Muhammet Mercimek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
muhammet.mrcmk@gmail.com

Akaryakıt İstasyonu Taşıt Tanıma Sistemi Ökc Fiş İptali Ve Faturaya Dönüştürülmesi

Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında 3100 sayılı Kanuna göre akaryakıt pompaları ödeme kaydedici cihazlara bağlanan istasyonlarda yapılan akaryakıt satışlarında düzenlenecek ödeme kaydedici cihaz fişleri ve bu fişlerin faturaya dönüştürülmesi ile ilgili işlemler oluşturmaktadır. Bu durumuna binaen ‘akaryakıt’ tabiri ‘LPG’yi de kapsamaktadır.

Akaryakıt pompalarının ödeme kaydedici cihazlara bağlanması ile ilgili uygulamanın başlamasıyla birlikte Bakanlığa intikal eden olaylardan, pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlar kullanmak suretiyle yapılan akaryakıt satışlarında ödeme kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkan fişlerin gider belgesi olarak kullanılmasında tereddüt edildiği, söz konusu fişlerin alınmakla beraber satış tutarının fatura düzenleme haddi ( 2025 yılı için 9.900 TL ) aşmamasına rağmen araç sahip ve sürücülerinin ödeme kaydedici cihaz fişi yerine fatura verilmesinde ısrar ettikleri, bu durumun istasyon işletmelerinde mükerrer belge düzenlenmesi nedeniyle muhasebe kayıtlarının yapılmasında ve iptal edilen belgelerin istendiğinde ibraz edilmek üzere muhafazasında ilave iş yükü getirdiği ve zaman kaybına neden olduğu anlaşılmıştır.

Buna göre, nihai tüketicilerin tüketim amacıyla, mükellef olanların ise ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak satın aldıkları akaryakıt karşılığında düzenlenecek (üzerinde “TAŞIT VEYA MÜŞTERİ TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK” ibaresi bulunanlar hariç) söz konusu ödeme kaydedici cihaz fişleri, üzerinde yazılı tutar ne olursa olsun fatura yerine geçen belge olarak kabul edilecek, ayrıca faturaya dönüştürülmesi istenmeyecek ve yapılan incelemeler ve kontroller sırasında bu fişleri gider belgesi olarak kullananlardan fatura ibrazı talep edilmeyecektir.

Taşıt veya Müşteri Tanıma Sistemleri Kullanılarak veya Özel Anlaşmalara Dayanılarak Yapılan Akaryakıt Satışlarında Belge Düzeni

Akaryakıt istasyon işletmeleri veya dağıtım şirketleri, bazı kamu kurumları veya özel firmalara, işleriyle ilgili taşıtları için taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemleri veya özel olarak geliştirilen kartları kullanarak ya da özel anlaşmalara dayanarak akaryakıt satabilmektedir. Anılan işletmelerin bahse konu satışlarında aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde belgelendirmeleri de mümkün bulunmaktadır.

Akaryakıt pompaları ödeme kaydedici cihazlara bağlanmış olan istasyonlardan;

• Taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemleri kullanılarak (fiş üzerinde “taşıt veya müşteri tanıma sistemi faturaya dönüştürülecek” ibaresi bulunan
• Bazı kurular tarafından geliştirilen özel kartlar kullanılarak (akıllı kart vb.)
• Taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler olmaksızın müşteriler ile akaryakıt dağıtım şirketleri veya istasyon işletmecileri arasında yapılan özel anlaşmalara dayanılarak,

gerçekleştirilen (ve pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkan fişlerle belgelendirilen) ve fatura mal teslimini müteakiben belirli periyotlarla düzenlenen akaryakıt satışlarına münhasır olmak üzere, bu satışlara ilişkin faturanın (katma değer vergisi açısından vergilendirme dönemi aşılmamak şartıyla) 15 gün içinde dağıtım şirketleri veya akaryakıt istasyon işletmelerince Vergi Usul Kanununa göre toplu olarak düzenlenmesi uygun görülmüştür.

