YAZARLARIMIZ
Özgür Dinçtürk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ozgur.dincturk@hotmail.com



Hastanelerde Maliyet Muhasebesi

Hastane maliyet muhasebesi; yöneticilerin etkin bir finansal performans sağlayabilmesi adına işletme kaynaklarını verimli bir şekilde kullanımını ölçümleyerek optimum karlılık hedefine ulaşmada ortaya koyacakları performans kriterlerinin belirlenmesi olarak tanımlanabilir. Maliyet muhasebesi muhasebenin ayrılmaz bir parçası olup ondan bağımsız değildir. Ancak muhasebe, işletmenin varlık ve kaynak yapısı hakkında işletme içi ve dışı gruplara bilgi veren ve hesap dönemi içindeki faaliyet sonuçlarını kaydedip, yorumlayan bir sistem olması sebebiyle maliyet muhasebesi işletme içine yani yöneticilere veriler sağlamakla bu noktada ayrışmaktadır.

Bu yazının konusu özel sektör tarafından verilen sağlık hizmetlerine ilişkin mevcut kaynakların etkin bir şekilde hizmete dönüştürülmesi aşamalarının belirlenerek performans bazlı maliyet/karlılık analizlerinin yapılması, bu analizlerin sonucu olarak hedef kar stratejilerine ulaşmada izlenecek yol haritasının çıkarılmasıdır.

Hastanelerde yapılan maliyet muhasebesi çalışmalarını incelediğimize genellikle dönem sonlarında durum tespitine yönelik çalışmalar olup hastanenin anlık işleyişine maliyet ve karlılığına müdahale olanağının sağlanamadığı görülmektedir. Burada yapılması gereken sadece tespit değil işletmenin bugünü ve geleceğine ait fiyat politikaları ve stratejileri belirlemede yegâne kaynak oluşturmasıdır. Yöneticilerin mali durumlardaki değişmelere hızlı tepki verebilmeleri için ihtiyaç duydukları finansal bilgilere maliyet muhasebesi aracılığı ile ulaşmak mümkün olmaktadır.

Hastanenin tıbbi yapısı, hasta portföyü, fiyat politikası vb birçok etmen göz önüne alındığında uygun bir maliyet muhasebesi sisteminin kurulması ve tam olarak uygulanmaya başlaması 6 ay ile bir 1 yıl arasında sürebilmektedir. Ulaşılacak olan maliyet verileri; satış ve maliyet bütçeleri, stratejik planlama ve kalite uygulamaları gibi bazı çok önemli işlemleri kolaylaştıracak veya mümkün hale getirecektir.

SGK’nın kilit sözleşmesi, sağlık bakanlığının uygulama esasları (SUT) gibi nedenlerden dolayı hastalardan alınacak fark ücretleri asgari tutarda belirlendiği için hastanelerde Maliyet Muhasebesine çok önem verilmemekteydi. Başka bir ifade ile SGK  Ancak son yıllarda döviz kurlarında ortaya çıkan yükseliş sebebiyle ilk madde ve malzeme giderleri ve özellikli sarf malzemelerle ilgili SGK’nın ödemeleri maliyetin altında kalması sebebiyle hastanelerde maliyet çalışmaları hız kazanmıştır. Maliyet muhasebesi geçmişi gösteren bir veri olmaktan çıkmıştır. Hastanelerin bölüm, doktor, ameliyat, yatış, yoğunbakım bazında (YH) hastanın tedavisi devam ederken maliyet ölçümü yapılabilmesi hem sürece müdahale imkanı sağlamakta hem de kaynakların etkin kullanımı sebebiyle kapasite kullanım oranını yükseltmektedir.

