Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Mayıs Ayında Bayram Ödemelerini Unutmayınız!

1 Mayıs Emek Dayanışma Günü,19 Mayıs Atatürk'ü Anma , Gençlik ve Spor Bayramı Kutlanmasından dolayı çalışanların bugünlerde tatil olduğundan ücretleri farklı hesaplanması gerekir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma esnasında 4857/44 maddesine göre işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 4857/47 nci maddesine  göre ödenir.

4857 sayılı kanun  kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.

Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı  ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.Saat ücreti ile çalışan işçilerin tatil günü  ücreti saat ücretinin 7,5 katı olarak işlem yapılır.Maktu aylıklarda ise aylık ücretin otuzda biri olarak ödemesi yapılır.Çalışma süresi 7,5 saatin altında bile olsa,7,5 saat esas alınır,9 saat çalışma bile olsa 7,5 saat göre hesaplanır fazla süre ise fazla çalışma esasına göre değerlendirilir.Kısmi süreli/Çağrı üzerine çalışanlarda o günlere denk gelmesi halinde ücreti tam alacak,çalışması halinde ilave ücret ödemesi yapılacaktır.Postalar halinde çalışma da 24'den sonra çalışmaların UBGT göre değerlendirilmesi yönünde görüş vardır.

Bu günlerde çalışmalara karşı günlük tutar artabilir,%' TİS ve BİS göre belirlenir.Bu artışlar yasal düzenlemenin üstünde tespit edilir.

 270 Saat Fazla Çalışma Sınırına Dahil Değildir

Genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar, yıllık 270 saatlik fazla mesai sınırına dahil edilmez. Bu çalışmalar fazla mesai değil, genel tatil çalışması olarak değerlendirilir

Basın İş Kanuna göre fazla mesai olarak UBGT %50 artırımlı ,Deniz İş Kanuna göre 1 yevmiye esası

vardır.

SERBEST ZAMAN

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Serbest Zaman Uygulaması hakkaniyetle bağdaşmayacaktır.

Yargıtay, Ulusal Bayram ve Genel Tatil  günlerinde çalışan işçiye başka bir günde serbest zaman kullandırılmasına kararlarında izin vermiyor.

(*) Sonuç bölümünden Yargıtay Kararı yer verildi.

UBGT işçi çalışma onayı yok ise haklı nedenle fesih işçi tarafından yapılır.İşçi onay vermişse bu günlerde çalışacağı yönünde mazeret bildirmeden çalışmaması halinde işveren tarafından iş akdi geçerli nedenle fesih edilebilir.

ÇALIŞAN YARGIDA İSPAT HÜKMÜ VARDIR!

İşçi bu dönemlerde çalışmış ücreti ödenmediğini iddia ederse ispat etmesi,işveren ise bu sürelerin ücretinin ödediğini ispat etmesi gerekir.

İşveren imzalı ücret bordroları tabi ki ihtirazi kayıt yoksa,işçi şerh koyması halinde davalarda dikkate alınır.Şayet imzasız ise banka kayıtlarıyla bordroların örtüşmesi gerekir,UBGT ait fazlası olması halinde alacaktan mahsup edilir ödenen dönemler.Her türlü elektronik kayıtlara bakılır,ispat  halinde tanık ifadesine başvurulur.

1 Mayıs Günü Perşembe günü,19 Mayıs Pazartesi günü olduğu için UBGT çalışmasına karşılık 1 yevmiye az ödeme olmaz o günlerde çalışanlara,bu tutar TİS ve BİS artırımlı olarak ödenecektir,7,5 saati aşan süreleri ise 45 saat esası dikkate alarak değerlendirmiş olacağız.

5 YIL ZAMAN AŞIMI VAR!

UBGT ödenmemesi halinde 5 yıllık zaman aşımı vardır,örnek 1 Mayıs 19 Mayıs 2025 yılına ait alacak,1 Mayıs 19 Mayıs 2030 yılına kadar istenmemesi halinde zamanaşımına girmiş olur.

