YAZARLARIMIZ
Melike Küllü
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
melikekullu@simurgdenetim.com.tr



TMS-BOBİ FRS İlkelerine Göre Enflasyon Muhasebesi- Sermaye Hesabının Düzeltilmesi

Sermaye hesabının düzeltilmesinde, sermayenin işletmeye konulduğu tarihler esas alınır. Sermaye taahhüt edilmişse, yani sermaye artışı sermaye taahhüdü yoluyla yapılmışsa, ilgili taahhüt ödemelerinin nakdi olarak ödendiği tarihten itibaren endekslemeye tabi tutulması gerekmektedir. Bu, taahhüt edilen sermayenin işletmeye ne zaman katıldığını doğru bir şekilde yansıtmak için önemlidir. Benzer şekilde, eğer sermaye artışı ayni olarak yapılmışsa, mülkiyetinin geçtiği tarihten itibaren endekslemeye tabi tutulmalıdır. Bu durumda, varlığın şirketin mülkiyetine geçtiği ve sermayeye katıldığı tarih esas alınarak sermaye hesaplarının güncellenmesi sağlanır.

Sermayeye geçmiş yıl karlarından, kar yedeklerinden ve dönem net karından ilaveler yapılmışsa, bu ilavelerin yapıldığı tarih endeks değerine göre düzeltme yapılır. Bu, ilgili özsermaye kalemlerinin sermayeye katılımının gerçekleştiği tarih esas alınarak hesaplanmasını sağlar. Eğer sermayeye ilave edilen özsermaye kalemlerinin düzeltilmesi gerekiyorsa, sermaye artırımının tescil tarihi veya sermaye artırımına mahsuben ödenen tutarların tahsil tarihleri esas alınacaktır. Bu, ilgili özsermaye kalemlerinin sermayeye katılımının ne zaman gerçekleştiğini doğru bir şekilde belirlemek için önemlidir.

Özetle, sermayeye ilave edilen özsermaye kalemlerinin düzeltilmesinde, ilgili işlemlerin gerçekleştiği tarihler esas alınır ve endeks değerine göre düzeltme yapılır. Bu prensipler, sermaye hesaplarının doğru bir şekilde güncellenmesini ve finansal tabloların doğru bilgi sağlamasını sağlar.

Sermaye hesaplarının doğru ve güvenilir bir şekilde yönetilmesini ve finansal tabloların doğru bilgi sağlamasını sağlar. Sermaye artışı işlemlerinin doğru bir şekilde muhasebeleştirilmesi ve sermaye hesaplarının düzeltilmesi, şirketin mali durumunun ve performansının doğru bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.


Sermaye düzeltmesi ile ilgili bir başka durum, en son 2004 yılında gerçekleştirilen enflasyon düzeltmesinin devam eden etkileridir. Eğer 502 Sermaye Düzeltmesi Farkları hesapları sermayeye eklenmişse, sermaye hesabı 31 Aralık 2004 tarihine endekslenerek düzeltilir. Geçmişe dönük olarak sermayenin oluşum tarihlerini takip etmek ve tekrar bir düzeltme yapmak gerekli değildir.

Uygulama örneği:

Şirket, 2004 yılından önce kurulmuş olup, 31.12.2004 tarihi itibarıyla kuruluş sermayesi 20.000 TL, geçmiş yıllar karlarından sermaye arttırımı 356.160 TL’dir.

17.09.2008 tarihinde 23.840 TL daha sermayeye geçmiş yıl karlarından ilave edilmiş olup 31.12.2021 tarihi itibarıyla şirket sermayesi 400.000 TL’dir.

İlave açıklamalar:

  • Düzeltme ilk defa 31.12.2021 tarihi itibarıyla yapılacaktır.
  • Aralık 2021 enflasyon muhasebesi hesaplaması için Aralık 2021 tarihli endeks, sermaye kalemlerinin oluşma tarihlerindeki endekse bölünerek düzeltme katsayıları hesaplanmalıdır. Bu katsayılar her bir sermaye kalemi ile çarpılmalıdır.
  • 2022-2023 yılları düzeltme katsayıları üzerinden tekrar hesaplanacaktır.
  • Düzeltme katsayıları bulunurken enflasyonda varılacak dönem / en son endekslenen dönem olarak hesaplama yapılmalıdır.
  • Sermaye hesabındaki enflasyondan kaynaklana artış 502 no’lu “Sermaye Düzeltmesi Farkları” hesabında raporlanır, “500 Sermaye” hesabının bakiyesi değiştirilmez.

31.12.2021 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulaması;

Endeksler:

Aralık 2021 Tüfe:

686,95

Aralık 2004 Tüfe

113,86

17.08.2008 Ağustos/ 2008

155,02

 

Nakit ödeme için:

   

Aralık 2021 endeks:

Aralık 2021/ 2004 aralık

Aralık 2021 endeks:

6,03329

 
     

Nakit ödeme:

20.000*6,03329

Nakit ödeme:

120.666

 

 

Geçmiş yıl karlarından sermayeye ilave:

   

31.12.2021 endeks:

Aralık 2021/ 2004 aralık

31.12.2021 endeks:

6,03329

 
     

Geçmiş yıl karlarından  sermayeye transfer:

356.160*6,03329

Geçmiş yıl karlarından  sermayeye transfer:

2.148.815

 
     

Aralık 2021 endeks:

Aralık 2021/ 2004 aralık

Aralık 2021 endeks:

6,03329

 

Eylül 2008'den  Aralık 2021’e endeksleme:

