Mustafa Özden Düzgün
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Mali Hukuk Uzmanı
Uludağ Üniversitesi
Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Doktora Öğrencisi
ozdenduzgun@hotmail.com

Muhtasar Beyanname Verme Zorunluluğu

Uygulamada mükelleflerin tereddüde düştüğü konulardan birisi de vergi tevkifatına (stopaja) tabi ödemesi bulunmayanların muhtasar beyanname vermesine gerek olup olmadığıdır.

Vergi tevkifatı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94'üncü madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 84. maddesinde muhtasar beyanname tanımlanmıştır. Muhtasar beyanname, işverenler veya vergi tevkifatı yapan diğer kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirmesine mahsus beyannamedir.

Vergi tevkifatı yapmaya zorunlu olanlar GVK 94. maddesinde sayılmıştır. Buna göre;

-Kamu idare ve müesseseleri,
-İktisadî kamu müesseseleri,
-Sair kurumlar,
-Ticaret şirketleri,
-İş ortaklıkları,
-Dernekler,
-Vakıflar,
-Dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri,
-Kooperatifler,
-Yatırım fonu yönetenler,
-Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,
-Zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler,

yine aynı maddede  sayılan  ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

Tevkifat yapma durumunda olan vergi sorumluları, bir aylık dönemler itibariyle tevkif ettikleri vergileri, muhtasar beyanname aracılığı ile ertesi ayın 20. günü akşamına kadar beyan etmek ve beyan edilen ayın 26. günü akşamına kadar ödemek zorundadırlar. Ziraî ürün bedelleri üzerinden tevkifat yapanlar hariç olmak üzere, çalıştırdıkları hizmet erbabı sayısı 10 ve daha az olanlar, yapacakları tevkifatla ilgili muhtasar beyannamelerini, bağlı bulundukları vergi dairesine önceden bildirmek şartıyla her ay yerine Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim ayları olmak üzere üç aylık dönemler itibariyle verebilirler. Genel bütçeye dahil idare ve müesseseler yaptıkları vergi tevkifatı için beyanname vermezler.

Peki tevkifata tabi ödemesi bulunmayan mükellefler beyanname vermek zorunda mıdır? İlgili dönemde yapılan tevkifat olmadığı için beyan edilecek vergi matrahı bulunmadığı takdirde boş beyanname verilip verilemeyeceğine ilişkin kanunda açık bir hüküm yoktur. Bununla beraber, tevkifata tabi bir ödemenin bulunmaması halinde muhtasar beyanname verilmeyebileceği konusunda yargı karaları ve özelgeler bulunmaktadır.

Danıştay dördüncü dairesinin 03/12/1998 tarih ve 1998/4757 sayılı  ‘Ödeme yoksa muhtasar beyanname de verilmeyeceği’, aynı dairenin 1999/4242 sayılı  ‘Nakden ve hesaben bir ödeme halinde vergi tevkifatı yapılır ve beyanname verilmesi gerekir. Beyanname verilmesini gerektiren bir tevkifatın bulunmaması halinde ise muhtasar beyanname verme mecburiyeti bulunmamaktadır’ şeklindeki kararları bu konuyu açıklayacak mahiyettedir. Fakat vergi daireleri mükelleflerin takibini mümkün kılmak için muhtasar beyanname ile bildirecek gelirleri olmasa bile süresinde muhtasar beyanname verilmesini istemektedirler. Maliye Bakanlığı’nın 18.01.2001 tarih ve 3539 sayılı özelgesinde ‘Ancak, nakden veya hesaben ücret ödemesinin olmadığı veya adı geçenin oğlu için Sosyal Sigortalar Kurumuna herhangi bir prim ödemediği anlaşıldığı takdirde muhtasar beyanname vermesine gerek bulunmamaktadır’ şeklindeki açıklamasından da anlaşılacağı gibi muhtasar beyannameyi boş verme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Vergi tevkifatına (stopaja) tabi ödemesi bulunmayan mükellefler boş beyanname verip beyannameye ait damga vergisi ödememek için bir vergi dairesine muhtasar beyanname ile beyan edecekleri ödemenin bulunmadığını bir dilekçeyle bildirerek beyanname vermeyebilirler.

01.05.2006

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.