Maliyet Çalışmasında Hedefler Şu Şekilde Özetlenebilir

  • Bölüm performansın ölçülmesi yoluyla parçanın bütüne katkısının ölçülebilmesi,
  • Doktor bazında performans ölçülmesi yoluyla performans karşılaştırma yapılabilmesi,
  • Bölüm ve Doktor bazında yatan ve ayaktan hasta karlılık analizi yapılabilmesi,
  • Ameliyathane kullanım oranları , kapasite kapması, hedef sayının belirlenebilmesi,
  • Yoğunbakım basamak ortalamaları ve ara günlerde kullanılıp fatura edilemeyen ilaç malzemenin tespit edilebilmesi,
  • Acil tarafından bölümlere yapılan katkının hesaplanabilmesi,
  • Servis doluluk oranları Medikal Tedavi (Yataklı) sayı ve süreleri ile bunların toplam tedaviye oranı hesaplanabilmesi,
  • Görüntüleme (MR, BT, Doppler, US…) karlılık ve zaman etüdü, hedef sayı, hedef kar ve kullanılmayan kapasite tablosu hazırlanabilmesi,
  • Laboratuvar Pakete dahil ve dahil olmayan analizi, aylık kar zarar analizi yapılabilmesi
  • Hastane Kar / Maliyet analizi yapılabilmesine olanak sağlamaktadır.

Maliyet Muhasebesi Süreçleri

Sağlık kurumlarının birim maliyet ve Net Kar hesaplamalarına ulaşması hususunda izlenmesi gereken 9 adım;

  1. Maliyeti hesaplanacak hizmetlerin tanımlanması ve gruplanması,
  1. Esas Üretim Gider Yerlerinin Tespiti
  2. Yardımcı Üretim Gider Yerlerinin Tespiti
  3. Yardımcı Hizmet Gider Yerlerinin Tespiti
  4. Genel Yönetim Gider Yerlerinin Tespiti
  1. Direk ve endirek giderlerin tespiti ve gider dağılımı,
  2. Genel yönetim gider yerlerinin ilgili gider yerlerine dağıtılması (1. dağıtım),
  3. Yardımcı hizmet gider yerlerinin ilgili gider yerlerine dağıtılması (2. dağıtım),

5-    Yardımcı üretim gider yerlerinin esas hizmet gider yerlerine dağıtılması (3. Dağıtım),

6-    Yoğunbakım, ameliyathane, doğumhane, servis vb. birim maliyetlerin hesaplanması

7-    Bölüm ve doktor bazında cironu tespiti,

8-    Ebita, Net Kar/Zarar Hesaplanması,

9-    Sonuçların değerlendirilmesi ve raporlanması.

Yönetim Muhasebesi Hastanelere Göre Hazırlanmış Hesap Planı Örneği (740 nolu hesaplara Örnek)

Direk ve endirek giderlerin tespiti ve gider dağılımı aşamasında sağlık kurumuna ait tüm giderlerin hesaplamada dikkate alınması gerekmekte olup bu süreç doğru ve detaylı bir Yönetim Muhasebesi süreci gerektirmektedir. Örnek bir çalışmaya ait kısmi veriler aşağıdaki gibidir.

Çalışma Örneğidir.

Hesap Kodu

Maliyet Türü

Hesap Adı

Ocak

Şubat

Mart

740.10

 

İLK MADDE VE MALZEME HİZ.ÜRT.GİD.

2.540.282

1.695.570

2.069.742

740.10.001

Değişken Gider

Sarfl Malzeme Giderleri

1.524.057

981.293

1.289.724

740.10.002

Değişken Gider

İlaç Giderleri

426.147

380.783

408.803

740.10.003

Değişken Gider

Özellikli Malzeme Giderleri

305.804

232.858

294.968

740.10.004

Değişken Gider

Laboratuvar Sarf Giderleri

177.354

50.021

27.000

740.10.005

Değişken Gider

Radyoloji Sarf Giderleri

44.339

12.505

6.750

740.10.006

Değişken Gider

Patoloji-Sitoloji

62.582

38.111

42.497

740.10

 

DIŞARDAN SAĞLANAN TIBBİ HİZMETLER

217.383

205.599

204.666

740.10.007

Değişken Gider

Dışarıdan Sağ.Hiz. - Patoloji

21.992

22.494

31.907

740.10.008

Değişken Gider

Dışarıdan Sağ.Hiz. - Radyoloji

2.520

1.584

1.584

740.10.010

Değişken Gider

Dışarıdan Sağ.Hiz. - Laboratuvar

138.851

139.005

131.540

740.10.011

Değişken Gider

Dışarıdan Sağ.Hiz. - Kan

35.761

21.777

24.284

740.10.012

Değişken Gider

Dışarıdan Sağ.Hiz. - Tıbbi Gaz

18.259

20.738

15.351

740.20

 