Aralık 2021/ 2008 Eylül

 

686,95/155,02

Endeks:

4,43136

 

 

 

 

17.09.2008 sermayeye geçmiş yıl karlarından ilave:

23.840*4,43136

Geçmiş yıl karlarından sermayeye transfer:

105.644

 

 

Nakit

Geçmiş yıllar karları

2021 endekslenmiş tutarlar

Düzeltme kaydı

31.12.2004

20.000

 

120.666

100.666

31.12.2004

 

356.160

2.148.815

1.792.655

17.09.2008

 

23.840

105.644

81.804

         

Toplam

20.000

380.000

2.375.125

1.975.125

----------------------------------------/----------------------------------------

570/ 580 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI/ ZARARLARI 1.975.125     

            502 SERMAYE DÜZELTME FARKLARI                 1.975.125

31.12.2021- Açılış Kaydı

----------------------------------------/----------------------------------------

31.12.2022 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulaması;

2022 Tüfe:

1.128,45

 

2021 Tüfe:

686,95

 

Dönem düzeltme katsayısı:

2022 TÜFE/ 2021 TÜFE

Dönem düzeltme katsayısı:

1,64270

 
     

Nakit ödeme için:

   

31.12.2022 düzeltme katsayısı:

Aralık 2022/ 2021 aralık

31.12.2022 düzeltme katsayısı:

1,64270

 
     

2021 endekslenmiş nakit tutar üzerinden hesaplama:

120.666*1,64270

 

Nakit ödeme:

198.217

 
     

Geçmiş yıl karlarının sermayeye ilave edildiği tutar:

 

31.12.2022 endeks:

Aralık 2022/ 2021 aralık

31.12.2021 endeks:

1,64270

 
     

Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi:

31.12.2004 ve 17.09.2008 tarihli geçmiş yıl karları

(2.148.815+105.644)

 

2022 endekslenmiş tutar üzerinden hesaplama:

2.254.459*1,64270

Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi:

3.703.391

 

 

 

Nakit

Geçmiş yıllar karları

2021

 endekslenmiş tutarlar

2022

 endekslenmiş tutarlar

Fark

31.12.2004

20.000

 

120.666

198.217

77.551

31.12.2004

 

356.160

2.148.815

3.529.850

1.381.035

17.09.2008

 

23.840

105.644

173.540

67.897

           

Toplam

20.000

380.000

2.375.125

3.901.608

1.526.483

----------------------------------------/----------------------------------------

698 NET PARASAL POZİSYON KAZANÇ VEYA KAYIP 1.526.483        

                        502 SERMAYE DÜZELTMESİ FARKLARI          1.526.483

31.12.2022 enflasyon muhasebesi sermaye düzeltmesi farkları

----------------------------------------/----------------------------------------

31.12.2023 tarihi itibarıyla enflasyon muhasebesi uygulaması;

Nakit ödeme için:

   

2023 TÜFE:

1.859,38

31.12.2023 düzeltme katsayısı:

Aralık 2023/ 2022 aralık

 

1.859,38/1.128,45

 

31.12.2023 düzeltme katsayısı:

1,64773

 
     

2022 endekslenmiş nakit tutar üzerinden hesaplama:

198.217*1,64773

 

Nakit ödeme:

326.608

 
     

Geçmiş yıl karlarının sermayeye ilave edildiği tutar:

 

31.12.2023 düzeltme katsayısı:

Aralık 2023/ 2022 aralık

31.12.2023 düzeltme katsayısı:

1,64773

 
     

Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi:

     

2022 endekslenmiş tutar üzerinden hesaplama:

3.703.391*1,64773

Geçmiş yıl karlarının düzeltme katsayısı ile düzeltilmesi

6.102.185

 
     

 

 

Nakit

Geçmiş yıllar karları

2021 endekslenmiş tutarlar

2022 endekslenmiş tutarlar

2023 endekslenmiş tutarlar

Fark

31.12.2004

20.000

 

120.666

198.217

326.608

128.391

31.12.2004

 

356.160

2.148.815

3.529.850

5.816.237

2.286.387

17.09.2008

 

23.840

105.644

173.540

285.948

112.407

             

Toplam

20.000

380.000

2.375.125

3.901.608

6.428.793

2.527.185

----------------------------------------/----------------------------------------

698 NET PARASAL POZİSYON KAZANÇ VEYA KAYIP 2.527.185

                        502 SERMAYE DÜZELTMESİ FARKLARI          2.527.185

31.12.2023 enflasyon muhasebesi sermaye düzeltmesi farkları

----------------------------------------/----------------------------------------

Özet Tablo:

 

SERMAYE DÜZELTME FARKLARI

 

Sermaye

2021 yılı enflasyon

2022 yılı enflasyon

2023 yılı enflasyon

Toplam değer

400.000

1.975.125

 

1.526.483

2.527.185

 

6.428.793

             

 

   

31.12.2023

31.12.2022

31.12.2021

500 SERMAYE

 

400.000

400.000

400.000

502 SERMAYE DÜZELTME FARKLARI

 

6.028.793

3.501.608

1.975.125

502.1 2021 yılı sermaye düzeltme farkları

1.975.125

1.975.125

1.975.125

502.2 2022 yılı sermaye düzeltme farkları

1.526.483

1.526.483

--

502.3 2023 yılı sermaye düzeltme farkları

2.527.185

--

--

         

Toplam

 

6.428.793

3.901.608

2.375.125

28.03.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Yılın Kampanyası: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM