Abuzer Akbıyık
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
abuzerakbiyik@hotmail.com

Yeni Teşvik Sistemi İle Yola Devam

Özet: Yatırım teşvik uygulaması ile ilgili yeni sistem, 30.05.2025 tarihli Resmi Gazete ’de yayımlanan 9903 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe girdi. Teşvik sisteminde önemli değişikler yapılan kararda, 6’ncı bölgede süresi sonra eren Teşvik Belgeli yatırımların SGK Prim destekleri de 31/12/2028 tarihine kadar uzatıldı. Yayınlanan Teşvik kararı ile, 2012 yılından beri uygulanmakta olan 2012/3305 sayılı Karar yürürlükten kaldırılarak 9903 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” uygulamaya konulmuştur. Yeni Kararla teşvik sisteminde önemli değişiklikler söz olmuştur. Yeni kararla, dünyadaki değişim ve gelişmeler dikkate alınarak, Türkiye teşvik sisteminde farklı bir bakış açısı ve farklı bir vizyon ortaya konulmuştur. Değişikliklerin yatırımcı açısından olumlu ve olumsuz yönleri olduğunu ifade edebiliriz. Asgari yatırım tutarları yükseltilerek, düşük bütçeli yatırımlar teşvik kapsamı dışında bırakılmıştır. Vergi indirimi gibi bazı destek oranlarında azalma olmuş, bunun yanında makine desteği gibi hibe şeklinde destekler ilave edilmiştir. Bazı yatırım konuları destek kapsamından çıkarılmış, buna karşılık yeşil ve dijital dönüşüm sağlayacak yeni yatırım konuları destek kapsamına alınmıştır. Faiz ve Kâr payı destek oranı ve tutarları güncellenmiştir.  Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında 6’ncı Bölge illerinde yatırım yapmış, konfeksiyon, ayakkabı imalatı, okul, hastane gibi emek yoğun  sektördeki firmalar, 10 yılı sonunda SGK Primi Desteği bittiğinden zor durumda kalmışlardı. Tarafımızca bu sorun televizyon ve radyo programlarında dile getirilmiş ve ilgililere iletilmişti. Sivil toplum örgütleri de konuyu dile getirmişti. Yeni Teşvik Kararında, 6’ncı bölgede süresi sonra eren Teşvik belgeli yatırımların SGK Prim destekleri 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır. Bu Karardaki bir yenilik de Kararda yer alan Türk Lirası cinsinden tutarların her yıl, bir önceki yıla ilişkin Yeniden Değerleme Oranı ile güncellenecek olmasıdır. Teşvik belgesi süresi Bakanlık uygun görmesi halinde üç yıldan fazla olabilecektir. Eskiden yatırım süresi sonundan itibaren tamamlama vizesine 6 ay içinde başvuru yapılırdı, bu kararla süre 3 aya düşürülmüştür. SGK Primi Desteğinin başlayabilmesi için tamamlama vizesinin kısa sürede neticelendirilmesi, yatırımcı için önem arz etmektedir. Tamamlama vizesi ekspertizinde her personele ödenecek ücret, yıllardan beri 100 TL gibi sembolik bir tutar idi. Bu nedenle personel ekspertize gitmek için istekli değildi. Her personele ödenecek ekspertiz ücreti 1.000 TL’ye çıkarılmıştır. Bu artışın, tamamlama vizesi işlemlerinin hızlanmasına olumlu katkı sağlayacağını umuyoruz. Alınan kararlar için hayırlı olsun diyor, Ülkemizin kalkınma hamlesinde, Yeni Teşvik Sistemi ile yola devam ediyoruz.

Yeni Teşvik Sisteminin Amacı

30.05.2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan yeni Teşvik Kararının amacı olarak; kalkınma planlarında öngörülen hedefler doğrultusunda, üretim ve istihdamın artırılmasına, ülkenin kritik ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığını azaltacak ve uluslararası rekabet gücünü artıracak katma değeri yüksek yatırımların özendirilmesine, işletmelerin yeşil ye dijital dönüşümlerinin hızlandırılmasına, uluslararası doğrudan yatırımların artırılmasına ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına yönelik yatırımların desteklenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu ifade edilmiştir.

Yeni Teşvik Sisteminin Yapısı

Destek oranlarında  Yeni Kararda Teşvik sistemi “Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi, Sektörel Teşvik Sistemi Uygulamaları ile Bölgesel Teşvikler’ den oluşmaktadır.

Teşvik uygulamaları bakımından, asgari sabit yarım tutarının ayrıca belirlenmemiş olduğu hallerde yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarı; 1 inci ve 2 nci bölgelerde 12 milyon, diğer bölgelerde (3,4,5 ve 6’ncı Bölgede)  ise 6 milyon olarak belirlenmiştir.