DOKTOR ÜCRET GİDERLERİ

4.046.281

4.260.734

4.276.715

740.20.001

Sabit Gider

Ücret+SSK+Stopaj

1.625.598

1.705.387

1.787.188

740.20.002

Değişken Gider

Dr. Hakediş

2.401.341

2.549.191

2.473.465

740.20.003

Sabit Gider

Tazminatı Giderleri

12.345

-

7.182

740.20.004

Sabit Gider

Eğitim ve Kongre Giderleri

3.540

-

5.225

740.20.005

Sabit Gider

Zorunlu Hekim Sigortası

2.707

4.701

3.655

740.20.006

Sabit Gider

Personel Giyim Demirbaş

750

1.455

-

740.20

 

TIBBİ PERSONEL ÜCRET GİDERLERİ

1.361.581

1.298.261

1.304.618

740.20.006

Sabit Gider

Ücret+SSK+Stopaj

1.338.126

1.279.250

1.285.363

740.20.007

Sabit Gider

Tazminatı Giderleri

6.180

-

16.360

740.20.008

Sabit Gider

Eğitim ve Sertifika Giderleri

15.993

14.576

2.600

740.20.010

Sabit Gider

Personel Giyim Demirbaş

1.282

4.435

294

740.20

 

DİĞER PERSONEL GİDERLERİ

798.795

771.386

803.147

740.20.011

Sabit Gider

Ücret+SSK+Stopaj

796.071

763.428

801.992

740.20.012

Sabit Gider

Tazminatı Giderleri

-

4.575

-

740.20.013

Sabit Gider

Eğitim ve Kurs Giderleri

540

1.800

-

740.20.014

Sabit Gider

Personel Giyim Demirbaş

2.184

1.583

1.154

740.30

 

DIŞARIDAN SAĞLANAN DESTEK HİZMETLERİ

646.769

642.192

631.799

740.30.001

Sabit Gider

Temizlik Giderleri

212.067

211.365

204.228

740.30.002

Sabit Gider

Yemek Giderleri

210.953

198.272

215.215

740.30.003

Sabit Gider

Güvenlik Giderleri

98.899

96.736

96.736

740.30.004

Değişken Gider

Tıbbi Atık Alım

28.335

27.608

31.334

740.30.005

Değişken Gider

Tehlikeli Atık-KÖP Bedeli

6.305

-

-

740.30.006

Sabit Gider

Cihaz Kalibrasyon Giderleri

-

9.000

-

740.30.008

Değişken Gider

Ambulans Hizmet Giderleri

5.706

25.490

5.706

740.30.009

Değişken Gider

Anlaşmalı Kurum Teknoloji Destek

11.740

1.880

6.875

740.30.010

Sabit Gider

Bilgi İşlem Hizmet Bedeli

5.040

5.040

5.040

740.30.011

Değişken Gider

Dozimetri  Hizmet Bedeli

2.360

2.360

2.360

740.40

 

TESİS GİDERLERİ

395.071

348.060

358.373

740.40.001

Sabit Gider

Hastane Elektrik Giderleri

303.956

262.126

261.481

740.40.002

Sabit Gider

Hastane Su Giderleri

22.518

9.452

21.660

740.40.003

Sabit Gider

Hastane Doğalgaz Giderleri

15.213

14.016

12.421

740.40.004

Sabit Gider

Hastane Temizlik Ve Çamaşırhane Malzeme Giderleri

51.534

58.600

53.565

740.40.005

Sabit Gider

Hastane İlaçlama ve Pest Kontrol Giderleri

450

450

450

740.40.006

Sabit Gider

Hastane Su Arıtım-tuz Giderleri

1.400

3.416

8.796

740.40

 

KİRA GİDERLERİ

15.687

16.519

16.519

740.40.008

Sabit Gider

Tıbbi Cihaz ve Ekipman Kira Giderleri

7.200

8.032

8.032

740.40.009

Sabit Gider

Demirbaş ve Malzeme Kira Giderleri (Hizm. Ür. Kull)

8.487

8.487

8.487

740.50

 

BAKIM ONARIM GİDERLERİ

66.836

62.410

38.311

740.50.001

Sabit Gider

Asansör   Onarım Giderleri

12.469

14.078

-

740.50.002

Sabit Gider

Mekanik   Onarım Giderleri

2.507

-

9.000

740.50.003

Sabit Gider

Bilgi İşlem  Onarım Giderleri

233

-

-

740.50.004

Sabit Gider

Diğer Onarım Giderleri

445

1.658

1.392

740.50.005

Sabit Gider

Klibrasyon-Ölçüleme-Validasyon Gid.

