Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Yargı Gözü İle Kıdem Tazminatı!

KIDEM TAZMİNATI NEDİR?

İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde, işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler  ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından kanuni esaslar dahilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir.

1 YIL KOŞULU/365 GÜN

1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesi uyarınca, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.

TİS YADA BİS SÜRE AZALIR MI?

Kıdem tazminatına hak kazanma noktasında en az bir yıllık çalışma yönünde yasal koşul, İş Kanunu sistemi içinde nispi emredici bir hüküm olarak değerlendirilmelidir. Buna göre toplu ya da bireysel iş sözleşmeleri en az bir yıl çalışma koşulu işçi lehine azaltılabilir.

BİRLEŞTİRME ESASI NEDİR?

1475 sayılı yasanın 14/2 maddesi, işçinin aynı işverene bağlı olarak bir ya da değişik işyerlerinde çalıştığı sürelerin kıdem hesabı yönünden birleştirileceğini hükme bağlamıştır.O halde kıdem tazminatına hak kazanmaya dair bir yıllık sürenin hesabında da işçinin daha önceki fasılalı çalışmaları dikkate alınmalıdır.Bununla birlikte, her bir fesih şeklinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde gerçekleşmesi hizmet birleştirmesi için gerekli bir koşuldur.

ÖDEME YAPILAN DÖNEMLER DİKKATE ALINMAZ

İşçinin önceki çalışmaları sebebiyle kıdem tazminatı ödenmişse, aynı dönem için iki defa kıdem tazminatı ödenemeyeceğinden, tasfiye edilen dönemin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması mümkün olmaz.

İSTİFA EDİLEN DÖNEMLER HESAPLAMA DA DIŞLANIR

İstifa etmek suretiyle işyerinden ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanmayacağından, istifa yoluyla sona eren önceki dönem çalışmaları kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.

SON ÜCRET DİKKATE ALINIR

Aynı işverene ait bir ya da değişik işyerlerinde çalışılan süre için kıdem tazminatı ödenmemişse, bu süre aynı işverende geçen sonraki hizmet süresine eklenerek son ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanmalıdır.

5 YIL ZAMAN AŞIMINA DİKKAT EDİLİR

Zamanaşımı definin ileri sürülmesi halinde önceki çalışma sonrasında ara verilen dönem beş yılı aşmışsa, önceki hizmet bakımından kıdem tazminatı hesaplanması mümkün olmaz.

İSTİRAHAT + 6 HAFTA İHBAR ÖNELİ SÜRESİ

İşçinin işyerinde çalıştığı sırada almış olduğu istirahat raporları kıdem süresinden sayılmalıdır. Buna karşın, işçinin çalıştığı sırada bir defada ihbar önelini altı hafta aşan istirahat raporu süresinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamayacağı kararlılık kazanmış Yargıtay uygulamasıdır.

ÜCRETSİZ İZİN SÜRELERİ KIDEM TAZMİNATINDA DİKKATE ALINMAZ

İşçinin iş sözleşmesinin askıda olduğu süreler de, kıdem süresinden sayılmamalıdır. Örneğin ücretsiz izinde geçen süreler kıdem tazminatına esas süre bakımından dikkate alınmaz.

GREV VE LOKAVT DİKKATE ALINMAZ

Grev ve lokavtta geçen süreler kıdem süresine eklenemez. Tutukluluk ve hükümlülükte geçen süreler de kıdem tazminatına esas sürede dikkate alınmaz.

TUTUKLULUK VE HÜKÜMLÜKDE GEÇEN SÜRELER

Tutukluluk ve hükümlülükte geçen süreler de kıdem tazminatına esas sürede dikkate alınmaz.

HESAPLANMA ESASI

Kıdem ve ihbar tazminatı hesabında esas alınacak ücret, işçinin son ücretidir. Başka bir anlatımla, iş sözleşmesinin feshedildiği anda geçerli olan işçinin brüt ücretidir. kıdem tazminatı, brüt ücret göz önünde tutularak hesaplanır.
Kıdem ve ihbar tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32. maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur.
Dairemiz kararlarında, ücret dışındaki para veya para ile ölçülebilen menfaatlerin, tazminata yansıtılmasında son bir yıl içinde yapılan ödemeler toplamının  365  bölünmesi suretiyle bir güne düşen miktarın belirleneceği kabul edilmektedir. Dönemsel bir niteliği olmayan parasal haklar bakımından, yıl içinde yapılan ödemelerin 365 güne bölünmesi suretiyle bir güne düşen tutarın belirlenmesi yerindedir.

DİKKATE ALINACAK VE ALINMAYACAK TUTARLAR

Kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde 4857 sayılı İş Kanununun 32’nci maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı ve benzeri ödemeler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır. İşçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası pirim ödemeleri de para ile ölçülebilen menfaatler kavramına dahil olup, tazminata esas ücrete eklenmelidir. Satış rakamları ya da başkaca verilere göre hesaplanan prim değişkenlik gösterse de, kıdem tazminatı hesabında genişletilmiş ücret kavramı içinde değerlendirilmelidir.

İşçiye sağlanan koruyucu elbise, işyerinde kullanılmak üzere verilen havlu, sabun yardımı, arızi fazla çalışma, ulusal bayram genel tatil, hafta tatili alacakları dikkate alınmaz.

ÇALIŞMA KANUNLARINDA KIDEM TAZMİNATI ALMA ESASLARI ŞEMATİK!

Kanun	Şartlar	Miktar	Tavan Uygulaması	Kimler Yararlanır
1475/14.Maddesi	1.)İşçinin Haklı Nedenle İş Akdi Feshi	30 Günlük Ücret	Var	4857 sayılı Kanun kapsamında olup ,çalışan işçiler
	2.)İşverenin İş Akdi Feshi
	3.)Askerlik
	4.)SGK Emeklilik, Malullük, Toptan Ödemesi, Ölüm
	5.)506 sayılı Kanuna ,5510 sayılı Kanuna  Göre Emeklilik Şartları
	6.)Kadının Evlenmesi ile bir yıl içinde işten ayrılması
854/20.Maddesi	1. )İşveren tarafından 14 üncü maddesinin 1 inci bendinde gösterilen sebepler dışında,	30 Günlük Ücret	Var	854 sayılı Kanun kapsamında olup ,çalışan işçiler
	2.) Gemi adamı tarafından  14 üncü maddesinin II nci ve III üncü bentleri uyarınca,
	3.) Askerlik hizmeti dolayısıyla,
	4.)  Yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı, yahut toptan ödeme
	5.)Gemi adamının ölümü veya 14 üncü maddenin 4 üncü bendi sebebiyle son bulması hallerinde
5953/6. ve 7.Maddesi	Meslekte en az beş yıl çalışmış olmak	30 Günlük Ücret	Yok	5953 sayılı Kanun kapsamında olup ,çalışan işçiler
	1.)Ölüm, Emeklilik, Malullük
	2.)Gazetecinin Haklı Nedenle Fesih
	3.)Kanunda belirtilen şartlarla İşveren Tarafından Fesih

13.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.