ortak olmayan müdür arasında yetki ve sorumluluk açısından ayrım bulunmamaktadır.

Limited şirket müdürlerinin sorumluluğu ile anonim şirket yönetim kurulu üyelerinin sorumlulukları aynı hükümlere tabidir.

A- ÖZEL HUKUK BORÇLARINDAN DOLAYI SORUMLULUK

Kanun’un veya ana sözleşmenin kendilerine yükledikleri görevleri yerine getirmeyen anonim şirket yönetim kurulu üyeleri ile limited şirket müdürleri bu yüzden oluşan zararlar nedeniyle ortaklığa, ortaklara ve ortaklık alacaklılarına karşı müteselsilen sorumludurlar.

Davacı, sorumlu yöneticilerin kusur derecesine bakmadan tazminatın tamamını birinden veya hepsinden talep edebilir.

Yukarıda anılan kişilerin sorumlulukları kusura dayanan sorumluluktur. Bu kişiler kusurlu olmadıklarını ispat etmedikçe kusurlu sayılırlar.

Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluk Sebepleri Türk Ticaret Kanunu’nda aşağıdaki şekilde sıralanmıştır;

1- Hisse senetleri bedellerine mahsuben pay sahipleri tarafından vuku bulan ödemelerin doğru olmaması,

2- Dağıtılan ve ödenen kâr paylarının hakiki olmaması,

3- Kanunen tutulması gereken defterlerin mevcut olmaması veya bunların intizamsız bir surette tutulması,

4- Umumi heyetten çıkan kararların sebepsiz olarak yerine getirilmemesi,

5- Gerek kanunun gerek esas mukavelelerinin kendilerine yüklediği sair vazifelerin kasten veya ihmal neticesi olarak yapılmaması.

Beş numaralı bentte yazılı vazifelerden birisi 319. madde gereğince idare meclisi azalarından birine bırakılmışsa, mesuliyetin ancak, ilgili azaya yükletilmesi lazım gelip o muameleden dolayı müteselsilen mesuliyet cari olmaz.

B- KAMU BORÇLARINDAN DOLAYI SORUMLULUK

Anonim ve limited şirketlerin kamu borçlarına ilişkin yükümlülükleri kanuni temsilcileri aracılığıyla yerine getirilmektedir. Dolayısıyla kanuni temsilciler görevlerini yerine getirmemeleri nedeniyle doğan ve şirketlerin varlıkları ile karşılayamadığı borçlardan sorumludur. Yapılan bir düzenleme ile bu kişilerin sorumlulukları şirketlerin varlıklarını aşan, tahsil edilmeyen ve tahsil edilemeyecek durumda olan borçları kapsamaktadır.

Kanuni temsilciler kamu borçlarının ödenememesinden dolayı kusurlu olmadıklarını veya bunun ihmallerinden kaynaklanmadığını kanıtlamak suretiyle sorumluluktan kaçabilirler. Ancak, kanıt mecburiyeti kanuni temsilcinindir.

Örneğin, bir kamu borcunun ödenmeme nedeninin temsilcinin kendi kusur veya ihmalinden kaynaklanmadığını, ortaklığın bu borcu ödeyecek gücü bulunmadığını kanıtlayan yönetim kurulu üyesi sorumluluktan kurtulabilir.

Anonim ve limited şirket ortaklarının sorumluluklarını özetle aşağıdaki şekilde şematize edebiliriz.

	ÖZEL BORÇLAR	KAMU BORÇLARI
ANONİM ŞİRKET
Ortaklar	Sermayeleri Tutarında Sorumlu	Sermayeleri Tutarında Sorumlu
Yönetim Kurulu Üyeleri	Ana sözleşmedeki görevleri yerine getirmemeleri durumunda sorumlular	Görevlerini yerine getirmemeler, ihmallerinin olması durumunda sorumlular
LİMİTED ŞİRKET
Ortaklar	Sermayeleri Tutarında Sorumlu	Sermayeleri Tutarında Sorumlu
Şirket Müdürleri	Ana sözleşmedeki görevleri yerine getirmemeleri durumunda sorumlular	Görevlerini yerine getirmemeleri, ihmallerinin olması durumunda sorumlular

 

NOT: BU YAZI E-YAKLAŞIM DERGİSİNİN KASIM 2005 SAYISINDA (SAYI:28) YAYINLANMIŞTIR.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.