6.180

900

-

740.50.006

Sabit Gider

Demirbaş Tamir Bakım Giderleri

797

450

27.919

740.50.007

Sabit Gider

Tıbbi Cihaz Tamir Bakım Giderleri

44.205

45.324

-

740.50

 

YEDEK PARÇALAR

7.476

21.157

25.998

740.50.008

Sabit Gider

Tıbbi cihazlar yedek parçaları

5.400

20.123

18.300

740.50.009

Sabit Gider

Demirbaş yedek parçaları

816

1.034

7.050

740.50.010

Sabit Gider

Makine ve tesisat yedek parçaları

1.260

-

648

Direk İlkmadde ve Malzeme Giderleri

Çalışma Örneğidir.

Bölüm

Doktor Adı

İlaç Giderleri

Sarf Mlz Gid.

Özellikli Sarf Gid.

Kan ve Kan Ürünleri

Acil

Hekim 1

8.152

3.673

-

-

Acil

Hekim 2

9.358

4.903

-

-

Acil

Hekim 3

11.103

6.149

-

-

Anestezi ve Reanimasyon

Hekim 4

360.153

241.701

-

13.897

Beyin Cerrahi

Hekim 5

5.890

7.428

18.626

-

Beyin Cerrahi

Hekim 6

4.782

6.696

17.248

957

Beyin Cerrahi

Hekim 6

5.643

7.901

20.352

1.129

Çocuk Cerrahisi

Hekim 7

6.007

10.773

-

1.030

Çocuk Kardiyoloji

Hekim 8

-

-

-

-

Çocuk Sağlığı ve Hast.

Hekim 9

9.048

528

-

-

Çocuk Sağlığı ve Hast.

Hekim 10

8.235

4.474

-

-

Çocuk Sağlığı ve Hast.

Hekim 12

32.200

5.694

-

-

Çocuk Sağlığı ve Hast.

Hekim 13

132.073

81.592

-

15.811

Dahiliye

Hekim 15

12.396

3.818

-

239

Dahiliye

Hekim 16

18.502

3.873

-

1.790

Diş

Hekim 18

1.687

34.531

-

-

Endokrinoloji  ve İç Hast.

Hekim 21

439

-

-

-

Enfeksiyon Hastalıkları

Hekim 22

2.401

911

-

-

Fizik Tedavi

Hekim 23

190

455

-

-

Gastroloji ve İç Hast.

Hekim 24

15.462

8.539

-

-

Genel Cerrahi

Hekim 25

3.820

21.243

-

-

Genel Cerrahi

Hekim 26

14.642

35.497

-

478

Genel Cerrahi

Hekim 27

31.231

42.181

-

-

Doğru Dağıtım Anahtarlarının Seçimi

Doğru ve tutarlı sonuçlara ulaşabilmek için doğru dağıtım anahtarı kullanılması gerekmektedir. Sağlık kurumlarında özellikle ameliyatlar, servis vb gider yerlerinde yanlış dağıtım anahtarı ve mükerrer sayı ve süre gibi hatalardan dolayı maliyetlerde ciddi değişimlere sebep olmakta, yanlış kararlara sebebiyet vermektedir.

Birkaç örnekle açıklamak gerekirse;

Aynı seansta birden fazla ameliyatın yapıldığı durumlarda her bir kesi için sürelerin hesaba dahil edilmesi hekim için ameliyathane kullanım süresini artıracağı için gereğinden fazla maliyet yüklenmesi sonucunu doğurur.

Yapılan hatalardan biri de MR ve BT’lerde çekim süresi maliyet hesaplamada anahtar olarak kullanılması eksik ve hatalıdır. Çünkü bu tür görüntülemelerde maliyeti asıl artıran cihazın amortisman ve sarf maliyeti ile teknisyenin ücreti değil Radyoloji hekiminin maliyetidir. Yani hekimin değerlendirme ve rapor yazma süreleri dikkate alınmadığı takdirde hesaplama hatalı olacaktır.

