SSK ve Bağ-Kur’da yok ama memur emekli aylıklarına haciz devam ediyor / Ali Tezel

5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince emekli olanlar ile emekli olacakların emekli aylıklarına haciz getirilmesi uygulamasında yeni kanun ile bir değişiklik meydana geldi mi yani yeni yasa ile değişiklik getirildi mi? Serdar Sarıkaya

 

Serdar bey, 5510 sayılı Kanun 1.10.2008 günü yürürlüğe girdi. 30.09.2008 günü ve öncesinde 506 sayılı Kanun gereğince SSK emeklilerinin aylıklarına, ve 1479 sayılı Kanun gereğince de Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarına (nafaka borçları ile SSK-Bağ-Kur alacakları hariç) haciz getirilemiyordu. Ancak, 5434 sayılı Kanun gereğince T.C. Emekli Sandığı’ndan emekli olanların emekli aylıklarına ise (her türlü borç için) haciz konabiliyordu.

Şimdi ise 1 Ekim 2008 gününden itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu devreye girdi.

 

5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’nun “Devir, temlik, haciz ve Kurum alacaklarında zamanaşımı” başlıklı 93 üncü maddesine göre; ”Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez…” denilmektedir.

 

O halde kimlerin emekli aylıkları ve gelirleri ile alacakları haczedilemeyecek sıralayacak olursak;

 

1- 1 Mayıs 2008 günü ve sonrasında ilk defa işe girmiş olan çocuklarımız, gençlerimiz (memur-işçi-esnaf ayrımı olmaksızın) ilerde işkazası meslek hastalığına uğrar ve kendilerine gelir bağlanırsa veya primlerini-yaşlarını tamamlar ve emekli olup aylık bağlanırsa bu gelir ve aylıkları hacze uğramayacak.

 

2- İster 30.09.2008 öncesi ister sonrası olsun SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin gelir ve aylıkları haczedilemeyecek olup haciz yasağı devam etmektedir.

 

3- 30.09.2008 günü ve öncesine işe girmiş eski memurların durumu ise 5510 sayılı Kanuna tabi olmadıklarından durumları tartışmalıdır. Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesi kararı sonrası yapılan düzenlemelere göre, memur emeklileri  ile 30 Eylül 2008 günü ve öncesinde işe girmiş memurlar (kamu görevlileri) eski 5434 sayılı Kanuna tabidirler. 5434 sayılı Kanun ise emekli aylıklarının haczine yasak getirmemiştir. Buna göre, eski memurlar ile memur emeklilerinin aylıklarına haciz uygulanabilecektir, görüşü ağırlık kazanmış durumdadır.

 

A-SSK ve Bağ-Kur emeklileri kendileri gelen haczi nasıl durdurabilir?

 

***Hacize karşı şikayet etmek gerekir

Yasalarımızda emekli aylıklarına haciz konulamaz deniyor ama bu Yargıtay uygulamarına göre bu yasak direkt bir yasak olarak kabul görmüyor, mutlaka emeklinin itirazı gerekiyor. Yani, ister banka ister başka bir alacaklı emekli aylığı-geliri üzerinde haciz uygulayacak ise önce icra müdürlüklerine başvuruyor ve icra dairesi de SGK’ya yazı gönderip emekli aylığına haciz istiyor. Emeklinin aylığının hacze uğradığını öğrendiği andan itibaren itiraz etmesi gerekmektedir.

Yani, SSK, Özel Banka-Borsa, Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarına haciz istenebiliyor ama emekli buna rıza göstermez itiraz ederse haciz kaldırılıyor, itiraz etmez hacze rıza gösterirse haciz devam ettiriliyordu. (Bkz. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2004/12-202 Esas, 2004/196 Karar ve 31.03.2004 tarihli kararına göre, “ SSK emeklisi itiraz süresi içinde itiraz etmezse haciz işlemi geçerlidir...”

 

Mesela, Bağ-Kur emeklisi H.E’nin Bağ-Kur emekli aylığına, borcuna karşılık dörtte bir oranında haciz getirilmiştir. H.E’nin Antalya 4 üncü İcra Hukuk Hakimliği’ne yaptığı şikayet (itiraz) üzerine, duruşma bile yapılmasına gerek olmadan, icra dosyası üzerinden karar verilerek, 1479 sayılı Kanun’un 67 inci maddesine istinaden Bağ-Kur emekli aylıklarının haciz mümkün olmadığından İcra ve İflas Kanunu’nun 82/1 fıkrası gereğince emekli aylığındaki haczin kaldırılmasına karar verilmiştir. Öte yandan, aynı karar ile icra dosyasında borçlunun maaşından kesilmiş bir para varsa bunun da iadesine karar verilmiştir.