Bu şekilde akaryakıt satışı yapılan kişiler adına düzenlenecek faturanın her iki nüshasının ekinde; faturaya dönüştürülen fişlerin tarihi, numarası (“ TAŞIT VEYA MÜŞTERİ TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK” ibaresi olan fişlerin dönüştürülmesinde, fişlerin tarih ve numarasının belirtilmesine gerek yoktur), taşıtın plaka no’su akaryakıt cinsi, miktarı ve tutarı liste halinde belirtilecektir. Akaryakıt istasyonu işletmeleri veya dağıtım şirketleri bahse konu listeleri, faturanın düzenlendiği tarih itibariyle hazırlayacaklar ve kaşeleyip imzaladıktan sonra gerektiğinde ibraz edilmek ilgili faturayla birlikte muhafaza edeceklerdir. İşletmeler, muhasebe kayıtlarında bu faturalarda yazılı miktar ve tutarları esas alacaklardır.

Yukarıda belirtildiği şekilde sonradan düzenlenen (Taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler kullanılmadan özel anlaşmalara dayanılarak yapılan) akaryakıt satışlarına ait ödeme kaydedici cihaz fişleri, akaryakıt işletmelerince üzerine “İPTAL” şerhi düşülerek iptal edilmek suretiyle adına fatura düzenlenen kişi veya kuruluşlara verilecektir. Bahse konu fişler, adına fatura düzenlenen kişi veya kuruluşlarca ilgili faturaya eklenmek suretiyle saklanacaktır. Şu kadar ki dileyen istasyon işletmeleri, akaryakıtın teslimi anında cihazdan çıkan ödeme kaydedici cihaz fişlerinin asıllarını, adına fatura düzenlenen kişi veya kuruluşlara, faturanın düzenlenmesi aşamasında da verebilirler. Bu takdirde akaryakıt teslimi yapılan araçta, istasyon sahibi ile müşteri arasında (fatura sonradan düzenlenen akaryakıt satışına dair) yapılan anlaşma metninin bir örneğinin bulunması şarttır. Ödeme kaydedici cihaz fişlerinin veya arkasına, yapılacak ödemelere ilişkin akaryakıt istasyonu işletmelerince ( veresiye, kredi vb.) kaşe veya şerhlerin düşülmesi de mümkündür.

Üzerinde “TAŞIT VEYA MÜŞTERİ TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK” ibaresi olan fişlerin üzerine iptal şerhi düşülmesine ve bunların, adına fatura düzenlenen kişi veya kuruluşlarca ilgili faturaya eklenerek saklanmasına gerek bulunmamaktadır.

Adına fatura düzenlenen kişi ve kuruluşların söz konusu belgeleri gider belgesi olarak kullanabilmeleri için fatura üzerindeki tutar ile ekindeki iptal edilmiş ödeme kaydedici cihaz fişlerinin toplam tutarının eşit olması gerekmektedir. Ödeme kaydedici cihaz fişlerinin toplam tutarının faturada yazılı tutardan daha az olması halinde, adına fatura düzenlenen kişi veya kuruluşlar muhasebe kayıtlarında fişlerin toplam tutarını esas alacaklardır.  

Bu süreçten itibaren bir akaryakıt istasyonun Z-Raporunu ve bağlı bulunduğu akaryakıt dağıtım şirketine kestiği iptal edilen ödeme kaydedici cihazlarının fişlerini işleyişinin muhasebe kaydını örneklerle birlikte yapacağız.

ABC AKARYAKIT SANAYİ VE
TİCARET A.Ş.
Z(GÜNLÜK SATIŞ )RAPORU
01.07.2025		SAAT:  23:59
Z-NO:0001
Toplam Yakıt Miktarı : 5.000 LT
Toplam Tutar :243.262,27
Toplam KDV:40.543,74
ÖDEME TÜRLERİ
Nakit Satışlar Toplamı : 120.09
Kredi/B.Kartlı Satışlar Toplamı:196.651,23
TAŞIT TANIMA SİSTEMİ / CH Satışları:34.670,20
Diğer Ödeme Türlü Satışlar : 11.820,75
TOPLAM:243.262.27

 AKARYAKIT İSTASYONU Z-RAPORU ÖRNEĞİ

				BORÇ	ALACAK
100.01 İSTASYON KASA				120.09
108.01 KREDİLİ SATIŞLAR				196.651,23
108.02 TAŞIT TANIMA SİSTEMİ				34.670,20
108.03 DİĞER ÖDEME TÜRLÜ SAT.				11.820,75
		600.01 YURTİÇİ SATIŞLAR (Mazot ve benzin ayrımı yapılmamıştır.)			202.718,56
		391.20. %20 HESAPLANAN KDV			40.543,71

Z-RAPORU MUHASEBE KAYDI

Burada ki süreçte bir akaryakıt istasyonun bir günlük satışlarının muhasebe kaydı görülmektedir. Bu aşamada işletme muhasebe kayıtlarının günlük işlemden yola çıkarak 1 ay boyunca yapıldığı varsayımı ile birlikte ilerleyeceğiz.