Sağlık sektöründe yapılacak Maliyet çalışması diğer sektörlere göre farklıdır. Sebebi ise tedavi biçiminin hastanın kurumuna, hastaneye geliş şekline, hastanın durumuna, verilen hizmetin saatine göre değişkenlik göstermesi sebebiyle bu konuda uzman kişiler tarafından analiz edilerek yapılması önem arzetmektedir.

Çalışma Örneğidir.

Örnek Dağıtım Anahtarları

Gider Yeri                                          Dağıtım Anahtarı

Hasta Kayıt                                          Ayaktan Hasta Sayısı

Hasta Yatış                                           Yatan Hasta Sayısı

Yemekhane                                          Personel+Yatanhasta+refakat

Çamaşırhane                                        Hasta yatış gün sayısı

Temizlik Genel                                      Hastane m2                                                                 Sterilizasyon                                         Ameliyat Sayısı

Bilgi İşlem                                            Bilgisayar+Yazıcı

Arşiv                                                    Yatan Hasta Sayısı

Depo ve Eczane                                    Kullanılan ilaç-sarf maliyeti

Ameliyathane                                       Ameliyathane Kullanım Süreleri

Yenidoğan yoğunbakım                         Yatış Saat/Gün

...............                                            ………………….

Direk Giderlerin Esas Üretim Gider Yerlerine Dağılımı

I. Dağıtım

Çalışma Örneğidir.

Bölüm / DR

Acil

Anes.ve Reanimasyon

Beyin Cerrahi

Çocuk Cerrahisi

Çocuk Kardiyoloji

…....

Hekim 1

Hekim 2

Hekim 3

Hekim 4

Hekim 5

Hekim 6

Hekim 7

Hekim 8

…....

Direk Giderler

119.521

157.602

200.524

896.500

107.742

140.874

93.806

98.569

…....

İdari Hizmetler

14.429

19.027

24.209

108.231

13.007

17.007

11.325

11.900

…....

Hasta Kabul

1.045

1.316

1.301

1.238

1.190

881

1.095

5.499

…....

I. DAĞITIM TOPLAMI

134.995

13.449

61.430

8.464

10.639

7.172

7.706

26.292

…....

II. Dağıtım

Çalışma Örneğidir.

Bölüm / DR

Acil

Anestezi ve Reanimasyon

Beyin Cerrahi

Çocuk Kardiyoloji

-------

Hekim 1

Hekim 2

Hekim 3

Hekim 4

Hekim 5

Hekim 6

Hekim 8

-------

I.DAĞITIM

134.995

13.449

61.430

8.464

10.639

7.172

26.292

…......

Teknik Servis

4.197

5.875

7.554

14.269

1.679

1.679

1.679

…......

Yemekhane

961

1.345

1.730

3.267

3.844

3.075

384

…......

Çamaşırhane

-

-

-

8.615

570

443

-

…......

Temizlik

1.577

2.219

2.935

2.524

505

505

505

…......

Sterilizasyon

-

-

-

-

955

743

-

…......

Güvenlik

458

645

854

324

308

296

272

…......

Arşiv

-

-

-

661

44

34

-

…......

Depo

183

236

298

7.962

259

232

-

…......

Eczane

516

593

703

22.813

373

303

-

…......

Bilgi İşlem

405

567

730

309

309

309

309

…......

Santral

310

2.164

2.866

1.086

1.033

993

913

…......

II. DAĞ. TOPLAMI

143.602

27.095

79.100

70.293

20.518

15.784

30.355

…......

III. Dağıtım

Çalışma Örneğidir.

Bölüm / DR

Acil

Anestezi ve Reanimasyon

Beyin Cerrahi

Çocuk Kardiyoloji

-------

Hekim 1

Hekim 2

Hekim 3

Hekim 4

Hekim 5

Hekim 6

Hekim 8

-------

II.DAĞITIM

143.602

27.095

79.100

70.293

20.518

15.784

30.355

…......

Ameliyathane

-

-

-

-

53.533

31.052

-

…......

