Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com

Vergi Suçlarında Kamu Davası Açılabilmesi İçin İzin Şartı

Bilindiği gibi, 213 sayılı VUK’nun 367. maddesine göre,  bazı  kaçakçılık suçlarının cezalandırılmasında usul hükümlerine yer verilmektedir.  Madde hükmüne göre, yaptıkları vergi incelemeleri ile ilgili olarak  denetim elemanları kaçakçılık veya  VUK’nun 359 ve 360. maddelerine göre kaçakçılık veya iştirak suçlarını tespit ettikleri taktirde bu durumu Cumhuriyet Savcılıklarına bildirmek zorundadırlar. Uygulamada  bu konuda  yerel denetim elemanı tarafından mütalaa alınarak keyfiyetin Cumhuriyet Savcılığına bildirilmesi gerekmektedir.   Diğer taraftan, merkezi denetim elemanları olan maliye müfettişi hesap uzmanı ve  gelirler kontrolörleri  tarafından  savcılığa suç duyurulması için yazılı mütalaa koşulu söz konusu değildir.  Merkezi denetim elemanlarının bu tür konularda doğrudan  yetkileri bulunmaktadır. 

Diğer taraftan, Defterdarlığın veya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın ya da Defterdar veya Vergi Dairesi Başkanı adına imza atmaya yetkili olanlardan mütalaa alınmadan açılan kamu davasına devam edilerek hüküm kurulamaz(1).

213 sayılı VUK’nun 367. maddesine göre,  amme davasının açılmasında  ilgili Defterdar veya Vergi Dairesi Başkanlığı’nın müspet mütalaası alınmadan kamu davası açılamaz.  Bu nedenle,  Gelir İdaresi Başkanlığı’nın kuruluşu ile ilgili 5345 sayılı kanunun 33. maddesine göre Vergi Dairesi Başkanı tarafından olur verilmeden kamu davasının açılması mümkün bulunmamaktadır. Öte yandan,  5345 sayılı  Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 33. maddesi uyarınca,  Defterdar  veya Vergi Dairesi Başkanı adına imza atmaya yetkili olanlardan  görüş alınmadan  Vergi Dairesi Başkanı adına imza atamayan Denetim Grup Müdürü vekilinin  ihbarı üzerine açılan kamu davasına  devam ile hüküm kurulması isabetli görülmemiştir. Öte yandan, bir Yargıtay   Ceza Dairesi kararına göre:  “Yasaya aykırı, sanık müdafiinin   temyiz itirazları bu itibarla  yerinde görülmüş olduğundan, hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca bozulmasına, oybirliği ile karar verildi.” Şeklinde karar verilmiş ve olayda mütalaa vermede yetkili olmayan kişinin görüşü ile kamu davasına devam edilerek hüküm kurulması kabul edilmemiştir(2).

Malum olduğu üzere, 213 sayılı VUK’nun 367. maddesi hükmünün uygulanmasında kimi idareler yanlış ve hatalı  işlemler yaparak  kamu davasın açılmasını isteyebilmektedirler.

Aynı durum mükelleflerin sahte belge kullanmaları veya düzenlemeleri durumlarında da karşımıza çıkabilmektedir.  Uygulamada vergi mükellefleri tarafından sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgenin  “bilerek” kullanıldığı, hangi hallerde bilmeden kullanıldığının tespitinde kimi zaman güçlükler çekilebilmektedir. Bu tespit ilk etapta VUK’nun 367. maddesinde sayılan inceleme  elemanlarınca yapılacak ve inceleme elemanları varacakları kanaate göre, konuya ilişkin suç duyurusunda  bulunup bulunmamaya karar vereceklerdir. Suç duyurusunda bulunulması halinde konuya ilişkin nihai kararın adli yargı mercilerince verileceği  tabidir.

Buna karşılık vergi inceleme elemanlarının suç duyurusunda bulunma konusunda takdir yetkililerinin olmadığı, dolayısıyla da sahte veya muhteviyatı itibariyle belge kullanıldığının tespit edilmesi halinde, bu belgelerin ister bilerek ister bilmeden kullanılsın, suç  duyurusunda bulunulmasının zorunlu olduğu yönünde görüşler  de mevcuttur(3).

Sonuç olarak, VUK 367. maddesine uygun yapılacak suç duyuruları ve açılması gerekli kamu davalarında  yerel denetim elemanları açısından suç duyurusunda bulunulması için mütalaa  zorunlu olup,  bu mütalaanın da usulüne uygun bir şekilde yapılması  gerekmektedir. (4)

1. Yargıtay 11. Ceza Dairesinin, 14.06.2001 gün ve 5471/6876 sayılı kararları ve CMUK md.253/5.
2. Yargıtay 11. Ceza Dairesinin 31 Ocak 2008 gün ve E:2007/2298-K:2008/470 sayılı kararları.
3. Hakan AY – Ömer ÇAKICI, “Kaçakçılık Suçlarında Kasıt Unsurunu Kim Araştıracak?”, Mükellefin dergisi, Sayı:117, Eylül 2002
4. Yargıtay 21. Ceza Dairesi, 18.01.2017 gün ve E:2016/1624-K:2017/253

11.02.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.