Zekeriya Aslan
Yeminli Mali Müşavir
zekeriyaaslan@finansalymm.com

Şirketlerin Kurumlar Vergisi Yükü Ne Kadar Artırılıyor?

Merkezi yönetim bütçesi 2020'de 172,7 Milyar lira açık vermiş olup, hedeflenen bütçe açığı 138,9 Milyar TL olarak öngörülmüştür. Bu açığın kapatılmasına yönelik vergiler ve vergi oranlarında artışlar yürürlüğe konulmaya başlanılmıştır. Bu vergi ve vergi artışları firmalara aşağıdaki yeni yükler getirecektir:

A-Kurum Kazançlarına %10 Kurum Stopajı Getiriliyor:

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenecek Geçici 92.Maddesi ile şirketlerde oluşan kâr paylarına geçici stopaj getirilmekte, 2020 ve 2022 yıllarını da kapsayacak şekilde bir düzenleme yapılmaktadır. Yapılacak düzenleme aynen şöyledir:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren kurumların indirim ve istisnalar (5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (d) bentlerine göre kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar ile geçici 61 inci madde kapsamında elde edilen kazançlar hariç) düşülmeden önceki kurum kazancından hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kazanç tutarı üzerinden kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden ay içerisinde söz konusu kurumlar tarafından 2020 yılı ve 2021 yılı vergilendirme dönemlerine ait kazançları için %10, 2022 yılı vergilendirme dönemine ait kazançları için %5 oranında vergi tevkifatı yapılır (özel hesap dönemi tayin edilen kurumlar için bu tevkifat, ilgili yıl içinde başlayan hesap dönemlerine ait kazançlarına uygulanır) ve yapılan tevkifat 98 ve 119 uncu maddelerdeki esaslar çerçevesinde beyan edilip ödenir.

Bu fıkra kapsamında vergi tevkifatının yapılacağı tarihe kadar kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği hesap dönemine ilişkin kârın dağıtımına (avans olarak dağıtılanlar dahil) veya dar mükellef kurumlar tarafından ana merkeze aktarılan tutara bağlı olarak tevkifat yapılması durumunda, tevkifat yapılan tutara isabet eden kısım için bu fıkraya göre ayrıca tevkifat yapılmaz.

Birinci fıkra kapsamında tevkifata tabi tutulan kazancın dağıtılması halinde, dağıtılan kâr payı veya dar mükellefler tarafından ana merkeze aktarılan tutar üzerinden bu Kanun ile 5520 sayılı Kanun uyarınca ayrıca tevkifat yapılır. Bu durumda tevkifat matrahı, dağıtıma konu olan ve safi tutar olarak kabul edilen kâr payının veya ana merkeze aktarılan tutarın, birinci fıkra kapsamında yer alan oran kullanılmak suretiyle brüte iblağ edilerek bulunan gayrisafi tutarıdır. Birinci fıkra kapsamında tevkif edilen vergi, bu Kanun ile 5520 sayılı Kanun uyarınca yapılan tevkifattan mahsup edilir. Şu kadar ki, mahsup edilecek vergi, kurum kazancı kapsamında tevkifata tabi tutulan ve sonrasında dağıtılan kâr payına veya ana merkeze aktarılan tutara konu gayrisafi tutarın birinci fıkra kapsamında yapılan tevkifat oranına isabet eden kısmından fazla olamaz. Mahsup edilemeyen vergiler red ve iade olunmaz.

Birinci fıkra kapsamında tevkifata tabi tutulan kazancın tam mükellef kurumlara veya Türkiye’de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde eden dar mükellef kurumlara dağıtılması durumunda tevkif olunan vergiler red ve iade olunmaz. Kazancı elde eden bu kurumlarca, dağıtıma konu olan ve safi tutar olarak kabul edilen kâr payı birinci fıkra kapsamında tabi olduğu tevkifat oranı kullanılarak brüte iblağ edilir ve bu tutar üzerinden kanuni defterlerine kaydedilir. Bu kazancın, kazancı elde eden kurumlar tarafından bu Kanun ile 5520 sayılı Kanun uyarınca tevkifata tabi tutulması gereken kâr payı veya ana merkeze aktarılan tutar olarak dağıtılması durumunda, birinci fıkra kapsamında tevkif edilen vergi, dağıtıma konu edilen kâr payına veya ana merkeze aktarılan tutara isabet eden kısma ilişkin yapılan tevkifattan mahsup edilir.

Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne istinaden tevkifata tabi tutulan kazancın; sermayeye eklenmesi halinde sermayeye eklenen tutara isabet eden vergi, tevkifatı yapan kuruma, kurumlara kâr payı olarak dağıtılmasını müteakip kazancı elde eden bu kurumlarca sermayeye eklenmesi durumunda ise sermayeye eklenen tutara isabet eden vergi, sermaye artırımında bulunan kuruma red ve iade edilir.

Bu maddede yer alan bu Kanun ile 5520 sayılı Kanun uyarınca yapılması gereken tevkifat; 94 üncü maddenin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b.i) ve (b.ii) alt bentleri ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci ve 30 uncu maddesinin üçüncü ve altıncı fıkraları uyarınca yapılması gereken tevkifatı ifade eder.

Buna göre;

1- Kâr elde eden şirketlerden, 2020 ve 2021 hesap dönemlerine ait kazançları için %10, 2022 hesap dönemine ait kazançları için ise %5 oranında tevkifat yapılacaktır.

2-Sadece kazanç değil, şirketlerin kanunen kabul edilmeyen giderleri (KKEG) de stopaja tabi tutulacaktır. Hiç kazancı olmayan sadece kanunen kabul edilmeyen giderleri olan şirketler de stopaja tabi olacaktır.

Örnek-1:

(T) Halı A.Ş.	Tutar (TL)
Ticari Bilanço Kârı	10.000.000
Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnası	-9.000.000
Kurumlar Vergisi Matrahı	1.000.000
Kurumlar Vergisi	200.000
Kurum Stopajı Matrahı (10.000.000-200.000)	9.800.000
Kurum Stopajı (%10)	980.000

Örnek-2:

(M) Yağ A.Ş.	Tutar (TL)
Ticari Bilanço Kârı	10.000.000
İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı	12.000.000
Hesaplanan Kurumlar Vergisi	0
Kurum Stopajı Matrahı (10.000.000- 0)	10.000.000
Kurum Stopajı (%10)	1.000.000

Örnek-3:

(Y) Çocuk Bezi A.Ş.	Tutar (TL)
Ticari Bilanço Kârı
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler	1.000.000
Kurumlar Vergisi	200.000
Kurum Stopajı Matrahı (1.000.000-200.000)	800.000
Kurum Stopajı (%10)	80.000

B-Kurumlar Vergisi Oranı %25  Çıkarılarak 5 Puan Artış Getiriliyor

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunundaki vergi oranı 2021 için %25’e, %2022 için %23’e çıkarılarak Kurumlar Vergisi yükü artırılmaktadır. 

C-Finansman Giderlerinin ve Kur Farkı Zararlarının Tamamının Gider Yazılması Engellenerek Kurumlar Vergisi Yükü Artırılmıştır

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Kabul Edilmeyen İndirimler” başlıklı 11/1-(i) maddesinde yapılan değişik uyarınca yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan şirketlerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10’unun kurum kazancının tespitinde indirimi kabul edilmez.

Örnek-4:

1-(A)Halı A.Ş.’nin 31.03.2021 Mali Tabloları ve Finansman Giderleri ile Kambiyo Zararları şöyledir:

Aktif Hesaplar	Tutar	Pasif Hesaplar	Tutar
Dönen Varlıklar	2.000.000	Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar	2.000.000
Duran Varlıklar	7.000.000	Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar	3.000.000
		Özkaynaklar	4.000.000
TOPLAM	9.000.000	TOPLAM	9.000.000

 

Giderler	Tutar
Kambiyo Zararları	100.000
Finansman Giderleri	200.000
TOPLAM	300.000

2-Finansman Giderleri Kısıtlaması şöyle hesaplanır:

Hesaplar	Tutar
Kısa ve Uzun Vadeli Borç Toplamı	5.000.000
Özkaynaklar	4.000.000
Fark	1.000.000

                                                                      1.000.000

Aşan Kısma Ait Yabancı Kaynak Oran =---------------------= %20

                                                                      5.000.000

Aşan Kısma Ait Finansman Gideri + Kambiyo Zararı Toplamı =

300.000 x%20 = 60.000.-TL

Kanunen Kabul Edilmeyen Finansman Gideri + Kambiyo Zararı Toplamı =

60.000x%10 = 6.000.-TL

                                                                                  100.000

Kabul Edilmeyen Kambiyo Zararı Toplamı =----------------x6.000= 2.000.-TL

                                                                                  300.000

200.000

Kabul Edilmeyen Finansman Gideri Toplamı =----------------x6.000=4.000.-TL

                                                                                  300.000

06.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.