Umut Çiray
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E.SGK Müfettişi
umut@brothersandpartners.com.tr

Yıl İçerisinde İşveren Değiştiren Hizmet Erbabının / İşçinin Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı

1. Mevzuat

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ücretler ile ilgili maddeleri incelendiğinde, ücret geliri elde edenler için, bazı bölümlerde “işçi” bazı bölümlerde ise “hizmet erbabı” terimleri kullanılmaktadır. “Hizmet erbabı”, “İşçi” teriminden daha kapsamlı bir kavram olup gerek 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçileri gerekse 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlarda dahil olmak üzere işverene bağlı bütün çalışanları kapsamaktadır.

1989 yılında yayımlanan 160 seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde; “Buna göre, bir hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverenin ödediği ücretler, ayrı ayrı vergilendirilmektedir. Dolayısıyla vergi tarifesi, her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretle ilgilendirilmeksizin ayrı ayrı uygulanmaktadır. Ancak, söz konusu ücretlerin gayrisafi tutarları toplamının, Gelir Vergisi Kanununun 86. maddesinde belirtilen haddi aşması halinde, bu ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.” Denilmektedir.

Konu hakkında 149 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 16 Nolu Gelir Vergisi Sirkülerinde detaylı açıklamalar yer almaktadır.

27/05/2020 tarihinde yayımlanan 311 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin Özel sektör işyerlerinde birden fazla işverenin yanında çalışanların durumu başlıklı 21 inci maddesinin 5 inci fıkrasına göre; “Yıl içerisinde işveren değiştiren hizmet erbabı, ücret gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını yeni işverenine bildirmek suretiyle ücretinin gelir vergisi tarifesine göre kümülatif olarak vergilendirilmesini talep edebilir. Bu durumda yeni işveren kümülatif matrahı dikkate alarak tevkifat yapar. Yıl içinde birden fazla işverenden elde ettiği ücret gelirleri kümülatif matrah dikkate alınarak vergilenen hizmet erbabının bu gelirlerini yıllık beyannameyle beyan etme yükümlülüğü bulunması durumunda, yıllık beyannamede bildirilen matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kümülatif matrah dikkate alınmak suretiyle tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilebilecektir.” Denilmektedir.

311 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile getirilen yeni uygulamanın bazı durumlarda işveren mağduriyetine sebep olabileceğini düşünmekteyim.

Bilindiği üzere işçi ve işveren arasında hizmet sözleşmeleri “brüt ücret” veya “net ücret” esasına göre düzenlenmektedir. Brüt ücret esasına dayanan hizmet sözleşmelerinde vergi yükü işçi tarafından üstlenilmektedir. Net ücret esasına dayanan hizmet sözleşmelerinde ise vergi yükü işveren tarafından üstlenilmektedir.

İkinci işverenin tüm vergi yüküne katlanacağından hareketle “Net ücret” üzerinden anlaşan bir hizmet erbabı / işçi kümülatif vergi matrahına göre vergisinin hesaplanmasını talep ederse, ikinci işveren ilave vergi maliyeti ile karşı karşıya kalabilir.

Böyle bir durumda zaman içerisinde işyerinde uygulanan ücret politikasının, net ücretten brüt ücrete evirilmesine sebep olabilir.

2. Sonuç

Yıl içerisinde işveren değiştiren hizmet erbabı / işçi;

2.1. Ücret gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını yeni işverenine bildirmek suretiyle ücretinin gelir vergisi tarifesine göre kümülatif olarak vergilendirilmesini talep edebilir.

2.2. Bu durumda yeni işveren kümülatif matrahı dikkate alarak tevkifat yapar.

2.3. Yıl içinde birden fazla işverenden elde ettiği ücret gelirleri kümülatif matrah dikkate alınarak vergilenen hizmet erbabının bu gelirlerini yıllık beyannameyle beyan etme yükümlülüğü bulunması durumunda, yıllık beyannamede bildirilen matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kümülatif matrah dikkate alınmak suretiyle tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilebilecektir.

Kaynakça

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

149 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği

160 seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği

311 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği

16 Nolu Gelir Vergisi Sirküleri

20.10.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.