Laboratuvar

724

1.475

3.344

22.090

316

420

1.983

…......

Radyoloji

896

2.887

4.292

6.062

16.448

19.625

-

…......

Genel Servis

-

-

-

-

11.979

10.890

-

…......

Anjigo

-

-

-

-

-

-

-

…......

Kadındoğum Servisi

-

-

-

-

-

-

-

…......

Doğumhane

-

-

-

-

-

-

-

…......

Yenidoğan yoğunbakım

-

-

-

-

-

-

-

…......

Erişkin yoğunbakım

-

-

-

938.401

25.740

-

-

…......

III. DAĞITIM TOPLAMI

145.223

31.458

86.736

1.036.846

128.534

77.773

32.338

…......

Dağıtım Sonucu Birim Maliyet Hesaplama

Çalışma Örneğidir.

Aylık Dakika /Gün

7 Amel.Dakika Maliyeti

1 Amel.Dakika Maliyeti

 

14.400,00

94,12

                        13,45  

 
       

 Dış Doktor dahil

 

 Dış Doktor dahil

 

 Ameliyat Dakikası

71.066

 Doğumhane Dakikası

25.901

 Reel Dakika Ücreti

                29,16  

 Reel Dakika Ücreti

        19,05  

       

 Dış Doktor dahil

 

 Dış Doktor Hariç

 Ameliyat Dakikası

36.993

 Doğumhane Dakikası

15.551

 Reel Dakika Ücreti

32

 Reel Dakika Ücreti

19,78

       

Kadındoğum Servis Yatak

Gün

Aylık

Günlük Maliyet

 Reel Maliyet

22

660

588,14

790,61

       

Genel Servis Yatak

Gün

Aylık

Günlük Maliyet

 Reel Maliyet

45

1350

547,32

705,01

 Ebita/Net Kar/Net Zarar

Çalışma Örneğidir.

BÖLÜM

DR

 DİREK GİDERLER

 III. DAĞITIM SONU

 CİRO

 KDV Hariç Ciro

 VÖK

 Kurumlar Vergisi

  KAR

KAR ORANI

 

 
   

Acil

Hekim 1

119.521

149.916

164.835

152.625

2.709

677

2.032

1,2%

   

Acil

Hekim 2

157.602

203.736

224.573

207.938

4.202

1.051

3.152

1,4%

   

Acil

Hekim 3

200.524

261.819

297.605

275.560

13.742

3.435

10.306

3,5%

   

Anestezi ve Rea.

Hekim 4

896.500

2.076.674

2.461.237

2.278.923

202.249

50.562

151.687

6,2%

   

Beyin Cerrahi

Hekim 5

107.742

221.719

348.723

322.892

101.173

25.293

75.880

21,8%

   

Beyin Cerrahi

Hekim 6

140.874

236.365

391.821

362.797

126.432

31.608

94.824

24,2%

   

Çocuk Kardiyoloji

Hekim 8

98.569

121.195

160.714

148.809

27.614

6.904

20.711

12,9%

   

Çocuk Sağ. ve Hast.

Hekim 9

310.010

447.787

629.630

582.991

135.204

33.801

101.403

16,1%

   

Çocuk Sağ. ve Hast.

Hekim 10

164.209

245.661

355.382

329.057

83.396

20.849

62.547

17,6%

   

Çocuk Sağ. ve Hast.

Hekim 11

251.351

378.052

524.109

485.286

107.234

26.809

80.426

15,3%

   

Çocuk Sağ. ve Hast.

Hekim 12

66.421

85.273

91.779

84.980

               292

-

               292

-0,3%

   

Dahiliye

Hekim 13

267.450

485.134

826.343

765.132

279.999

70.000

209.999

25,4%

   

Dahiliye

Hekim 14

233.595

386.094

721.765

668.301

282.207

70.552

211.655

29,3%

   

Dermatoloji

Hekim 15

192.573

246.595

294.462

272.650

26.055

6.514

19.541

6,6%

   

Hasta Karlılık Modülü

Hastanelerde yapılan maliyet muhasebesi çalışmaları genellikle geçmişin analizi ile sınırlı kalmakla hastanenin günlük işleyişinde rolü bulunmamaktadır. Oysa ki hastanın tedavisi tamamlanmadan hastanenin maliyet/kar analizi yapılabilmesi mümkündür.

