Emekli maaşım nasıl yükselir? / Sadettin Orhan

Mehmet Ertan isimli okurumuz, pek çok okurumuzun merak ettiği bir konuyu sormuş bize.

 

Biz de bu sorudan hareketle çok merak edilen bu konuya açıklık getirmiş olalım. Sorusu şöyle; "Sadettin Bey, ben yaklaşık 18 yıldır SSK'lı olarak çalışma hayatının içindeyim. Bu süre zarfında sigortam genelde asgari ücret ya da buna yakın düzeyde yapıldı.

Aslında benim aldığım ücretler asgari ücretin 2-3 katı seviyesindeydi. Birincisi, ben bu geçmişteki düşük bildirimden dolayı işverenlerimi şikayet etsem, primlerim yükselir mi? İkinci olarak da bundan sonraki primlerim en yüksekten yatırılsa emekli maaşıma etkisi olur mu?

Cevap: Mehmet Bey, bu konu maalesef ülkemizdeki sigortalı çalışanların çoğunluğunun sorunu. Kayıt dışı çalışma sadece kişilerin sigortasız çalışması anlamına gelmiyor. Bunun yanında sizde olduğu gibi, yüksek ücret ödendiği halde sigorta priminin düşük bildirilmesi de kayıt dışının bir başka türü. Sorunuzu iki aşamada cevaplarsak, birincisi, geçmiş yıllarda sigortanızı aldığınız ücretten düşük bildiren işverenleri SGK'ya şikayet edebilirsiniz.

Ancak bunun için elinizde iddianızı destekleyecek mahiyette belge ve bilgiler olursa daha iyi olur. Zira sigorta bildirimlerini olması gerekenden düşük yapan işverenler genelde kendi kayıtlarını da buna uydurmaktadırlar. Öte yandan SGK müfettişleri işverenlerden geçmiş 5 yılın (yeni yasada 10 yıl oldu) kayıtlarını isteyebilirler. Bundan daha eski dönemlere ait olan kayıtları işveren incelemeye sunmayabilir. Bu da iddianızın kanıtlanması açısından ayrı bir dezavantaj.

Ancak SGK'ya yaptığınız şikayetten herhangi bir sonuç alamazsanız İş Mahkemesinde dava da açabilirsiniz. Dava için zamanaşımı, dava edeceğiniz işyerinden ayrıldıktan sonra, ayrıldığınız yılın sonundan başlayarak 5 yıldır. Örneğin en son 2003 yılında ayrıldığınız bir işyerini bugün dava edemezsiniz. Şikayet ya da dava sonucu sigorta primleriniz bahsettiğiniz gibi 2-3 kat artırılabilirse, bu, emekli aylığınızın da en az iki katına çıkacağı anlamına gelir.

Gelelim bundan sonra primlerin yüksekten yatırılması konusuna. Bir kimseye ne kadar emekli aylığı bağlanacağı, dört temel parametreye göre belirlenir. Bunlar, ortalama yıllık kazanç, aylık bağlama oranı, güncelleme katsayısı ve prim gün sayısıdır. Çalışmış olduğunu 18 yıl için bu faktörlerin hiçbirisini değiştiremezsiniz (tabii şikayet ve mahkeme süreci sonuçsuz kalırsa). Ancak bundan sonrası için, priminizin yüksekten yatırılmasını sağlayarak ortalama yıllık kazancınızı artırabilirsiniz.

Ayrıca uzun süre emekli olmadan çalışarak da prim gün sayınızı ve dolayısıyla da aylık bağlama oranınızı artırabilirsiniz. Fakat şunu da bilmeniz gerekir ki, bundan sonraki yıllar için prim matrahınızı ve çalışma sürenizi artırmanız emekli aylığınızı 2-3 katına çıkarmaz. Zira emekli aylığınızın hesaplanmasında, çalışma hayatınızın tamamındaki bildirimler (özellikle de 90'lı yıllardaki bildirimler) dikkate alınacak.

OKUR SORULARINA CEVAPLAR

Peşin ödeyerek erken emeklilik var mı?

Soru: Sadettin Bey, 12.01.2009 tarihli yazınızda yeni sistemde isteğe bağlı sigortalıların dilerlerse 1 yılın primini bugünden peşin olarak ödeyebileceklerini yazmışsınız. Sorum şu: Eşimin günleri tamam olsa 12.0.,2009 tarihinden sonra emeklilik hakkı kazanıyor. Fakat Eylül 2009 ayı primini de ödeyince 01.10.2009 tarihinden sonra emeklilik için başvuruyu yapabileceğiz. Sizin dediğiniz gibi şu anda 300 günlük prim karşılığını peşin olarak öder isek 12.03.2009 tarihinden hemen sonra emeklilik için başvuru yapabilir miyiz, yoksa bu ödemeler sadece peşin indiriminden faydalandırıp günleri ilgili aylara mı sayılıyor? Mehmet Meşe

Cevap: Değerli okurum, bahsettiğiniz yazımda da belirttiğim gibi, isteğe bağlı sigortalılara 5510 sayılı Kanun ile gelecek 1 yılın primini peşin ödeme imkanı getirildi. Bu peşin ödeme ile kişiler, erken ödeme indiriminden faydalanırlar fakat erken emekli olma hakkı kazanamazlar. Peşin ödediğiniz primler gelecek aylara maledilir ve eşiniz ödediği ayları tamamladıktan sonra emeklilik hakkı kazanır.

Askerliğimi borçlanayım mı?

Soru: Benim ilk SSK başlangıcım 1.12.1988. 89-90 yıllarında askerlik yaptım. Askerliğimi borçlanırsam erken emekli olur muyum? Salih Emmioğlu

Cevap: 25 yıllık sigortalılık süresi, 5450 gün ve 51 yaş şartlarının hepsini tamamlayarak emekli olabilirsiniz. Askerliği borçlanmanız sigortalılık süresi ve yaş şartını değiştirmez. Sadece 5450 günü tamamlamanıza yardımcı olur. Tercih sizin.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 02.02.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.