Nuri Kulcur
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
nuri@nkmalimusavirlik.com.tr

KURGAN ve MASAK Sıkı Takipte Mali Müşavir Sorumlulukları, Riskler, Cezalar ve Yükümlülükler

1- Giriş – Yeni Bir Denetim Dönemi Başladı

2025 yılı, mali müşavirlik mesleği için sadece sayılarla değil, sistemsel dönüşümlerle de hatırlanacak bir yıl olacak. Vergi Denetim Kurulu (VDK) tarafından geliştirilen Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) ve MASAK’ın yenilenen Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi, artık meslek mensuplarını sadece beyanname teslimiyle değil, analitik gözetim ve suç bildirimi sorumluluğuyla da baş başa bırakıyor.

Muhasebe artık yalnızca kayıt tutmak değil; veri izlemek, risk puanı okumak, şüpheli işlemi fark etmek ve gerektiğinde bildirmek gibi yeni rollerle genişliyor. Bu yazıda, hem KURGAN’ın ne getirdiğini hem de MASAK’ın gölgesinde nasıl bir mesleki sorumluluk doğduğunu güncel yasa ve cezalarla birlikte adım adım inceleyeceğiz.

2- KURGAN Nedir? Nasıl Çalışır?

KURGAN, 2025 yılı itibarıyla Vergi Denetim Kurulu (VDK) bünyesinde hayata geçirilen bir risk odaklı denetim platformudur. 1 Ekim 2025 tarihinde aktif hale gelen sistem, 120’den fazla veri kaynağını entegre ederek mükelleflerin işlem ve davranışlarına gerçek zamanlı risk puanları atamaktadır.

KURGAN'ın analiz ettiği veri kaynaklarından bazıları:

• Banka hareketleri (FAST/EFT/Havale)
• Tapu kayıtları ve taşınmaz satış verileri
• SGK bildirgeleri ve hizmet dökümleri
• E-Fatura, E-Arşiv, E-İrsaliye verileri
• Yurt dışı çıkış verileri, POS hareketleri, araç alım-satım kayıtları

Sistem, şüpheli veya uyumsuz bulduğu işlem kümeleri için “Bilgi İsteme Yazısı” gönderiyor. Bu yazıya 10 gün içinde cevap verilmemesi veya yetersiz açıklama yapılması hâlinde işlem doğrudan vergi incelemesine dönüşüyor.

3- MASAK ve Şüpheli İşlem Bildirimi Zorunluluğu

MASAK tarafından 2025 yılında güncellenen Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi, artık sadece bankaları veya finans kurumlarını değil; SMMM ve YMM’leri de doğrudan yükümlü hale getiriyor.

Dayanak: 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun

Madde 13: Yükümlülüklerin ihlali durumunda 500.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilir.                                                                             

Bildirilmesi gereken bazı işlem türleri:

• Gerçek faydalanıcının gizlenmeye çalışıldığı işlemler
• Belgelenemeyen yüksek tutarlı işlemler
• Riskli ülke veya kişilerle ticari ilişki kurulması
• Olağandışı vergi iadesi talepleri
• Mantıksız veya zincirleme fatura düzenlemeleri

SMMM ve YMM’ler, bu işlemleri tespit etmelerine rağmen bildirmezse:

• İdari ceza,
• Disiplin soruşturması,
• Ruhsat iptali riski,
• Hatta adli yaptırım ve hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir.

4- Meslek Mensupları İçin Yasal ve Mesleki Riskler

Yeni düzenlemelerle birlikte, artık meslek mensuplarının üzerinde vergi memuru ile savcı arasında sıkışmış bir sorumluluk doğuyor. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi ciddi yaptırımlara yol açıyor:

Cezai ve idari riskler:

• 5549 sayılı Kanun madde 13: 500.000 TL’ye kadar para cezası
• Disiplin soruşturması ve ruhsat askıya alınması
• Aklama suçuna iştirak durumunda 1 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası (TCK m.282)

Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı’nın son dönemde yaptığı denetimlerde, mükellefin değil, meslek mensubunun kusuru da doğrudan sorgulanmakta ve yazılı savunmalar talep edilmektedir

5- Riskten Kaçınmak İçin Uyum Önerileri

Bu yeni dönemde SMMM ve YMM’lerin şu adımları atması önerilir:

1. İç kontrol sistemi kurun: Tüm müşteri işlemlerini kategorize edin, olağan dışı hareketleri işaretleyin.
2. Belge yönetimi güçlendirilsin: E-faturaların içeriği, açıklamaları ve işlem tutarlılığı gözlemlenmeli.
3. Dönemsel MASAK ve KURGAN uyum kontrol listeleri oluşturun.
4. Meslek odası ve TÜRMOB ile entegre çalışın, rehber güncellemelerini takip edin.
5. Her belgeyi saklayın: Sözlü işlem yok, her şey yazılı ve kayıtlı olmalı.

Bu önlemler, yalnızca cezalardan korunmak için değil; aynı zamanda meslek onurunu ve güvenilirliğini sürdürmek adına da önemlidir.

6- Sonuç: Denetlenen Değil, Yöneten Olmanın Zamanı

2025, meslek mensupları için bir yol ayrımıdır. KURGAN gibi algoritmalar artık veri ile düşünen, MASAK gibi kurumlar ise veriyle hareket eden yapılardır. Bu yeni düzende, gözden kaçan bir işlem yalnızca mükellefi değil, mali müşavirin meslek hayatını da derinden etkileyebilir.

Mali müşavirler artık sadece defter tutmuyor; şüpheli işlemleri fark eden, riski önceden tespit eden ve gerektiğinde bildiren uzmanlar haline geliyor. Bu, mesleğin değerini artıran ama aynı zamanda sorumluluğunu da ağırlaştıran bir değişimdir.

Bugünün mali müşaviri; sadece uyum sağlayan değil, süreci yöneten, danışanına yol gösteren ve en önemlisi kendi mesleki güvenliğini bilen bir profesyonel olmak zorundadır.

7- Yasal Dayanaklar

• 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun
• TCK m.282: Suç gelirlerinin aklanması
• MASAK 2025 Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi
• Vergi Denetim Kurulu – KURGAN Projesi Tanıtım Notları

02.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.