Yapılan bu maliyet çalışmasında;

Ameliyathanenin 1 dakikalık maliyeti hesaplanabilmekte ve dolayısıyla yapılan ameliyata tüm giderler yansıtılabilmektedir.

Yoğunbakımda yatan hastalar için mevcut yatağın işçilik ve genel giderler dahil olmak üzere 1 günlük maliyeti hesaplanabilmektedir.

Genel serviste medikal yatışı yapılan hastaların 1 günlük yatak maliyeti işçilik ve genel giderler dahil hesaplanabildiği için hasta taburcu esnasında maliyet/kar analizi yapılabilmektedir.

Doğumhanede yapılan bir doğumla ilgili doğumhanenin 1 günlük maliyetiişçilik ve genel gider dahil hesaplanabildiği için hasta taburcu esnasında maliyet/kar analizi yapılabilmektedir.

            Anjiyo işlemi için vaka başı maliyet hesabı yapılabilmektedir.

            Yapılan bir ameliyat sonrası Hasta Yatış/Taburcu birimi tarafından aşağıdaki modül kullanılarak hasta karlılığı hesaplanabilir.(Bu modül hastanenin otomasyon programına yazılımcı/bilgi işlem tarafından ek modül olarak oluşturulur.)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İlk Madde  Malzeme Maliyet

İlaç

 

…....

 

Yardımcı Üretim Gider Yeri Maliyet

Ameliyathane

 

…....

 

 

Sarf

 

…....

 

Doğumhane

 

…....

 

 

Özel Sarf

 

…....

 

Servis

 

…....

 

 

Laboratuvar

 

…....

 

Yoğunbakım

 

…....

 

 

Radyoloji

 

…....

 

Dr Hakediş

 

…....

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Toplam Gelir

Kurum

 

…....

 

Kar/Zarar

Toplam Ciro

 

…....

 

 

ÖSS

 

…....

 

KDV Hariç Ciro

 

…....

 

 

TSS

 

…....

 

Toplam Maliyet

 

…....

 

 

Fark Ücreti

 

…....

 

Kurumlar Vergisi

 

…....

 

 

Ektra Fark

 

…....

 

Kar/Zarar

 

…....

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hasta Karlılık Modülü İşleyiş

Yapılan ameliyat, yatış vb işleme ait ilaç, sarf, özel sarf,laboratuvar,radyoloji maliyetleri otomasyon sisteminden protokol bazında modüle aktarılır. Burada önem arzeden konu stok maliyet sisteminde LİFO,FİFO, Ağırlıklı ortalama seçeneklerinden hangisinin kullanılacağıdır.

Enflasyonun olmadığı yada fiyat istikrarının olduğu dönemlerde  genellikle LİFO yöntemi kullanılmaktadır. Ancak ülkemizde özellikle ilaçlar üzerinde hem tedarik hemde kur hareketlerinden dolayı fiyat istikrarı maalesef bulunmamaktadır. Özellikle son yıllarda SUT tarafından bazı özellikli sarf, KVC sarf vb malzemeler maliyetin alıtında ödeme yapılmaktadır. Sonuç olarak fiyat istikrarının olmadığı döviz kurunun bu denli hareketli olduğu bir dönemde LİFO yada Ağırlıklı ortalama yöntemini kullanmak daha uygun olacaktır.

Dolayısıyla otomasyondan stok kalemi bazında fatura girişlerinden maliyetin hesaplanacağı ve her malzeme alımında bu fiyatın otomatik olarak güncelleneceği aşikardır. Mevcut otomasyon programlarının neredeyse tamamı bu işlevi yapabilmektedir.

Yardımcı Hizmet Gider Yerlerine ait maliyet hesaplaması ile ilgili 3. dağıtım sonucunda ortaya çıkan birim maliyetler ile ilgili olarak aşağıdaki işlemlerin hesaplanması gerekmektedir.

