YMM Aydın Şahin IBAN İncelemelerinde Hangi Cezalar Çıkabilir? (24.04.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Sedat Güncü
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sedatguncu@gmail.com

Şirketleşen Futbol Dünyası

1.Giriş

Dünyada ayakla oynanılan top oyunlarının M.Ö. 3.000'li yıllarda Asya Hun Devleti'ne kadar ulaştığı bilinmektedir. Ayrıca Hunların oynadığı bu oyunu Çinliler görerek daha da geliştirmiş ve Cuju adlı oyunu çıkarmıştır, yani ilk futbol oyununu, Asya'da Hunlar ve Çinliler çıkarmıştır. Mısır'da mezarlardaki duvar resimlerinde ayakla top oynayan insan figürlerine rastlanmıştır. Hatta bu zamandan kalma 7,5 cm çapında deri veya ketenden yapılmış toplar, 2.500 yıl önceden günümüze kadar ulaşmıştır ve kimi müzelerde sergilenmektedir.

Ülkemizde ise futbolun ilk olarak 19. yüzyılın son çeyreğinde oynanmaya başladığı bilinmektedir. İlk futbol kulübü ise İzmir'de İngilizler tarafından kurulan 'Black Stocking' olmuştur, Bu takımın Rumlarla Papazın çayırında 1901'de oynadığı maç ise bir Türk takımının ilk futbol maçı olarak kayıtlara geçmiştir.

Kimine göre eğlence, kimine göre aşk, kimine göre tutku olan bu oyun günümüzde dünya çapında 350 milyar dolara yakın devasa bir ekonomik yapıya dönüşmüştür. Bu ekonomik yapıyı vergisel açıdan inceleyeceğiz.

2. Futbol Kulüplerinin Şirketleşme Nedenleri ve Halka Arz Olan Spor Kulüpleri

Rekabetin yaşandığı her alan gibi, Futbolda da büyük bir rekabet yaşanmakta ve bazen bir futbolcunun transferi için kulüpler milyon Dolarlar ödeme yarışına girmektedirler. Bu rekabet, spor kulüplerini tesis yatırımlarına, alt yapı yatırımlarına, profesyonel anlamda kurumsallaşmaya v.b. alanlara yöneltmektedir. Spor kulüplerinin bu rekabet ortamında ayakta kalabilmek ve artan maliyetlerini karşılayabilmek için çok büyük finansman kaynaklarına ihtiyaç duymaktadırlar, işte bu finansman kaynağını bulmak, profesyonel bir yapıya sahip olmak ve ticari faaliyetlerini geliştirmek için dernek statüsünde kurulan spor kulüpleri Sportif A.Ş. ye devrolmaktadır/dönüşmektedirler.

Ülkemizde spor kulüpleri 5253 sayılı Dernekler Kanunu’na göre kurulmuştur. Dernekler kâr amacı güden kurumlar olmadığından, Türkiye’de ve Avrupa’da olduğu gibi Spor kulüpleri ticari faaliyette bulunamamakta, bu anlamda sadece sportif etkinlikler gerçekleştirebilmekteydiler ancak 5253 sayılı Dernekler Kanunu’na göre kurulan ve dernek statüsünde faaliyetlerini sürdüren futbol kulüplerimiz, son yasal düzenlemelerle profesyonel futbol etkinliklerini, endüstriyel futboldan daha fazla pay alabilmek amacıyla anonim şirket statüsündeki kuracakları/kurdukları iktisadi işletmelere devredebilme hakkına da sahip oldular. Buna göre; 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 27. maddesi ile Profesyonel Futbol Talimatının 52. maddesi hükümlerine göre spor kulüpleri, profesyonel takımlarını Türk Ticaret Kanunu göre kuracakları veya kurulmuş anonim şirketlere devredebilir; bu şirketler aracılığıyla ticari faaliyetlerde bulunabilir, profesyonel futbol faaliyetlerini sürdürebilir konuma gelmişlerdir.

