Şenol İnce
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
senolince1717@gmail.com

Kıdem Tazminatının Hak Edilişinde Sigorta Başlangıç Yılı ve Prim Ödeme Süreleri

Ülkemizde işçi işveren anlaşmazlıklarının temelini oluşturan konuların başında kıdem tazminatı gelmektedir. Kıdem tazminatı işçiler açısından yıllarca verilen emeklerinin yıpranmalarının karşılığı olarak görülüp geleceğinin teminatı niteliğindedir. İşveren açısından bakıldığında ise ağır bir maddi yükümlülük olarak görülmektedir. O halde iki taraf arasında ihtilaf yaratan bu kıdem tazminatı ne demektir;

Kıdem tazminatı 4857 Sayılı iş kanunu kapsamında belirtilmiş şartlarda iş sözleşmesi sona eren işçiye işe başladığı tarihten iş sözleşmesinin son bulduğu tarihe kadar ki zamanda her geçen tam yıl için işverence 30 günlük (bir aylık) brüt ücret tutarında ödenen bedel olarak tanımlanmaktadır. Kısacası kıdem tazminatını işçinin işverene bağlılığı, sadakati karşılığı işverence ödenen bedel şeklinde de tanımlayabiliriz.

KISMI SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNDE KIDEM TAZMİNATI

Kısmi süreli iş sözleşmesi 4857 Sayılı iş kanununun 13. Maddesinde belirtildiği üzere İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir. Şeklinde tanımlanmaktadır. Yine aynı maddede belirtildiği üzere

Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz. Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir. Şeklinde ifade yer almaktadır.

Bu madde de belirtilmiş olan açıklamadan anlaşılacağı üzere kısmi süreli çalışan işçilerde kıdem tazminatı süre yönünden tam süreli çalışan işçilerle farklılık göstermediği anlaşılmakta olup ancak hak edilen tazminat tutarı açısından kısmi süreli çalışan işçilere çalışmış olduğu süreye orantılı olarak ödeme gerçekleştirileceği anlaşılmaktadır. Şöyle ki;

Örnek1 : İşçi (A) 1 Ocak 2022 Tarihinden itibaren Tam zamanlı olarak çalışmakta olduğu işyerinden 30 Aralık 2025 Tarihinde kıdem tazminatını almayı hak ederek ayrılmıştır. İşçi (A) iş sözleşmesini sonlandırdığı tarihteki brüt maaşı 40.000,00 tl dir. Bu durumda işçi (A) nın hak edişi;

SÜRE : 4 YIL

BRÜT MAAŞ :40.000,00

BRÜT KIDEM TAZMİNATI: 40.000,00*4=160.000,00

DAMGA VERGİSİ : 160.000,00*0,00759= 1.214,40

NET ÖDENECEK KIDEM TAZMİNATI: 160.000,00-1.214,40= 158.785,60 şeklinde olacaktır.

Örnek1 : İşçi (B) 1 Ocak 2022 Tarihinden itibaren kısmi zamanlı (ayda 15 gün) çalışmakta olduğu işyerinden 30 Aralık 2025 Tarihinde kıdem tazminatını almayı hak ederek ayrılmıştır. İşçi (B) iş sözleşmesini sonlandırdığı tarihteki 30 günlük brüt maaşı 40.000,00 tl dir. Bu durumda işçi (B) nın hak edişi;

SÜRE : 4 YIL

BRÜT MAAŞ :40.000,00/30*15 = 20.000,00

BRÜT KIDEM TAZMİNATI: 20.000,00*4=80.000,00

DAMGA VERGİSİ : 80.000,00*0,00759= 607,20

NET ÖDENECEK KIDEM TAZMİNATI: 80.000,00-607,20= 79.392,80 şeklinde olacaktır.

KIDEM TAZMİNATINI HAK EDECEK ŞARTLARIN SAĞLANMASI

Her sonlandırılan iş sözleşmesinin sonunda işveren için kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü, işçi için ise kıdem tazminatı hakkı ortaya çıkar mı diye sorulsa cevabımız tabi ki de hayır olacaktır. Kıdem tazminatının oluşması için bazı şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar şu şekilde sayılmıştır.

• Son çalışmış olduğu işyerinde 1 yıllık kıdeminin olması gerekmektedir.
• İşçi tarafından 4857 Sayılı kanunun 24.Maddesi uyarınca haklı nedenden dolayı iş sözleşmesini sonlandırmalıdır.
• İşveren tarafından 4857 Sayılı kanunun 25. Maddesi dışında kalan nedenlerden dolayı işveren tarafından iş sözleşmesinin sonlandırılması
• Askerlik nedeniyle fesih
• Kadın İşçilerin evlenmesi nedeniyle fesih
• Yaşlılık aylığı (Emeklilik) nedeniyle fesih
• İşçinin ölümü halinde fesih

Bu sayılanların dışında kalan en önemli ve kafa karışıklığına sebebiyet veren bir diğer şart ise Yaş harici emeklilik şartlarının kazanılması sonucu SGK dan kıdeme esas yazı alınarak yapılan fesihtir.

Kıdeme esas yazı ile hak kazanılacak kıdem tazminatında karşımıza üç farklı tarih aralığı çıkmaktadır.

1. 08 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıç tarihi olanlar

Bu tarihten önce sigorta başlangıç tarihi olanlarda kadın, erkek ayrımı olmaksızın 15 yıllık sigorta süresi ve 3600 prim gün sayısı olması durumunda kıdeme esas yazı alarak kıdem tazminatı almayı hak etmektedirler

2. 09 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 Sigorta başlangıç tarihi olanlar

Yine cinsiyet ayrımı olmaksızın 25 yıllık sigorta süresi ve 4500 gün prim ödeme gün sayısının bulunması veya 25 yıllık sigorta süresi bulunmayan sigortalının 7000 gün prim gününün bulunması halinde kıdem tazminat hakkı doğacaktır.

3. 01 Mayıs 2008 ve sonrası sigorta başlangıcı olanlar

Kıdem tazminatı açısından baktığımızda en şanslı gurup olarak 01 Mayıs 2008 sonrası sigorta başlangıcı olanları sayabiliriz

01 Mayıs 2008 sonrası sigorta başlangıcı olanlarda diğerlerinde olduğu gibi yine kadın erkek ayrımı yapılmaksızın Sigortalılık süresi aranmamaktadır. Sadece aşağıdaki giriş yılı ve gün sayılarını tamamlayanlar kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

01.05.2008-31.12.2008 arasında ilk defa sigortalı olanlar 4600 prim günü başlayarak her yıl için 100 gün artarak diğer yıllar devam etmektedir

- 2009 Yılında sigortalı olanlar için 4700 prim günü

- 2010 Yılında sigortalı olanlar için 4800 prim günü

- 2011 Yılında sigortalı olanlar için 4900 prim günü

- 2012 Yılında sigortalı olanlar için 5000 prim günü

- 2013 Yılı sigortalı olanlar için 5100 prim günü

- 2014 Yılı sigortalı olanlar için 5200 prim günü

- 2015 Yılı sigortalı olanlar için 5300 prim günü

- 2016 Yılı ve sonrasında olanlar için 5400 prim günü

SONUÇ

Kıdem tazminatı emek gücüyle çalışanlar için büyük önem arz etmektedir. Özellikle 2008 ile 2012 yılları arasında sigorta başlangıcı olup iş sözleşmesini sonlandırmayı düşünen işçilerin bu dönemlerde hak kaybı yaşamaması için daha temkinli davranmaları yararlarına olacaktır.

Kaynak: 4857 Sayılı İş Kanunu

25.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.