Ersan Gündeşli
Yeminli Mali Müşavir
E. Maliye Müfettişi
egundesli@gmail.com

Vergi Denetiminde Yeni Dönem: 1 Ekimde Başlayacak Milat

1- Giriş

Vergi denetimi, kamu maliyesinin temel taşlarından biri olup yalnızca gelir toplama mekanizması değil; aynı zamanda ekonomik aktörler arasında eşitlik, şeffaflık ve rekabetin korunması açısından da kritik bir işlev üstlenmektedir. Türkiye’de son yıllarda yaşanan dijital dönüşüm, Vergi Denetim Kurulu’nun (VDK) stratejik vizyonuyla birleşerek denetim paradigmasını kökten değiştirmektedir. Bu dönüşüm, yalnızca idare için değil, meslek mensupları için de yeni sorumluluklar ve fırsatlar doğurmaktadır.

Özellikle 1 Ekim 2025 tarihi, sahte belge incelemeleri ve riskli işlemlerin tespitinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak ilan edilmiştir. Bu tarih, vergi denetiminde klasik anlayıştan dijital ve risk temelli denetim mimarisine geçişin somut bir miladı niteliğindedir.

2- Denetimde Paradigma Değişimi

Klasik denetim anlayışında incelemeler çoğunlukla geçmiş dönem kayıtlarının olay sonrası analizi üzerinden yürütülmekteydi. Ancak günümüzde:

• Risk analizi modelleri,
• e-Defter ve e-Beyan verilerinin bütünleşik incelenmesi,
• yapay zekâ destekli izleme sistemleri

sayesinde anlık ve önleyici denetim modeli benimsenmiştir. OECD ülkelerindeki compliance risk management uygulamalarıyla uyumlu bu model, Türkiye’nin uluslararası denetim standartlarıyla entegrasyonunu hızlandırmaktadır.

Mali müşavirler açısından bu değişim, yalnızca teknik uyum değil; aynı zamanda mesleki denetim pratiğinin yeniden tanımlanmasını gerekli kılmaktadır. Meslek mensupları artık yalnızca beyanname düzenleyicisi değil, aynı zamanda veri analisti, iç kontrol uzmanı ve risk yöneticisi rolünü üstlenmek durumundadır. Diğer bir anlatımla meslek mensuplarının mükelleflerle kuracağı danışmanlık odaklı ilişki, vergiye uyumu artırmada kilit rol oynamaktadır.

3- Cezalarda Orantılılık İlkesi

Yeni dönemde dikkat çeken bir diğer husus, cezaların adil ve orantılı uygulanması gerekliliğidir. Sahte belge düzenleme gibi ağır ihlaller için caydırıcı yaptırımlar kaçınılmazdır. Ancak e-defter onayında yaşanan teknik gecikmelerde uygulanan (örneğin 42.000 TL tutarındaki) cezaların hizmet bedellerini katlayan orantısızlığı, meslek mensupları ve mükellefler açısından ciddi mağduriyetler yaratmaktadır.

Bu nedenle, cezaların fiilin ağırlığına göre kademelendirilmesi, meslek mensubu ile mükellef arasında ayrım gözetilmesi ve rehberlik edici yaklaşımın öne çıkarılması elzemdir.

4- Sonuç ve Meslek Mensuplarına Yansımalar

Vergi denetiminde yeni dönem, yalnızca idari bir reform değil; aynı zamanda Türkiye’de vergi kültürünün yeniden inşası süreci olarak öngörmekteyiz.

Mali müşavirler için bu sürecin başlıca yansımaları şunlardır:

1. Dijital Yetkinlik Zorunluluğu: e-Defter, e-Beyan, e-Fatura verilerinin analizi konusunda teknik bilgi geliştirilmesi kaçınılmazdır.
2. Risk Yönetimi Rolü: Mükelleflerin işlem risklerini önceden analiz ederek proaktif danışmanlık sunmak mesleğin değerini artıracaktır.
3. Etik ve Uyum Rehberliği: Vergi ahlakının güçlendirilmesinde mali müşavirler “meslek etiği” ve “kamu yararı” perspektifiyle kritik aktörlerdir.
4. Cezaların Gözden Geçirilmesi Talepleri: Meslek örgütlerinin (TÜRMOB, Oda’lar) aktif girişimleriyle orantısız cezaların düzeltilmesi için mevzuat çalışmalarına katkı verilmelidir.

Sonuç olarak, 1 Ekim 2025 ile başlayan yeni dönem, mali müşavirlerin mesleki pratiğini derinden etkileyecek, denetimde dijitalleşme ve risk odaklılık ekseninde yeni bir vizyon ortaya koyacaktır. Bu süreç, meslek mensupları için yalnızca zorluk değil, aynı zamanda mesleğin değerini artıracak yeni bir fırsat alanıdır. Risklerin azaltımı için firmaların denetim ve danışmanlık hizmet alımlarını artıracakları ve tam tasdik işlemlerini artık farklı bir hüviyet kazanacağını düşünmekteyiz.

22.09.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.