Avrupada halka arz 1983 yılında İngiltere’de köklü bir kulüp olan Tottenham Hotspur ile başlamış ve şu anda Avrupa’da 50’yi aşkın spor kulübünün hisseleri Avrupa Borsalarında işlem görmektedir. Ülkemizde ise 1980’li yıllardan itibaren başlayan şirketleşme ile 21 Spor Kulübünün şirketleşmesine rağmen sadece 4 spor Kulübünün hisseleri halka arz olmuş durumdadır. ilk defa 2002 yılında Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün kurduğu Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş halka arz olmuşutur, Beşiktaşı takiben Sırasıyla yine 2002 yılında Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar A.Ş. 2004 yılında Fenerbahçe Sportif Hizmetler Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve 2005 yılında Trabzonspor Sportif A.Ş. hisseleri halka arz edilmiştir.

3. Futbol Kulüplerinin Vergi Kanunlarındaki Durumu

Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de spor kulüpleri vergi avantajı sağlamak için dernek statüsünde kurulurlar. Ülkemizde futbol kulüpleri 5253 sayılı Dernekler Kanununa göre kurulurlar ve dernek statüsünde kurulmalarının en büyük hatta tek nedeni vergi avantajı sağlamaktır. Sağlanan vergi avantajlarını şöyle sıralayabiliriz;

1-Katma Değer Vergisi ( madde 17 - 1/b ),

2-Damga Vergisi Kanunu,( madde 9 ),

3-Emlak Vergisi ( madde 4 ),

4-Gümrük Vergisi ( madde 167 )

5-Veraset ve intikal Vergisi Muafiyeti, ( madde 3 )

6-Bağış ve yardımların gelirlerden indirilebilme imkânıdır. ( madde 10 )

Spor kulüplerinin bu avantajı sürdürebilmeleri için, şirketleşme yoluna giderken aynı zamanda da dernekler statüsünde faaliyetlerine devam etmeleri gerekmektedir. Bu nedenle spor kulüplerinin Dernekler Kanununa ve Türk Ticaret Kanunundan dolayı iki türlü tüzel kişilikleri bulunmaktadır.

3.1. Futbol Kulüplerinin Kurumlar Vergisi karşısındaki Durumu

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4. maddesinin (j) bendine göre, “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler.” kurumlar vergisinden muaftır demektedir. Spor kulüplerine bağlı iktisadi işletmelerinin de kurumlar vergisinden muaf tutulabilmesi için ise iki şartın birlikte oluşması gerekmektedir;

1- Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve/veya özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş olan spor kulüplerine ait olması,
2- Faaliyetlerinin sadece idman ve spor faaliyetlerinden ibaret olması gerekmektedir.

Öte yandan, transfer ve bonservis gelirleri, saha reklam gelirleri, maç bileti satışları, sporcuların formalarına aldıkları reklamlar, maç yayın hakkının satılması faaliyetleri de idman ve spor faaliyeti kapsamında değerlendirilecektir.

Bu faaliyetlerin dışında, spor kulüplerine bağlı iktisadi işletmeler ise kurumlar vergisi mükellefi olup kurumlar vergisine tabidirler.

3.2. Futbol Kulüplerinin Katma Değer Vergisi karşısındaki Durumu

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1. maddesinde ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyetleri çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

Aynı maddenin 1/3-g fıkrasında ise, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan ve yahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiştir. Bu maddelerde hükme bağlandığı üzere dernekler ile kamu idare ve müesseselerinin faaliyetleri doğrudan katma değer vergisinin konusuna alınmamış, bu kuruluşlara ait veya tabi olan müesseselerin yukarıda belirtilen nitelikteki teslim ve hizmetlerinin vergiye tabi olduğu belirlenmiştir. Bu belirleme gereği yukarıda belirtilen idman ve spor müesseselerine sahip dernekler ile kamu idare ve müesseseleri bu statüleri ile verginin mükellefi olmayıp, yalnızca bu müesseselere ait veya tabi olan iktisadi işletmelerin K.d.v. mükellefiyeti bulunmaktadır. Bu durum K.D.V.K. 55 Sıra Numaralı Genel Tebliğinde şu şekilde açıklanmıştır, “Futbol kulüpleri kendileri K.D.V.’ den muaf olup, sadece kendilerine bağlı iktisadi işletme niteliğinde olan, profesyonel futbol şubeleri ile, sosyal tesis, lokal, otopark, spor okulları ve kursları, spor sahaları, sağlık merkezleri, plaj tesisleri ve benzeri iktisadi işletmelerin teslim ve hizmetleri, yapılan açıklamalar çerçevesinde katma değer vergisinin konusuna girmektedir ve iktisadi işletmeden dolayı K.D.V. mükellefidirler”.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesine göre, profesyonel futbol şubelerinin katma değer vergisi kapsamına giren teslim ve hizmetleri aşağıda sayılmıştır.