Bankalara uygulanan en yüksek faize tabidir.

DENETİMLERDE İDARİ PARA CEZASI VARDIR!

102/a Ücret ile bu kanundan doğan veya TİS'den yada iş sözleşmesinden doğan ücreti kasten ödememek veya eksik ödemek 2.179 ,bu durumda olan her işçi ve her ay için idari yaptırım uygulanır.

(*) İş Müfettişlerine serbest zaman için onay aldık demeniz halinde ,Sonuç  bölümünde göreceksiniz mazeret izni olarak sayılır.

Bunun karşılığında o günleri ödemek zorunda kalırsınız yada yukarıdaki yazılı İPC uygulamasıyla karşı karşıya kalırsınız.

SONUÇ

ŞEMATİK OLARAK!

MAYIS AYI BAYRAM ÖDEMESİ ÖZETİ	Açıklamalar
Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti	Ödeme döneminde kazandığı  ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır
Saat ücreti ile çalışan işçilerin	Saat ücretinin 7,5 katı olarak
Maktu aylıklarda	Aylık ücretin otuzda biri
Çalışma süresi 7,5 saatin altında bile olsa	7,5 saat esas alınır
9 saat çalışma	7,5 saat göre hesaplanır fazla süre ise fazla çalışma esasına göre değerlendirilir
Kısmi süreli/Çağrı üzerine çalışanlarda	O günlere denk gelmesi halinde ücreti tam alacak,çalışması halinde ilave ücret ödemesi yapılacaktır
Postalar halinde çalışma	24'den sonra çalışmaların UBGT göre değerlendirilmesi yönünde görüş vardır.
Basın İş Kanuna	UBGT %50 artırımlı
Deniz İş Kanuna	1 yevmiye esası
Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Serbest Zaman	Kullandırılmaz
İşçi bu günlere karşı serbest zaman olarak kullanmak isteğine	Açık ve yazılı onayı varsa, serbest zaman kullanımı yargıda geçerli kabul edilmez.(*)
UBGT Çalışmaya Onay Vermeyen İşçi	Çalıştırılmaz ,Haklı Nedenle Fesih İster
İşçi onay vermişse UBGT çalışmaya	Mazeret bildirmeden çalışmaması halinde işveren tarafından iş akdi geçerli nedenle fesih edilebilir.
1 Mayıs Günü ,19 Mayıs  UBGT	1 yevmiye az ödeme olmaz o günlerde çalışanlara,bu tutar TİS ve BİS artırımlı olarak ödenecektir,7,5 saati aşan süreleri ise 45 saat esası dikkate alarak değerlendirmiş olacağız.
UBGT ödenmemesi halinde	5 yıllık zaman aşımı
Faiz	Bankalara uygulanan en yüksek faize tabidir.
İPC	2.179.-TL. Bu durumda olan her işçi ve her ay için idari yaptırım uygulanır.

(*)**Bununla birlikte 2024 yılındaki istikrarlı kararlarda aşağıdaki şekilde hüküm kurulduğu görülmekte olup yanlış bir uygulamanın önüne kısa sürede geçilmiştir.
"...Ancak hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil günleri dinlenme hakkı kapsamında kaldığından, tatilde yapılan çalışma karşılığı serbest zaman kullandırılması 4857 sayılı Kanun’a aykırılık teşkil eder. Serbest zaman ancak fazla çalışma karşılığı verilebilir. Tatilde yapılan çalışma karşılığında izin verilmişse bu ancak mazeret izni olarak kabul edilebilir."
(Yargıtay 9. HD. Esas No : 2024/6685, Karar No : 2024/9597, Tarihi : 11.06.2024)

***Özetle; çalışılan genel tatil günlerinin karşılığında işçi onayı ve talebi olsa dahi serbest zaman kullandırılamaz. Genel tatil günlerinde çalışan işçilere bu günlere ait ek ücretlerinin ödenmesi gerekmektedir.

23.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.