İsa Denli
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
isadenli@hotmail.com

Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Bağış ve Yardımlar İle Kurum Kazancının %5’i İle Sınırlı Bağış ve Yardımların Kurum Kazancından İndirim Konusu Yapılıp Yapılamayacağı

Değerli okurlar bu makalemizde toplumsal dayanışmayı sağlamak, sosyal refahın gelişmesine katkıda bulunmak, yoksul ve muhtaç insanlara barınma, beslenme ve sağlık yardımı ulaştırmak için önemli görevler üstlenen Türk Kızılay derneğine, bağımlılıklarla mücadele etmek üzere, toplumun bilinç, güç ve kaynaklarını harekete geçiren, insan onur ve saygınlığının korunması doğrultusunda her koşulda, yerde ve zamanda desteğe muhtaç insanlara yardım eden; toplumun bağımlılıklarla mücadele kapasitesinin geliştirilmesine sürekli katkıda bulunan Yeşilay Cemiyetine ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan kamuya yararlı derneklere yapılan bağış ve yardımların 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında kurum kazancında indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunu ele alacağız.

Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyetinin iktisadi işletmeleri hariç olmak üzere makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların Kurumlar Vergisi beyannamesinin kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler kulakçığında 412 kodu (Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar (KVK Mad.10/1-f)) ile ayrıca gösterilmek şartıyla, 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 10. maddesinin f bendi “İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış veya yardımların tamamı.” hükmü gereğince kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurum kazancından indirilebilecektir.

Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine yapılacak ayni bağış ve yardımlar ise 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 10. maddesinin c bendi “Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı” hükmü gereğince kurum kazancının %5’i ile sınırlı kalmak ve kurumlar vergisi beyannamesinin kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler kulakçığında 402 kodu (Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-c)) ile ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirim yapılabilecektir.

Sözü edilen dernek ve cemiyetin iktisadi işletmelerine yapılan bağış ve yardımların kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.

Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine yapılacak nakdi ve ayni bağış yardımlar sadece ilgili dönem kurum kazancından indirim yapılabilmekte olup sonraki yıllara devredilemez.

Kurum kazancının %5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar kapsamındaki bağış ve yardımlarda indirim konusu yapılabilmesi için;

• Karşılıksız yapılması gerekmektedir.
• Makbuz karşılığı yapılması gerekmektedir.
• İlgili dönem kazancından indirilmesi gerekmekte olup ve indirim konusu yapılamayan kısım gelecek yıla devredilemez.
• Kazancın bulunması halinde beyannamede indirilecek istisna ve indirimler kulakçığında ayrıya gösterilmesi gerekmektedir.
• Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara yapılması gerekmektedir.

İndirilebilecek bağış ve yardımlar tutarının tespitinde esas alınan kurum kazanıcının belirlenmesinde [Ticari bilanço karı - (İştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] formülü dikkate alınmalıdır.

Bazı kaynaklarda yukarıda yer alan formüldeki ticari bilanço karına ilgili dönem Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerinde ilave edilerek hesaplama yapıldığı görülmekle birlikte 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 10.3.2.1. Kurum kazancının %5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar başlıklı maddesinde yer alan formülde ilgili dönem Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin ticari bilanço karına eklenmesi ile ilgili herhangi bir hususa yer verilmemiştir. Dolayısıyla Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin ilgili formül üzerinden yapılan hesaplamaya dahil edilmemesi gerekmektedir.

Yine ilgili formülde iştirak kazançları istisnasından anlaşılması gereken 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-a maddesinde yer alan yurtiçi iştirak kazançlarıdır. İndirilebilecek bağış ve yardımlar tutarının tespitinde esas alınan kurum kazanıcının belirlenmesinde ki [Ticari bilanço karı- (İştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)] formüle        1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 10.3.2.1. Kurum kazancının %5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar başlıklı maddesinde yer verilmiştir. Dolayısıyla ilgili formülde yer alan unsurların özü için ilgili tebliğin hükümlerine bakılması gerekmektedir.

İlgili tebliğin 5.1. İştirak kazançları istisnası başlıklı bölümünde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-a maddesinde yer alan yurtiçi iştirak kazançları istisnasında bahsedilmekte olup yine ilgili tebliğin 5.2. Yurt dışı iştirak kazançları istisnası başlıklı bölümünde ise Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-b maddesinde yer alan yurt dışı iştirak kazançları istisnasından bahsedilmektedir.

Bu durumda formülde özellikle iştirak kazançları ifadesi geçmekte olduğundan ve 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde bu ifadenin sadece kanunun 5/1-a maddesinde yer alan yurtiçi iştirak kazançları istisnası için kullanılmış olmasından dolayı hesaplama yapılırken sadece kanunun 5/1-a maddesinde yer alan yurtiçi iştirak kazançları istisnasının dikkate alınması gerekecektir.

Örnek:

Enerji Sektöründe faaliyet gösteren tam mükellef Bolu A.Ş. nin 2021 hesap dönemi Ticari Bilanço Karı 3.500.000,00-TL dir.

Kanunen Kabul Edilmeye Giderleri 250.000,00-TLdir. (Kamuya yararlı derneğe yapılan bağış)

Bolu A.Ş nin tam mükellef Ankara AŞ.nin dağıttığı kar payından yutiçi iştirak kazancı 500.000,00-TL dir.

Geçmiş Yıl Zararları 200.000,00-TLdir. (2019 Yılı 75.000,00-TL, 2020 Yılı 125.000,00-TL)

Bolu A.Ş. Kızılay Vakfına 750.000,00-TL, kamuya yararlı derneğe ise 250.000,00-TL makbuz karşılığı nakdi yardım yapmıştır.

Bolu A.Ş.’nin yukarıdaki sayılan işlemler neticesinde 2021 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde beyan edeceği vergiye tabi matrahı ve indirilecek bağış ve yardımların tutarı aşağıda ki gibidir.

Bolu A.Ş. 2021 Yılı Hesap Dönemi Kurumlar Vergisi Beyannamesi

1. Ticari Bilanço Karı                                                              : 3.500.000,00-TL
2. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler                                               : 1.000.000,00-TL                  -Kamuya Yararlı Dern. Bağış            250.000,00-TL

-Kızılay Vakfı Nakdi Bağış     750.000,00-TL

       3.Zarar Olsa Dahi İnd. İstisna ve İndirimler                         : (-500.000,00-TL)

-5/1-a Yurtiçi İştirak Kazançları İstisnası

* Geçmiş Yıl Zararları                                                           : (-200.000,00-TL)

-2019 Yılı Zararı        ( -75.000,00-TL)

-2020 Yılı Zararı        (-125.000,00-TL

• İndirime Esas Tutar                                                             : 3.800.000,00-TL

* Kazancın Bulunması Halinde İnd. İstisna ve İndirimler     : (-890.000,00-TL)

- Türkiye Kızılay Derneğine Nakdi                                                   

   Bağış ve Yardımlar (KVK Mad.10/1-f)                    (750.000,00-TL)

- Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-c)   (140.000,00-TL)

• Vergiye Tabi Matrah                                                                       : 2.910.000,00-TL

Hesaplama;

[Ticari bilanço karı- (İştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)]

[3.500.000,00-TL – (500.000,00-TL + 200.000,00-TL) =2.800.0000,00-TL]

2.800.000,00-TL x 0,05 = 140.000,00-TL kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler kulakçığında gösterilmek kaydıyla indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardım tutarı.

Bolu A.Ş.’ nin yukarıda yer alan beyannamesinden de görüleceği üzere indirime esas tutardan Türkiye Kızılay Derneğine yapılmış olan bağışın tamamı ve kamuya yararlı derneğe yapılan bağışın ise [Ticari bilanço karı- (İştirak kazançları istisnası + geçmiş yıl zararları)], formülü dikkate alınarak hesaplanması sonucunda kurum kazancının %5’i ile sınırlı kalmak üzere 140.000,00-TL indirim yapılarak vergiye tabi matraha ulaşılmıştır.

Kaynaklar:

1. VMD Türk Vergi Kanunları
2. VMD Beyanname Düzenleme Rehberi
3. 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
4. 5520 Sayılı KVK. 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
5. www.mevzuat.gov.tr

08.11.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.