- Maç hasılatları,

- Spor toto-loto ve lotogol isim hakkı gelirleri,

- Spor malzemesi ve hediyelik eşya satışı,

- Yayın hakkı gelirleri,

- Reklam gelirleri,

- Diğer gelirler,

Ticari nitelikten ziyade faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yapılan futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığı kulüplerce elde edilen bedeller Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesi kapsamında sayılamayacağından verginin konusuna girmemektedir.

Özetle; Spor Kulüpleri kendi işlemlerinden dolayı K.D.V.’den muaf olup, kendilerine ait İktisadi işletmelerden dolayı K.d.v.’ye tabidirler.

4. Şirketleşen Futbol Kulüplerinde Futbolcuların Hesap Planındaki Yeri

Futbol sektöründe yer alan Kulüp şirketlerinin faaliyetlerinin belli bir sezonunda gerçekleşmesinden dolayı, Maliye Bakanlığı tarafından özel hesap dönemi olarak 01 Haziran- 31 Mayıs Dönemi uygun görülmüştür. Bu sezonda futbol kulüplerinin en büyük maliyetleri futbolcular ve teknik takıma ödenen ücretlerdir. Bu ödenen ücretler kulüplerin Bilançolarının aktif tarafında kayıtlı olup, sözleşme süresine göre itfa yoluyla giderleştiriliyor.

T.M.S. 38 -Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardı’nda

Madde 2. Bu Standart, aşağıdakiler hariç tüm maddi olmayan duran varlıkların muhasebeleştirilmesinde uygulanır:

(a) Başka bir Standardın kapsamına giren maddi olmayan duran varlıklar;

(b) "TMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme" Standardında tanımlanan finansal varlıklar;

(c ) Araştırma ve değerlendirme varlıklarının muhasebeleştirilmesi ve ölçümü (bakınız: TFRS 6 Maden

Kaynaklarının Araştırılması ve Değerlendirilmesi); ve

(d) Madenler, petrol, doğal gaz ve benzeri yenilenemeyen kaynakların geliştirilmesi ve çıkarılmasına

İlişkin harcamalar.

Madde 21. Bir maddi olmayan duran varlık sadece ve sadece:

(a) Varlıkla ilişkilendirilen beklenilen gelecekteki ekonomik yararların işletme için gerçekleşmesinin muhtemel olması ve

(b) Varlığın maliyetinin güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda, muhasebeleştirilir.

Madde 24. Bir maddi olmayan duran varlık ilk muhasebeleştirilmesi sırasında maliyet bedeliyle ölçülür.

Denilmektedir.

T.M.S. 38 -Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardında belirtildiği üzere futbolcular için ödenen bonservis ve Futbolculara ödenen transfer bedellerinin “Maddi Olmaya Duran Varlıklar” Gurubunda “Haklar” Hesabına alınması doğru olacaktır.

Örnek 1 - Beşiktaş Spor Kulübü, Barcelona’ dan Messi’yi transfer etmiştir. Bonservis ücreti olarak , Barcelona’ya

50.000.000,00 ücret ödemiştir.