Ameliyathane                              1 dakikalık maliyet

Genel Servis                                Saat/Gün maliyet

Yenidoğan Yoğunbakım               Saat/Gün maliyet

Erişkin Yoğunbakım                      Saat/Gün maliyet

Doğumhane                                 1 dakikalık maliyet

Anjiyo                                           1 dakikalık maliyet

Ameliyathane Maliyetinin Hesaplanması;

  • Ameliyathanede çalışan personel maliyeti
  • Ameliyathanede kullanılan tıbbi cihazların amortismanı +binaya ait ameliyathaneye düşen amortisman +demirbaş amortismanı
  • Eletrik,Su,Telefon vb giderler
  • Hasta yatış, temizlik, güvenlik vb endirek giderler

Yukarıda bahsi geçen giderler 3. dağıtım itibariyle Ameliyathaneye yansıtılmış olmakla ameliyathane aktif kullanım saati üzerinden ameliyathane sayısı hesaplamaya katılarak 1 dakikalık maliyete ulaşılmaktadır.

Örnek bir vaka üzeriden açıklamak gerekirse 120 dakika süren bir artroskopi ameliyatının maliyeti;

Ameliyatta kullanılan ilaç,sarf,özellikli sarf ve Kan ürünlerine ait maliyet otomasyon programından gelecek olup 1 dakikalık ameliyat maliyeti bilindiği için 120 X Ameliyat dakika maliyeti, hastanın serviste 3 gün kaldığını varsayarsak ki 3. dağıtım sonunda 1 günlük yatak maliyetine ulaşabiliyoruz. Serviste kullanılan ilaç order ve sarf malzemelerin maliyeti yine hasta protokolü içerisine düşüldüğünden bu maliyetlerde toplma içerisinde yer alacaktır.

Hasta taburcu esnasında Hasta karlılık modülünden yapılan hesaplamada (hastanın protokol numarası yazılıp hesapla butonu tıklandığında tüm süreçler işleyecektir) hastane yönetiminin karlılık politikası baz alınarak ki sektörel bazda vergi ve hakkediş dahil tüm maliyetler düşüldükten sonra yüzde 25 ve üzerinde bir kalılık varsa taburcuya sistem onay verir.

Eğer herangi bir sebepten (ek kan ürünleri kullanımı, komplikasyon vb durumlar) yüzde 25 karlılığın altına düştüğü durumlarda yönetici onayı ile taburcu işlemi yapılabilir. Eğer protokol zarar eder duruma gelirse bu durumda yönetim onayı olsa dahi aradaki zararın bir hesaba atılarak mahsup edilmesi gerekmektedir.

Hastanelerde genelde maliyet çalışmaları ay sonunda durum tespiti için yapılır. Ancak Maliyet Muhasebesi aracılığı ile hesaplanan birim maliyetler ve otomasyona ek olarak yazılan Hasta Karlılık Modülü mevcut duruma anında müdahale olanağı sağlamaktadır.

Yoğunbakımda hastalar için ara günlerde kullanılan ilaç,sarf, lab.rad vb malzeme ve işlemler sebebiyle yoğunbakım hastalarının bir kısmı özellikle 1. ve 2. basamak yatan hastalarda zarar oluştuğu sıklıkla görülmektedir. Oysa ki Hasta Yatış birimi yada bölüm amiri tarafından tarafından yapılacak anlık sorgulamalarla hasta çıkışı yapılmadan karlılık durumu ölçülebilmektedir. Özellikle SGK nın kilit sözleşmesi sebebiyle medula gönderimi yapılamayan yada meduladan 0 olarak dönen işlemler önceden önlem alınarak tedbir alınabilir. Özellikle Yoğunbakım hastalarında dönem sonlandırma aylık yapıldığı için kümülatif kar zarar hasta taburculuğu gerçekleştikten sonra yapılabilmektedir.

Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde hastanelerde yapılacak maliyet çalışması sadece geçmişe ışık tutmakla kalmayıp geleceği de dizayn etmemizi sağlayacak yegane olgudur. Bu sebeple yapılacak çalışmalardan doğru sonuçlara ulaşabilmek adına Yönetim muhasebesinden başlayarak Maliyet Muhasebesi sürecine uygun bir hesap planı oluşturulmalı, doğru dağıtım anahtarları tespiti yapılarak süreç yönetimini iyi bilen profesyonel bir ekiple bu süreç nihayete erdirilmelidir.

18.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Yılın Kampanyası: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM