Ali Kumargal
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
alikumargal@aktifakademi.com.tr

Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş Süreci ve Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC) Uygulamaları

KANUNİ VE UYGULAMAYA DAYALI SINIRLAR

Vergi mevzuatımızda son yıllarda yapılan düzenlemelerle birlikte, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin önemli bir kısmı gerçek usule geçirilmekte, buna paralel olarak Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (YN ÖKC – Yazarkasa/POS) kullanımı fiilen zorunlu hale gelmektedir.

Bu makalenin amacı;

basit usulden gerçek usule geçen bir mükellefin,

Vergi Dairesi – SGK – Mali Müşavir koordinasyonunda, tüm bildirim, belge ve yükümlülüklerini eksiksiz ve doğru şekilde yerine getirmesini sağlamak, özellikle YN ÖKC (yazarkasa) alım, programlama ve geçiş sürecini uygulama boyutuyla açıklamaktır.

1. YAZAR KASA / YENİ NESİL ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ (YN ÖKC) NEDİR?

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar (YN ÖKC);

• Satış işlemlerinin elektronik ortamda kayıt altına alındığı,
• Düzenlenen fiş ve raporların internet üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) anlık olarak iletildiği,
• Banka kartı ve kredi kartı ile ödeme kabul edebilen,
• Geleneksel yazar kasaların yerini alan dijital ve entegre cihazlardır.

Bu sistemin temel hedefi;

• Kayıt dışı ekonomiyi azaltmak,
• Satışların şeffaflığını artırmak,
• Vergi denetimini dijital ortamda etkinleştirmektir.

2. BASİT USULDEN GERÇEK USULE GEÇİŞ

2.1. Geçiş Zamanı

• 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren, basit usulde faaliyet gösteren birçok mükellef gerçek usule geçirilmektedir.
• Bu geçiş özellikle;
  • Nüfusu 2.000’in üzerinde olan ilçe ve beldelerde,
  • Üretim, ticaret ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren
    • Fırın,
    • Bakkal,
    • Market,
    • Kebapçı,
    • Oto tamircisi vb. esnafı kapsamaktadır.

2.2. Neden Geçiş Yapılıyor?

Gerçek usule geçişle birlikte:

• Tüm satışlar fatura veya fiş ile kayıt altına alınır,
• Vergi denetimi sıkılaşır,
• “Fiş vermeme” gibi usulsüzlüklerin önüne geçilir,
• Kartla ödeme kabul etme zorunluluğu fiilen sağlanır.

3. YENİ NESİL ÖKC PROGRAMLAMA VE ENTEGRASYON SÜRECİ

Yeni Nesil ÖKC’ler uygulamada iki ana modelde kullanılmaktadır:

A) EFT-POS ÖZELLİKLİ YN ÖKC

• POS (banka/kredi kartı) birimi cihazın içindedir,
• Satış ve ödeme tek cihaz üzerinden yapılır,
• Bankalar veya ödeme hizmet sağlayıcılarıyla üye işyeri sözleşmesi yapılması zorunludur.

B) BİLGİSAYAR BAĞLANTILI (HARİCİ POS’LU) YN ÖKC

• Satışlar bilgisayar programı üzerinden yapılır,
• Harici banka POS’u ile entegre çalışır,
• Yazılımın GİB mesajlaşma protokollerine uygun olması gerekir.

3.1. Programlama Adımları (Teknik Özet)

1. Satış yazılımı / POS sisteminin YN ÖKC ile uyumlu hale getirilmesi
2. Ürün, fiyat, müşteri ve satış bilgilerinin doğru formatta cihaza aktarılması
3. Her satış sonrası fiş oluşturulması ve verinin anlık olarak GİB’e gönderilmesi
4. Z-raporları ve mali raporların belirlenen periyotlarda GİB’e iletilmesi

ÖKC alımı, kurulumu ve programlaması mutlaka yetkili servis aracılığıyla yapılmalıdır.

4. GEÇİŞ SÜRECİNDEKİ YÜKÜMLÜLÜKLER

4.1. Eski Nesil → Yeni Nesil ÖKC Dönüşümü

• 1 Temmuz 2024 itibarıyla eski nesil yazar kasa kullanımı sona ermiştir.
• Tüm mükellefler YN ÖKC kullanmak zorundadır.

4.2. Bankalar / Ödeme Servisleri ile Anlaşma

YN ÖKC kullanan işletmeler:

• En az bir banka veya ödeme kuruluşu ile sözleşme yapmalı,
• Kartlı ödeme kabul etmelidir,
• Bu sözleşme cihaz aktivasyonundan itibaren 30 gün içinde tamamlanmalıdır.

4.3. Eski Cihazların İşlemleri

• Eski cihazlar hurdaya ayrılır,
• Mali hafıza raporu alınır,
• Gerekli bildirimler vergi dairesine yapılır.

5. GENEL AMAÇ

Basit usulde vergilendirilen bir mükellefin;

• Gerçek usule geçişinde,
• Vergi Dairesi, SGK ve Mali Müşavir koordinasyonuyla,
• Tüm bildirim, belge ve yükümlülüklerinin eksiksiz yerine getirilmesini sağlamak.

6. GEÇİŞ NEDENİ VE YASAL DAYANAK

Yasal Dayanak	Açıklama
VUK Md. 177-178	Gerçek usule geçiş şartları
GVK Md. 46-51	Basit usul şartlarının kaybı
283 Sıra No.lu GVK Tebliği	Usul değişikliği bildirimleri
5510 Sayılı Kanun	SGK işyeri tescil esasları

7. BASİT USULDEN DEFTERE GEÇİŞ SÜRECİ (UYGULAMA ADIMLARI)

A) Ön Hazırlık

• Gelir-gider analizi yapılır
• Basit usul şartlarının kaybı tespit edilir
• Geçiş tarihi belirlenir (genellikle 01 Ocak)

B) Vergi Dairesi İşlemleri

• Geçiş dilekçesi verilir
• Mükellefiyet gerçek usule alınır
• E-tebligata kaydedilir
• Vergi levhası düzenlenir

C) Defter ve e-Sistemler

• İşletme defteri / bilanço esası belirlenir
• e-Beyanname, e-Fatura, e-Defter başvuruları yapılır

D) SGK İşlemleri

• İşyeri tescili
• Çalışan varsa işe giriş bildirgeleri
• SGK sicil numarası alınır

E) Mali Müşavirlik

• TÜRMOB sözleşmesi yapılır
• Beyanname ve SGK süreçleri başlatılır

F) Geçiş Sonrası Kontrol

• Basit usul kapanışı
• Stok sayımları
• Vergi ve SGK takibi

8. EKLER VE KRİTİK HATIRLATMALAR

• YN ÖKC alımı ve programlaması servis aracılığıyla yapılmalıdır
• NACE kodları:
  • Vergi levhası
  • Esnaf sicil
  • SGK sicil ile uyumlu olmalıdır
• Stok beyanları için fiili sayım yapılmalı
• İş yeri adresleri teyit edilmelidir
• Personel çalıştırılıp çalıştırılmayacağı netleştirilmelidir

NAÇİZANE

Bu süreç bir “formalite” değil, mükellefin yeni bir mali hayata geçişidir.
Doğru planlanmazsa ceza olur, doğru yönetilirse düzen, güven ve sürdürülebilirlik getirir.

Güzeli Bir Söz İle kapatalım “Merhameti Zayıflık sanan, Muhtaçlığı Kader Diye yaşar.”

25.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.