--------------/---------------------------------------B----------------------A------------------

-Haklar Hesabı 50.000.000,00

-Kasa/Banka 50.000.000,00

--------------------------------------------------------------------------------------------------

TMS 36 “Varlıklarda Değer Düşüklüğü” standardı uyarınca; bir işletme varlıklarının defter değeri, geri kazanılabilir tutarını aşıyorsa, değer düşüklüğü meydana gelmiş demektir. Bu standarda göre eğer sporcunun değerinde sakatlanma veya formdan düşme nedeniyle herhangi bir değer düşüklüğü meydana gelmiş ise, maliyet bedelinin o değere indirilmesi için karşılık ayrılması gerekmektedir.

İşletme, varlığın değer düşüklüğüne uğramış olabileceğini gösteren herhangi bir belirtinin bulunup bulunmadığını değerlendirirken; varlığın piyasa fiyatı, işletmeninin bulunduğu sektördeki ekonomik, teknolojik ve hukuki şartlar, faiz oranları, yatırım karlılığı, varlığın fiziki durumu, ekonomik performansı, elden çıkarma kararının olup olmadığı vb. birçok faktörü göz önünde bulundurmak zorundadır.

Örnek 2 - Beşiktaş Spor Kulübünde oynayan Messi futbol karşılaşmasında ciddi şekilde sakatlanmıştır bu

nedenle futbolcu için 20.000.000,00 karşılık ayrılmıştır.

--------------/-------------------------------------------B----------------------A------------------

-Karşılık Giderleri Hesabı 20.000.000,00

-Haklar 20.000.000,00

------------------------------------------------------------------------------------------------------

T.M.S. 38 -Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardı’nda Madde 97 - Sınırlı yararlı ömre sahip maddi olmayan duran varlıkların itfa süresi ve yöntemi açıklanmaktadır. Futbolcularla yapılan sözlesmeler geregi, bu hesap kaleminin sınırlı bir ömre sahip oldugu açıktır ve yararlı ömrü olarak kabul edilen sözlemse süresi boyunca, seçilen itfa yöntemine göre itfaya tabi tutulmalıdır.

Örnek 3 - Beşiktaş Spor Kulübü dönem sonunda 1.000.000,00 -TL maliyet bedeli ile kayıtlı 5 yıllık sözleşmesi

olan X futbolcusu için 200.000,00 TL itfa yoluyla giderleştirmiştir,

--------------/--------------------------------------------------B------------------A---------------------

-Hizmet Üretim Giderleri 200.000,00

-Birikmiş Amortismanlar (268) 200.000,00

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. Kaynakça

1- http://tr.wikipedia.org/wiki/Futbol#Tarih.C3.A7e

2- TÜRKİYE MUHASEBE STANDARDI (TMS 38) HAKKINDA TEBLİĞ SIRA NO: 26

3- http://www.finansgundem.com/yazar/varliklarda-deger-dusuklugu-aciklama-veuygulamalari/262950

4- http://www.ozdogrular.com/content/view/15028/

5- http://www.tff.org/default.aspx?pageID=293

6- Banu Yıldız Futbol kulüplerinin mali tablolarının TMS Çerçevesinde İncelenmesi - Muhasebe Finansman

Yüksek Lisans Programı Yüksek Lisans Tezi

7- Sebahattin Devecioğlu ve Bilal ÇOBAN * Türkiye’de Spor Kulüplerinin Halka Arzı

8- Özgür Tereman - Futbola vergisel ve yönetimsel yaklaşım

9- Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. 31.05.2011 Tarihli Bağımsız Denetçi Raporu

10- Tuğrul AKŞAR - Futbol Kulüplerinin Şirketleşmesi, Halka Arzı ve Kredilendirilmesi

11- Şükrü Kızılot -Kupası maçları ve futbolcu transferleri nedeniyle, gündemde yine futbol var

12- Abdülkadir KUŞİN Yaklaşım Dergisi/ Mayıs 2008 / Sayı:185 Spor Kulüplerinin Tabi Oldukları

Vergi Mevzuatı ile Çelişen Vergi İdaresi Uygulamaları

13-İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının TARİH: 01.06.2007 ve

SAYI : KDV.MUK.B.07.1.GİB.4.34.17.01.17.4422 sayılı özelgesi

14- http://borsaistanbul.com/ana-sayfa

23.09.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)