Fırat İnsel
Vergi Müfettişi
firat_insel88@hotmail.com

Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı

VDK, son dönemde "Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı" kapsamında ileri analiz teknikleri diğer adıyla yapay zekayla her türlü bilgi, veri ve istatistiği toplamak suretiyle oluşturduğu Risk Analiz Sistemi üzerinden mükelleflerin faaliyetlerini gruplar ve sektörler itibarıyla analiz etmek ve mukayeseler yapmak suretiyle riskli alanları tespit ederek, gözetim ve denetim programı kapsamına alıyor. Sonrasında da, vergi mükelleflerinin beyanname verme ve ödeme yükümlülüklerini süresinde yerine getirmelerini sağlamak amacıyla, davranışsal yaklaşım politikaları çerçevesinde hızlı ve etkili sonuç verecek yaklaşımlar geliştirerek gönüllü uyum seviyesini artırıyor, aksine davranışta bulunanları ise incelemeye alıyor.

VDK, hayata geçirdiği “Beyanname Gözetim Programı” kapsamında 2024 hesap dönemine ilişkin analiz çalışması yaparak 500 bin mükellefi taramadan geçirdi ve yaklaşık 40 bin mükellefi riskli grup içerisine aldı. Bu 40 bin mükellefe uyarı yazısı göndererek, vergide gönüllü uyum sürecine dahil olmaya davet etti. 

VDK, bu defa da, büyük şirket ortağı olup, 2023 ve 2024 yıllarında gelir vergisi beyannamesi vermemiş, potansiyel gelir ve harcama düzeyi ile vergi beyanları uyumsuz olan 10 bin kişiyi “Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı” kapsamına aldı.

Buradaki amaç, "Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı” kapsamında toplumsal farkındalık, vergi ahlakı ve gönüllü uyum seviyesinin artırılması için mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesini sağlamak

Yani, büyük şirket ortağı olup, 2023 ve 2024 yıllarında şirketten kazanç/irat elde ettiği halde beyan etmeyen, ayrıca ücret, irat, kazanç ve hasılatları dolayısıyla haklarında herhangi bir tevkifat bildirilmemiş, potansiyel gelir ve harcama düzeyi ile vergi beyanları uyumsuz olan gerçek kişilerle, “Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı” kapsamında yüz yüze görüşme gerçekleştirilerek, haklarında tespit edilen bulgulara ve uyumsuzluklara ilişkin açıklama yapmak, beyanlarını vermelerini sağlamak ve vergiye uyumlarını arttırmak. Bir çeşit, mükelleflere rehberlik yapmaktır.

Potansiyel gelir kapsamında ilk olarak şirket ortaklarının elde etmiş olabileceği ancak beyan edilmemiş temettü gelirleri ön plana çıkmaktadır. Özellikle şirketin kâr ettiği yıllarda ortakların kişisel beyanlarında herhangi bir kâr payı geliri bulunmaması risk uyarısına yol açabilir. Burada, varsa dağıtılmamış ancak şirketten çekilmiş karlar,  örtülü kar dağıtımı kapsamında değerlendirilebilir.

Gönüllü uyum yazısı, Gelir İdaresi tarafından rehberlik amacıyla gönderilen, herhangi bir yasal zorlayıcılığı bulunmayan ve mükellefi kendi inisiyatifiyle beyanlarını düzeltmeye davet eden bir bildirimdir. Bu yazı kapsamında mükellef, henüz herhangi bir tespit ya da inceleme başlamadan önce, pişmanlık hükümlerinden yararlanmak suretiyle eksik beyanlarını tamamlayabilir ve vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın süreci sonuçlandırabilir. Dolayısıyla, Gelir İdaresi’nin bu süreçteki öncelikli amacı, mükelleflere doğrudan ceza uygulamak değil; vergi bilincini artırmak ve idare nezdinde faaliyetlerinin takip edildiği konusunda farkındalık oluşturmaktır.

Gönüllü uyum yazısı tebliğ edilen mükelleflerin, süreci gecikmeksizin ve idare ile iş birliği içinde yürütmeleri; vergi müfettişlerinin yönlendirmeleri doğrultusunda eksik beyanlarını tamamlamaları veya gerekli düzeltmeleri yapmaları, uyum programının amaçları doğrultusunda uygun bir yaklaşım olacaktır. Bu şekilde hareket edilmesi, mükelleflerin herhangi bir cezai işlemle karşılaşmaksızın vergisel yükümlülüklerini yerine getirmelerine olanak sağlayacaktır.

Vergi Denetim Kurulu bu programda üç ana gruba odaklanıyor:

• Büyük Şirket Ortakları: Aktif büyüklüğü, cirosu veya özkaynakları yüksek olan şirketlerde ortaklığı bulunan bireyler.
• Beyanname Vermeyen Mükellefler: Gelir vergisi beyannamesi verme yükümlülüğü bulunmasına rağmen bu yükümlülüğü yerine getirmeyenler.
• Gelir-Harcama Uyumsuzluğu Olanlar: Banka hareketleri, lüks tüketim harcamaları, taşınmaz alımları, araç edinimleri gibi göstergelerle beyan edilen gelir arasında ciddi fark olanlar.

Bu yapı, vergiye gönüllü uyumu artırmak ve mükelleflerin ekonomik görünüm ile vergi beyanı arasındaki dengeyi sağlamasını amaçlamaktadır.

Vergi Denetim Kurulu’nun bu programı, modern veri analiz teknolojilerinin sahaya etkin biçimde yansıtılması anlamına geliyor.
Artık yalnızca beyanda bulunmak yetmiyor. Bu beyanın, mükellefin gerçek yaşam standardı ve ekonomik görünümüyle tutarlı olması bekleniyor.

Mükelleflerin, bu yeni dönemde şeffaflık, doğruluk ve düzenli kayıt prensiplerine sıkı sıkıya bağlı kalması büyük önem taşıyor.

27.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.