Yeni Teşvik Sisteminde Destekler

Daha önceki Kararda olduğu gibi bu kararda da, desteklerin uygulanması açısından Türkiye’deki iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak iller 6 bölgeye ayrılmıştır. Destekler 1’ncı bölgeden, 6’ncı bölgeye doğru artmaktadır. Bu karar kapsamında 31/12/2030 tarihine kadar yapılacak olan teşvik belgesi müracaatları değerlendirilecektir. Bu karar ve eklerinde yer alan Türk Lirası cinsinden tutarlar her yıl, bir önceki yıla ilişiklin yeniden değerleme oranı dikkate alınarak tebliğ ile belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde takvim yılı başından olmak üzere güncellenecektir. 

Yatırımlar, Yatırım yeri, tutarı ve konusuna göre destek türleri ve oranları değişmektedir. Yeni Teşvik kararında belirtilen destek unsurları şu şekildedir:

Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi; Teknoloji Hamlesi Programı, Yerel Kalkınma Hamlesi Programı ve Stratejik Hamle Programı olmak üzere  3 ana programdan oluşmaktadır. Bu uygulamalar kapsamında desteklenen yatırımlar bölgesel teşvikler ile Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, Vergi indirimi, Faiz veya kâr payı desteği, Makine desteği, Yatırım yeri tahsisi destek unsurlarında yararlandırılacaktır.

Sektörel Teşvik Sistemi; Öncelikli Yatırımlar Teşvik Sistemi ve Hedef Yatırımlar Teşvik Sistemi olmak üzere iki teşvik sisteminden oluşur ve uygulamalar kapsamında desteklenen yatırımlar bölgesel teşvikler ile Gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, Vergi indirimi, Faiz veya kâr payı desteği, Yatırım yeri tahsisi destek unsurlarında yararlandırılacaktır.

Bölgesel Teşvikler; Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi ye Sektörel Teşvik Sistemi kapsamında desteklenen yatırımlar, yatırım bölgesine göre, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ve  Sigorta Primi Desteği: (Yalnızca 6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) destek unsurlarından yararlandırılacaktır.

Yeni Teşvik Sisteminde Makine Desteği

Yeni Teşvik Kararında, daha önceki , 2012/3305 sayılı Karar’dan farklı olarak “Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi” kapsamında desteklenen yatırımlar için “makine desteği” verileceği belirtilmiştir.

Karara göre, talep edilmesi halinde, Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında desteklenen yatırımlar için düzenlenen teşvik belgesinin yatırım süresi içinde temin edilen ve diğer masraflar hariç sadece makine ve teçhizatın birim fiyatı 2 milyon Türk Lirası ve üzerinde olan makine ve teçhizat bedelinin %25’ i yatırımcıya bütçe kaynaklarından ödenecektir.  Makine desteği tutarı; a) Teknoloji Hamlesi Programı ve Yerel Kalkınma Hamlesi Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %15’ini aşmamak kaydıyla 240 milyon TL’yi, b) Stratejik Hamle Programı kapsamında desteklenmesine karar verilen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %15’ini aşmamak kaydıyla 180 milyon TL’yi, geçemeyecektir. Makine desteğinden faydalandırılan yatırımlara faiz veya kâr payı desteği sağlanmayacaktır

Diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlar uygulanacak indirim oran %80’den %50’ye düşürülmüştür.

Yeni teşvik kararında; “Yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına, bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarının %50’sini geçmemek üzere 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesinde belirtilen usulde indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabilir.” Şeklinde düzenleme yapılarak, eski kararda, diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacak katkı tutarının %80’i oranı, %50’ye düşürülmüştür.

6’ncı bölgede süresi biten SGK prim desteğinin uzatılması

Yeni Teşvik kararında, 6’ncı bölgede süresi sonra eren Yatırım Teşvik Belgeli yatırımların SGK Prim destekleri 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır. Konu ile ilgili Geçici 5. Maddesi şu şekildedir “ 2012/3305 sayılı Karar döneminde düzenlenen ve 6’ncı bölge için belirlenen sürede sigorta prim işveren hissesi desteği veya varsa sigorta primi desteği sağlanmış ve uygulama süresi sona eren yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcıların talebi halinde, desteğin sonra erdiği ay dahil önceki 12 aylık dönemde ilgili teşvik belgesi kapsamı yatırım için uygulama yapılan işyeri sicil numarası altında istihdam edilenlerin aylık ortalamasının altına düşmediği aylar için uygulanmak ve ilgili teşvik bölgesinde belirtilen ilave istihdam sayısını geçmemek üzere teşvik belgesi üzerinde  herhangi bir işlem yapılmaksızın sigorta pirimi işveren hissesi ve varsa sigorta primi desteği uygulama süresi 31/12/2028 tarihine kadar uzatılır. Bu fıkra kapsamındaki destek uygulamasına ilişkin bilgilerin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesini takip eden aydan itibaren başlanır”

Mevcut teşvik belgeleri, belgenin dayandığı karara göre uygulama devam eder.

Bu Teşvik kararının yürürlüğe girdiği tarihten önceki Kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara, teşvik belgesinin dayandığı karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam olunur.

Yeni karar kapsamında desteklenmeyen yatırım konularında daha önceki kararlar istinaden düzenlenmiş ve tamamlama vizesi yapılmamış teşvik belgelerine ilişkin kapasite artışına yol açacak makine ve teçhizat ilavesi yapılamaz.

02.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.