Mehmet Cevat Kerem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
cevat.kerem@gmail.com

Teşvikten Denetime: 2012/3305’ten Seri No:24’e Desteklerin Ruhu Değişti

Türkiye’de yatırım destekleri uzun yıllar boyunca 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın çizdiği çerçevede şekillendi. O sistemin merkezinde basit ama güçlü bir mantık vardı. Yatırım yapana devlet yük değil, destek olurdu.

24/7/2025 tarihinden sonra alınan yatırım teşvik belgeleri için , 24 Temmuz 2025’te yayımlanan Yatırım Teşvik Uygulamaları Tebliği (Seri No:24) ise aynı desteği bir teşvik aracı olmaktan çıkarıp, kontrollü ve sınırlı bir “izin rejimi”ne dönüştürmüş görünüyor. Yani 24/7/2025 sonrası alınan yatırım teşvik belgeleri ile 2012/3305 karar arasında büyük farklar ve daralmalar yapılmıştır.

2012/3305 sayılı Karar döneminde vergi destekleri yatırımcı lehine çalışan bir kaldıraçtı. Başta SGK destekleri olmak üzere, KDV istisnası, gerek ithal gerek yurt içi makine-teçhizat alımlarında geniş yorumlanırdı. Ayrıca Gümrük Vergisi Muafiyeti fiilen otomatik bir hak gibiydi. Vergi indirimi ise yatırıma katkı oranları üzerinden öngörülebilir ve uzun vadeli bir avantaj sağlardı. Yatırımcı ne kazanacağını, hangi oranda indirim kullanacağını büyük ölçüde baştan bilir ve buna göre fizibilite yapardı.

24/7/2025 tarihinden sonra alınan yatırım teşvik belgeleri için Seri No:24 ile birlikte aynı başlıklar kâğıt üzerinde korunuyor ancak ruhen daraltılmış durumda. KDV istisnası artık sıkı teknik eşiklere, daha katı GTİP yorumlarına ve izleme şartlarına bağlanmış durumda. Gümrük muafiyetleri, fiili kullanım denetimleriyle birlikte “her an geri alınabilir” bir avantaja dönüşmüştür. Vergi indirimi ise daha karmaşık hesaplara, izleme yükümlülüklerine ve yatırım ilerleme şartlarına bağlanarak, pratikte ulaşılması daha zor bir teşvik haline gelmiştir.

SGK (SSK) destekleri açısından fark daha da çarpıcıdır. 2012/3305 sisteminde Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, yatırımcı için gerçek bir nefes borusu niteliğindeydi. Bölgelere göre 2 ila 10 yıl arasında değişen bu destek, istihdam kararlarını doğrudan etkileyen bir unsurdu. Ayrıca, daha sınırlı olmakla birlikte Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği de özellikle 6. Bölgede güçlü bir sosyal teşvik aracıydı.

Faiz ve kâr payı desteklerinde de benzer bir zihniyet değişimi göze çarpmaktadır.2012/ 3305 döneminde yatırımcı, yerli veya yabancı kaynaklı kredilerde belirli oranlarda faiz desteğine görece kolay erişebiliyordu. Seri No:24 ile birlikte bankalarla teşvik sistemi arasında daha karmaşık raporlama mekanizmaları kurulmuş, bu da fiilen bu desteğe erişimi zorlaştırmıştır.

Bunlara ilave olarak 2012/3305 sisteminde yatırım yeri tahsisi nispeten erişilebilir bir bölgesel kalkınma aracıydı. 24/7/2025 tarihinden sonra alınan yatırım teşvik belgeleri için Seri No:24 ise kamu taşınmazlarının tahsisinde daha sıkı prosedürler, daha fazla teminat ve daha uzun bürokratik süreçler öngörerek bu alanı da fiilen daraltmıştır.

Özetle 2012/3305 sistemi yatırımcıya şunu söylüyordu:

Yatırım yap, vergide seni rahatlatırım; sigortada yanında olurum.

Seri No:24 ise yatırımcıya şu mesajı veriyor:

Destek alabilirsin ama her adımını ispatlarsan.

Bugün sorun, desteklerin var olup olmaması değil, bu desteklere erişimin ne kadar mümkün olduğudur. Teşvik sistemi bir vitrin değil, gerçek hayatta çalışan bir mekanizma olmalıdır. 2012/3305 ruhu bunu hedefliyordu. 24/7/2025 tarihinden sonra alınan yatırım teşvik belgeleri için Seri No:24 ise maalesef daha çok riskten kaçınan bir devlet refleksini temsil ediyor.

10.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.