 

 

B-Hacze itirazın bir süresi de yoktur emekli dilediği zaman itiraz edebilir.

Yani, haciz-kesinti işlemine itiraz ettiğiniz andan itibaren de İcra Tetkik Hakimliği icra-kesinti işleminin durdurulmasına karar verir. Hatta, emekli birisi bankadan emekli aylığını temlik ederek tüketici kredisi almışsa ve banka geri ödemelerini emekli aylığından kesiyorsa buna bile dilediği zaman itiraz edip, emekli aylığından kesintiyi durdurabilir.

Bu konu ile ilgili iki ayrı Yargıtay kararı daha veriyorum.

1-Yargıtay 11’inci Hukuk Dairesi E: 2001/10143, K: 2002/2566, Tarih:21.03.2002

  KISMEN HACZİ CAİZ OLAN ŞEYLER

  BAĞLANAN GELİR VE AYLIKLARIN HACZİ

  MAAŞA UYGULANAN BLOKE İŞLEMİNİN KALDIRILMASI VE TAHSİLİ

  TEMLİK SENEDİ

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre bağlanan gelir ve aylıklar ile sağlanan yardımlar haciz edilemez. İcra İflas Kanunu 83. maddesi uyarınca borçlunun, hacizden önceki bir dönemde haczi caiz olmayan bir malın haczedilebileceği hakkında alacaklı ile yapmış olduğu anlaşma geçerli değildir... Bu durum karşısında davacının imzaladığı temlik belgesinin, maaşta tasarrufu engelleyici nitelikte bir sözleşme olduğu ve Borçlar Kanunu 19. ve 20. maddeleri uyarınca geçersiz sayılacağının göz önüne alınması gereklidir.

2-Yargıtay 11’inci Hukuk Dairesi

E: 2002/1508, K: 2002/5286, Tarih: 27.05.2002

  EMEKLİ MAAŞI

  KREDİ BORCUNUN ÖDENMEMESİ

  HACİZ

  TAKAS VE MAHSUP

  TAKASI MÜMKÜN OLMAYAN ALACAKLAR

SSK Kanunu gereğince bağlanacak gelir veya aylıklar ve sağlanacak yardımlar nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemeyeceği gibi, bu mal ve hakların haczolunabileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar geçerli değildir. Yine, bu alacakların takası da kabil değildir. Bu itibarla şahsa imzalatılan, kullanılan kredi borcunun yatırılmaması halinde emekli maaşının kesilmesine yetki verildiğine dair belge baştan itibaren batıl olup, buna dayanarak yapılan kesintilerin yasal dayanağı bulunmamaktadır. Bu durumda mahkemece, davacının emekli maaşından kesilen miktarın bankadan tahsiline karar verilmesi gerekir. (506 s. SSK. m. 121) (2004 s. İİK. m. 83) (818 s. BK. m. 19/2, 118, 123)

C-İtirazdan önceki kesintiler için ayrı mahkeme gerekir

Emekli geç itiraz etmişse daha önce emekli aylığından kesilen miktarların ne olacağı konusu ise dava edilmesi gereken bir durumdur. Yanş, icra-kesinti işlemine itiraz ettiğiniz andan önceki kesintiler için (Asliye Hukuk) mahkemede banka aleyhine dava açmanız gerekir.  Dava sonunda emeklinin aylığından daha önce yapılan icra-kesintileri de geri alabilirsiniz. Bu arada, emekliler baştan icra işlemine rıza gösterip ses çıkarmasalar bile daha sonra diledikleri  zaman cayıp, bankayı veya alacaklıyı şikayet edip, hacizi durdurabilirler.

Bu konuyla ilgili olarak Yargıtay 12’nci Hukuk Dairesi’nin 2006/14978 esas ve 2006/17396 karar sayılı, 26.09.2006 tarihli kararına göre, “506 sayılı Yasa’nın 121. maddesi gereğince, bu Kanuna göre bağlanan gelir, aylık ve diğer yardımlar, nafaka borçları dışında haciz veya devir ve temlik edilemez. Bu hüküm, kamu düzenini ilgilendirir. Mahkemece resen gözetilmelidir. Borçlunun süresiz şikayet hakkı vardır. Ancak, haciz sırasında ve daha sonra bu haktan borçlu feragat edebilir.” dediği kararı da vardır.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 04.11.2008)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.