Bülent Ak
Yeminli Mali Müşavir
bulent@egegorus.com

İşçi-Robotlar Çalışanlara Karşı

I, Robot ve Optimus

Siz ne dersiniz bilemiyorum ama çocukluğumuzda bilim-kurgu diye okuduğumuz şeylerin, günümüzde gerçeklik halini alması bana halen çok şaşırtıcı geliyor, alışmakta zorlanıyorum. Örneğin, Isaac Asimov’un 1950 yılında yayınlanan ünlü “Ben, Robot (I, Robot)” isimli birbiriyle bağlantılı öykülerini içeren romanını okuyanlar, bu öykülerde yazılı olan şeylerin bir gün gerçekleşeceğini hayal etmişler midir?

Efendim, Elon Musk’ı bilmeyeniniz yoktur sanırım, size ayrıca tanıtmam gerektiğini düşünmüyorum. Musk, ilk duyduğunuzda kulağa çılgınca gelen birçok projeyi yürütmeye çalışıyor, bir kısmında da bir hayli yol almış durumda, ele aldığı projelerden birisi de Optimus Robot Projesi.

2026'da piyasaya sürülmesi planlanan “Optimus”, ev işleri yapabilen bir “insansı arkadaş” olarak tasarlanmış durumda. Bu robotun şimdilik günlük işleri kolaylaştırabileceği, bitkileri sulama, köpek gezdirme ve çocuk bakıcılığı yapma gibi görevleri yerine getirebileceği söyleniyor.

Ancak, besbelli ki robotlar bu noktada kalmayacaktır. Otonom sürüş yeteneğine sahip otomobiller, ABD’de yakın bir gelecekte taksi şoförlerini işsiz bırakabilir. Yapay zekâ da birçok sektörde yıkıcı yaratım yapabilir. Karanlık ve insansız ortamda imalat yapan fabrikalar artık hayal değil, uzak doğuya seyahat eden birçok iş insanından duymaya başladık.

Peki, biz insanlar işçi-robotlarla rekabet edecek durumda mıyız? Vergi sistemimiz böyle bu duruma hazır mı? Bu yönde düzenleme yapmaya ihtiyaç var mı? Biraz üzerinde düşünelim mi, ne dersiniz?

Robot Çalıştırmanın Avantajları

Çalıştırdığınız robot sizden herhangi bir ücret talebinde bulunmayacaktır. Bu nedenle ücret ödemesi yapmadığınız için, gelir vergisi stopajı ve SGK kesintisi yapma yükümlülükleriniz de olmayacaktır.

Diğer taraftan, işyerinizde çalıştırmak üzere aldığınız robotu “Demirbaşlar Hesabına” kaydedip, kullanım ömrüne göre belirlenecek amortisman oranına göre alım için ödediğiniz tüm tutarı gider olarak yazabileceksiniz.

Robotlarla çalışmanın avantajları bunlarla sınırlı değil elbette, çalışan robotlar birtakım haklar elde etmek için kontrol dışına çıkmadığı sürece, ücret artışı veya sosyal haklar talebiyle işçi-işveren arasında anlaşmazlık çıkması da düşünülemez.

Ayrıca, robotların çalıştırılması için gerekli enerji bedeli, tamir, bakım vb. harcamalar da gider olarak kaydedilecek olup, robotlar için yol, yemek, konaklama gibi giderlere de katlanmanız gerekmeyecektir.

İnsanın Yıpranmadığı ve Emeğinin Maliyeti Olmadığı Varsayılıyor

Vergilendirme uygulamalarında insanoğluna yaşlanması ve yıpranması nedeniyle maalesef amortisman ayrılması söz konusu olmuyor. Hayatımızı sürdürmek için yapmak zorunda kaldığımız çoğu gideri de ücret gelirlerinden düşme imkânımız bulunmuyor. Emeğin sanki hiçbir maliyeti yokmuş gibi düşünülüyor.

Oysa işçi-robotlar gibi insanların da faydalı ömrü var, sonsuza kadar çalışmaları mümkün değil, ayrıca robotların nasıl çalıştırılması için elektrik vb. girdilere ihtiyacı varsa, insanoğlunun da çalışabilmesi için yeme, içme, barınma gibi temel ihtiyaçlarının yanı sıra sosyalleşmek için de harcama yapmaları gerekiyor. Elde edilen ücretin hiçbir maliyetinin olmadığı varsayılarak, tamamının ücret geliri olarak vergiye tutulması bana haksızlık gibi geliyor.

Ücretlerin vergilendirilmesinde, yaşam maliyetlerinin dikkate alınarak, açlık ve yoksulluk sınırına kadar olan ücret gelirlerinin, gelir ve damga vergisi matrahı dışında bırakılması gerekmez mi?

İşçi-Robotlara Karşı İşimiz Zor

Yukarıda yaptığımız kısa değerlendirme sonucunda, insanoğlunun işçi-robotlara karşı işinin çok zor olduğunu söyleyebiliriz. Uğraştığımız güncel vergi sorunları karşısında, belki çoğu kimse her şeyi çözdük de sıra işçi-robotlara mı kaldı diye düşünebilir.

Ancak vergi düzenlemeleri hayatı her zaman bir hayli geriden takip ediyor, çalışanlar ile işçi-robotlar arasında çıkabilecek rekabet konusu üzerinde, vergisel açıdan neler yapılabilir şimdiden düşünce geliştirmekte fayda var.

Tüm meslektaşlarıma iyi hafta sonları diliyorum, kalın sağlıcakla.

12.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.