-Akaryakıt ödeme kaydedici cihazlarından fişlerin faturaya dönüştürülme sürecini göreceğiz.

İlk aşama bağlı bulunan akaryakıt dağıtım şirketinden gelen taşıt tanıma sistemine kayıtlı olan araçların tablosu ve iptal edilecek fişlerin belirlenmesi,

İkinci aşama ise bağlı olunan akaryakıt şirketine fatura edilmesi,

TARİH	FİŞ NO	PLAKA	ÜRÜN	MİKTAR	FİYAT	TUTAR	KDV
01.07.2025	1	90PET001	MOTORİN	15	40	100	20%
02.07.2025	2	90PET002	MOTORİN	30	40	100	20%
03.07.2025	3	90PET003	MOTORİN	15	40	100	20%
04.07.2025	4	90PET004	MOTORİN	30	40	100	20%
05.07.2025	5	90PET005	MOTORİN	15	40	100	20%
06.07.2025	6	90PET006	MOTORİN	30	40	100	20%
07.07.2025	7	90PET007	MOTORİN	20	40	100	20%
08.07.2025	8	90PET008	MOTORİN	15	40	100	20%
09.07.2025	9	90PET009	MOTORİN	25	40	100	20%
10.07.2025	10	90PET010	BENZİN	30	38	100	20%
11.07.2025	11	90PET011	BENZİN	25	38	100	20%
12.07.2025	12	90PET012	BENZİN	15	38	100	20%
13.07.2025	13	90PET013	BENZİN	20	38	100	20%
14.07.2025	14	90PET014	BENZİN	23	38	100	20%
15.07.2025	15	90PET015	BENZİN	27	38	100	20%
TABLO 1. ÖRNEK TABLO FORMATINDA RAKAMLAR GELİŞİGÜZEL YAZILMIŞTIR.

Tabloda görüldüğü gibi bağlı olunan akaryakıt dağıtım şirketinden gelen veriler üzerine akaryakıt istasyonu tabloda olan araçlara akaryakıt satışı yapmış bulunmakta ve yapılan satışların şirketin günlük ödeme kaydedici cihazlarına yansıdığı ve bu fişlerin İPTALİNİ gerçekleştirerek faturaya dönüştürme aşamasına geçmektedir.

ÖRNEK:FATURA ( AKARYAKIT İSTASYONUN, DAĞITIM ŞİRKETİNE KESTİĞİ FATURA )

-AKARYAKIT İSTASYONUN BAĞLI OLDUĞU AKARYAKIT DAĞITIM ŞİRKETİNE KESTİĞİ FATURA ÖRNEĞİ

Akaryakıt istasyonun asıl amacı mükerrer kayıt işlemini önleyerek ödeme kaydedici cihazdan verdiği fişin iptalini sağlayarak faturaya dönüştürülmesi ile birlikte tek bir işlem gibi kayıtlarına geçirilmesini sağlamaktır. Taşıt tanıma sistemindeki bu karmaşıklık 2 kere gelir yazılmasını önlemektedir. Son derece önemli olan bu sistem şirketlerin fazla matrah beyan etmesi riskini önlemektedir.

-ÖKC’nin Faturaya Dönüşüm Muhasebe Kayıtları

				BORÇ	ALACAK
612 Diğer İndirimler (-)
612.20. İPTAL EDİLEN ÖKC FİŞLERİ				28.891,83
191.20. %20 İNDİRİLECEK KDV				5.778,36
		108.02 TAŞIT TANIMA SİSTEMİ			34.670,20
MÜKERRER OLAN ÖKC FİŞLERİNİN İPTALİ

 

						BORÇ	ALACAK
120.O01 …. ANONİM ŞİRKETİ						34.670,20
		600.20. İPTAL EDİLEN AKARYAKIT SATIŞLARI					28.891,83
		391.20. %20 HESAPLANAN KDV					5.778,36
ÖKC NİN FATURAYA DÖNÜŞMESİ

 

				BORÇ	ALACAK
102.01 BANKALAR				34.670,20
	120.O01 ….. ANONIM ŞİRKETİ				34.670,20
AKARYAKIT İSTASYONU TAHSİLAT KAYDI

05.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.