Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

İşverenlerin Şoförlerle İlgili Sorumlulukları

Hareket halindeki araçlarda çalışan şoförlerin mesai bitiminde ikametlerine götürülmesi veya seferde iken iş sözleşmesinin fesh edilmesi durumunda şoförlerin ikametlerine götürülmesi  şoförler yönünden büyük öneme sahiptir.

Şoförlerin ikametlerine nasıl ve hangi durumlarda götürüleceğine ilişkin olarak Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği (1) çıkarılmıştır. Yönetmeliğin kapsamına karayollarında, demiryollarında ve deniz, göl ve akarsularda hareket halindeki taşıtlarda yapılan ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu’na tabi olmayan taşıma işleri girmektedir.

Bu yazımızda;  şoförlerin  mesai bitiminde ikametlerine götürülmesi veya seferde iken iş sözleşmesinin fesh edilmesi açıklanmaya çalışılacaktır.

I- İşverenlerin Şoförlerle İlgili Yükümlülükleri

A- İşçilerin Yatacakları Yere veya Oturdukları Yere Götürülmesi

Hareket halindeki taşıtlarda çalışan işçilerin günlük çalışmalarının oturdukları yer dışında sona ermesi halinde işveren, işçilerin oturdukları yere kadar gitmelerini veya yatacak yeri sağlamakla yükümlüdür (Yönetmelik md. 14). Örneğin, bir otobüs şoförünün Ankara-Adıyaman seferine çıktığını ve günlük çalışma süresinin sefer bitiminde sona erdiğini düşünelim. Şoförün  Adıyaman Tut ilçesinde ikamet ettiğini varsayalım.  İşveren böyle bir durumda işçiyi ikamet ettiği Tut’a gönderecek ya da Adıyaman da yatacak yer ayarlayacaktır. Bize göre; işçinin otobüs içerisinde yatmasının sağlanması vb. haller Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin amaçlamış olduğu yatacak yer ayarlama ilkesine ters düşmektedir. Böyle bir uygulama da iş sağlığı ve güvenliğine uygun değildir(2).

B- İş Sözleşmesinin Feshinde  İşçinin İkamet Ettiği Yere Götürülmesi

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi ile 25. maddesinin I ve III numaralı bentleri uyarınca, işçinin iş sözleşmesinin oturduğu yer dışındaki bir yerde feshi halinde, sözleşmede başka bir hüküm yoksa, işveren işçinin oturduğu yere kadar gitmesini sağlamakla yükümlüdür (Yönetmelik md. 15).

Örnek: Şoför Mehmet Bey, A Firmasında otobüs şoförlüğü yapmaktadır. Konya ilinde ikamet etmektedir. Otobüste şoför olarak Konya- Antalya seferi sırasında Antalya otobüs terminalinde işveren tarafından haklı bir neden olmadan iş sözleşmesi fesh edilmiştir. Bu durumda işveren A firması Şoför Mehmet Beyi, Konya iline götürmek veya yol masrafını karşılamak durumundadır.

İş sözleşmesi işçi veya işveren tarafından 4857 sayılı Kanununun 24 ve 25. maddelerinin 2. bendinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlığı altındaki hususlardan birisi ile fesh edilmişse işverenin işçiyi ikamet ettiği yere götürme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

 Örnek: Şoför Ali Bey, B Firmasında otobüs şoförlüğü yapmaktadır. Afyon  ilinde ikamet etmektedir. Otobüste şoför olarak Afyon Ankara seferi sırasında Ankara otobüs terminalinde işveren tarafından 4857 sayılı Kanununun 25. maddesinin 2. bendinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” nedeniyle haklı olarak  iş sözleşmesi fesh edilmiştir. Bu durumda işveren B firması Şoför Mehmet Beyi, Afyon iline götürmek veya yol masrafını karşılamak durumunda değildir.

C- İşverenlerin Kayıt ve Belge Tutma Yükümlülüğü

İşverenler düzenleyecekleri tablo ve cetvellerde;

• Her çalışma döneminde hareket halindeki taşıtlarda, işin yürütüm ve düzeninden sorumlu olan ile işveren veya işveren vekilini,
• Çalışma dönemini,
• İşin günlük başlayış ve bitiş saatlerini,
• Ara dinlenmesini ve günlük dinlenme zamanlarını,
• Hafta tatili günlerini

Göstermek, bunları idare büroları ile taşıtlarda bulundurmak, varsa 6356 sayılı Sendikalar Kanunu gereğince atanmış işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlüdürler (Yönetmelik md. 16).

II- Yönetmelik Hükümlerine Uymamanın Cezası

4857 sayılı İş Kanununun 76. maddesinde belirtilen Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği  hükümlerine uymayan işveren veya işveren vekiline aynı Kanunun 104. maddesi gereğince 21.213 TL  para cezası uygulanır. Söz konusu idari para cezası 2025 yılı içindir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince belirtilen ceza her yıl yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.

--------------------------------------------     

1-06.04.2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

2-Arif Temir, Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen İşlere İlişkin Çalışma  Sürelerinin Uygulanması, Yaklaşım Dergisi, Sayı: 140, Ağustos 2004.

25.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.