Cevdet Akçakoca
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
akcakoca@superonline.com

Enflasyon Nedir? Önlenebilir Mi?

Yazdığım yazılarda benim gizli denetçilerim var. Bu denetçilerin varlığından çok mutluyum. Bir önceki yazım enflasyon mu, fiyat artışı mı, işi yürütememek mi? Başlığını taşıyordu. Epey ilgi çekti. Önce sevgili arkadaşım Hocaların hocası Prof. Dr. Zeyyat Sabuncuoğlu, bu yazıya ek olarak enflasyon nasıl önlenir, bu konudaki tedbirleri de yaz şeklinde fikrini belirtti. Onun isteğini yerine getirmek benim için bir görev, ancaak, başlıklardan müteşekkil bir yazı yazacağımı da bildirmek isterim.

Bu konuda ilk faydalandığım yazı sevgili ortaklarım TANER SARISOY VE RIZA DEMİRCİ’nin ENFLASYON VE ENFLASYONU ÖNLEYİCİ POLİTİKALAR         isimli çalışması, burada isimlerini vermediğim diğer bir çok yazar ve yazılardan da faydalandığımı belirtmek isterim.

Enflasyon nedir?

Genel fiyat seviyesinin sürekli artması ve para değerinin sürekli düşmesidir.

Enflasyona sebep olan unsurlar nelerdir?

Parasal faktörler, reel faktörler ve yapısal faktörler veee insanların davranışıdır. Bu faktörlere baktığımız zaman tek bir enflasyon çözümü olmadığını hemen anlamaktayız.

Parasal faktörler, paranın tedavül (dolaşım hızı) yatırım tasarruf dengesizliği, KAMUDAKİ GEREKSİZ HARCAMALAR VE KAMU AÇIKLARI, devalüasyon ve ödemeler dengesi gibi parasal büyüklükler.

Reel faktörler, daha fazla mal ve hizmet üretilmesi ve buna bağlı olarak üretim seviyesinin elastikiyetini sağlayan unsurların yetersizliğidir.

Yapısal faktörler, enflasyonun toplumsal bir olay olması dolayısıyla toplumun tüketim, tasarruf ve yatırım eğilimi, gelir dağılımı bozukluğu, nüfus artış hızı, toplumun iş ahlakı, kamu ve özel sektörün yapılanma şekli, eğitim sistemi ve düzeyi, toplumun ekonomi bilgisi gibi olaylar ve hatta demokratikleşme bile yapısal faktörlerdendir.

Enflasyon çeşitleri:

1.Talep enflasyonu, ekonomide toplam talebin toplam arzı aşmasıdır

2.Maliyet enflasyonu, bir ekonomide üretim girdilerindeki bir veya birkaç kalemin veya hepsinin fiyat artışlarının genel fiyat düzeyini yükseltmesidir.

3.Dış kaynaklı enflasyon, bugün bütün ekonomiler birbiri ile yakın ilişki içindedir ve bu sebeple bir ekonomideki gelişmeler veya gerilemeler diğer ekonomileri de olumlu veya olumsuz etkiler.

4.Fiyat enflasyonu, Ekonomideki grupların baskısı ile bazı kalemlerin talebi artabilir ve bu artışta fiyatların artışına sebep olabilir. Yani teşkilatlanmış .baskı gurupları fiyat enflasyonuna sebep olabilir.

5.Yapısal Enflasyon, bir ekonominin gelişmişlik düzeyi, devletin ekonomideki yeri ve önemi, bireylerin tüketim ve tasarruf eğilimleri, toplumun eğitim düzeyi, tüketici bilinci, toplumun ekonomi bilgi seviyesi gelenek ve görenekleri ve hatta demokratikleşme gibi faktörler bile birbirini etkiler ve bunun sonucu da enflasyona sebep olabilir.

Enflasyon düzeyleri:

•  Hiperenflasyon: Kontrolden çıkan ve çok yüksek oranlarda gerçekleşen enflasyon türüdür. Bu durumda para biriminin değeri hızla düşer ve ekonomik istikrar ciddi şekilde bozulur. Aylık %50’yi aşan enflasyona hiperenflasyon denir. Tarihteki örneği Birinci Dünya savaşından sonraki Almanya’dır.
• Yüksek Enflasyon: Aylık %5-10 aralığındaki enflasyon oranını ifade eder. 
• Ilımlı veya sürünen Enflasyon: İç ve dış ticaret dengelerini etkilemeyen ve doğal kabul edilen enflasyon aralığıdır. Yıllık %4-6 aralığındaki enflasyon oranı ılımlı karşılanır. Bir başka ifade ile de kronik enflasyon ismi de kullanılabilmektedir.

Enflasyon nasıl önlenir?

Enflasyon önleyici politikalar şöyle sıralanabilir.

a. Maliye politikası
b. Para Politikası
c. Ücret ve gelirler politikası

En önemli tedbirlerden biri ücret ve gelirler politikasıdır. Doğrudan kontrol araçları: Ücret ve fiyatların dondurulması veya ücret ve fiyatların önceden hesaplanan belli bir seviyede tutulması.

Dolaylı kontrol araçları ise endeksleme politikaları ve vergilemeye dayalı gelir politikasıdır.

d. Benim bu tedbirlere ilave olarak özellikle üzerinde durduğum konu ise devlet harcamalarının kısılması, verimsiz harcamalardan vazgeçilmesidir.

SONUÇ VE BENİM İÇİN EN ÖNEMLİ TEDBİR

Yazımızda klasik tedbirleri açıklamaya çalıştık. Türkiye’de ne görüyoruz? Faiz politikasındaki hatalar enflasyonun azmasına sebep olmuştur. Özellikle bundan sonra parasal politikalar ve faiz politikasında çok dikkatli olmak ve iktisat teorisi ve kitaplarındaki tedbirleri kesinlikle uygulamak gerekir.

Ayrıca, bana göre ülkemizde toplumun enflasyonun düşeceğine dair inancı azalmıştır, özellikle bu konuda çalışmalar yapılmalı ve toplumun bu ülkede de enflasyonun düşeceğine inanması sağlanmalıdır.

02.09.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.