Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

Komple Yatırım- Tevsi Yatırım- Üretim Faliyetinden Elde Edilen Kazanç -Bir Puan Kurumlar Vergisi İndirimi- İndirimli Kurumlar Vergisi Örnek Çalışma

Örnek: SARP Enerji Madencilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi madencilik faaliyeti ile iştigal etmektedir.

Kurumun 2022 takvim yılının ikinci geçici vergi döneminde sahip olduğu iki yatırım teşvik belgesi vardır. Sahip olduğu teşvik Belgesine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir. Her iki teşvik belgesi de yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki kararın geçici 8’nci maddesi uyarınca imalat sanayiine yönelik (US-97 Kodu:15-37) düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamına girmediğinden, söz konusu düzenlemenin getirdiği ilave avantajlardan yararlanılamamaktadır.

I. Teşvik Belgesi

16.01.2015 tarih ve 99298 sayılı yatırım teşvik belgesi 4. Bölgede yer alan Sivas ilinde komple yatırım için alınmıştır. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alınan yatırım teşvik belgesinde; yatırıma katkı oranı: %40, vergi indirim oranı: %80 olarak yer almaktadır. Bu teşvik belgesine göre toplam yatırım tutarı 16.573.217,00 TL olup, 2015 yılında başlayan bu yatırım tutarının tamamı gerçekleştirilerek 2017 yılında tamamlanmış ve aynı yıl tamamlama vizesi alınmıştır. Kazanç yetersizliği nedeniyle bu teşvik belgesi ile ilgili olarak gerek yatırım döneminde gerekse yatırım tamamlandığı yılı izleyen yıllar olan 2018, 2019, 2020 ve 2021 takvim yıllarında yatırıma katkı tutarından hiç faydalanılmamıştır.

Söz konusu teşvik belgesine göre hesaplanan yatırıma katkı tutarı aşağıdaki tablodan görüleceği üzere (16.573.217,00*0,40=) 6.629.286,80 TL’dir.

YATIRIM TUTARI		16.573.217,00
YATIRIMA KATKI ORANI	40%	6.629.286,80
Yatırım Döneminde	80%	5.303.429,44
İşletme Döneminde	20%	1.325.857,36

Yatırım döneminde yatırıma katkı tutarının faydalanılmadığından hak kazanılan yatırıma katkı tutarının tamamı (6.929.286,80 TL) tamamlama vizesinin alındığı yılı takip eden yıldan itibaren yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle 2022 takvim yılında dikkate alınabilecektir. Yatırıma katkı tutarının endekslenmiş hali aşağıdaki tablodaki gibidir;

2017 YILINA DEVREDEN YATIRAMA KATKI TUTARI	6.629.286,80
Yeniden Değerleme Oranı %14,47	959.257,80
Endekslenmiş Tutar	7.588.544,60
2018 YILINA DEVREDEN YATIRAMA KATKI TUTARI	7.588.544,60
Yeniden Değerleme Oranı %23,73	1.800.761,63
Endekslenmiş Tutar	9.389.306,23
2019 YILINA DEVREDEN YATIRAMA KATKI TUTARI	9.389.306,23
Yeniden Değerleme Oranı %22,58	2.120.105,35
Endekslenmiş Tutar	11.509.411,58
2020 YILINA DEVREDEN YATIRAMA KATKI TUTARI	11.509.411,58
Yeniden Değerleme Oranı %9,11	1.048.507,40
Endekslenmiş Tutar	12.557.918,98
2021 YILINA DEVREDEN YATIRAMA KATKI TUTARI	12.557.918,98
Yeniden Değerleme Oranı %36,20	4.545.966,67
Endekslenmiş Tutar	17.103.885,65
2022 YILINA DEVREDEN YATIRAMA KATKI TUTARI	17.103.885,65
II. Geçici Vergi Dönemi Yeniden Değerleme Oranı %61,12	10.453.894,91
Endekslenmiş Tutar	27.557.780,55

Görüleceği üzere, yatırım döneminde ve işletme döneminde kazanç yetersizliği nedeniyle kullanılamayan 6.929.286,80 TL’lik yatırıma katkı tutarı 27.557.780,55 TL’ye ulaşmıştır. Yeniden değerlemenin teşvik belgesinde yer alan yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarını değiştirmeyeceği yönündeki görüşlere itibar etmeyin.

II. Teşvik Belgesi

Kurum 10.11.2017 tarih ve 135007 sayılı yatırım teşvik belgesine istinaden 4. Bölgede yer alan Sivas ilinde tevsi yatırım için teşvik belgesi almıştır. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’nden alınan yatırım teşvik belgesinde; yatırıma katkı oranı: %40, vergi indirim oranı: %80 olarak yer almaktadır.

Bu teşvik belgesine göre toplam yatırım tutarı 72.000.000,00 TL olup, 2017 yılında başlayan yatırım hala devam etmektedir. Söz konusu teşvik belgesine göre hesaplanan yatırıma katkı tutarı aşağıdaki tablodan görüleceği üzere (72.000.000,00*0,40=) 28.800.000,00 TL’dir.

YATIRIM TUTARI		72.000.000,00
YATIRIMA KATKI ORANI	40%	28.800.000,00
Yatırım Döneminde	80%	23.040.000,00
İşletme Döneminde	20%	5.760.000,00

Bu teşvik belgesi kapsamında 2018 yılından 30.06.2022 tarihine kadar yapılan toplam harcama tutarı 45.263.903,14 TL’dir. Anılan yıllarda bu yatırım teşvik belgesi kapsamında da yatırıma katkı tutarından faydalanılmamıştır.

Mükellef, 2012/3305 sayılı Karar kapsamında düzenlenmiş yatırım teşvik belgesi kapsamındaki yatırımına fiilen başladığı tarihten itibaren, hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben;

a) Toplam yatırıma katkı tutarını olan 28.800.000,00 TL’yi geçmemek,

b) Gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını aşmamak (45.263.903,14 TL)

üzere, yatırım döneminde diğer faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulanabilecektir.

İndirimli kurumlar vergisi matrahı tespit edilirken mükelleflerin karşısında iki sınırlama söz konusudur. Bu sınırlamalardan hangisi az ise indirimli kurumlar vergisi matrahının tespitinde bu tutar dikkate alınmalıdır.

Yukarıdaki tutarlar dikkate alındığında mükellefin ikinci geçici vergi matrahı 143.362.507,03 TL’nin komple yatırım haricindeki kalan (143.362.507,03-41.039.178,01=) 102.323.329,02 TL’lik kazancın tamamına indirimli kurumlar vergisi uygulayabilecektir. Burada kazancın 46.538.147,56 TL’lik kısmı üretimden elde edilen kazanç olduğu için vergi oranı bir puan düşüldükten sonra kalan yüzde 22 vergi oranına indirimli kurumlar vergisi uygulanacak, diğer kalan kazanç için ise yüzde 23 oranına indirim uygulanmak suretiyle indirimli kurumlar vergisinden yararlanılabilecektir.  

2022 Yılı İkinci Geçici Vergi Dönemi

Öncelikle indirimli kurumlar vergisi uygulaması açısından tamamlama vizesi alınmış komple yatırımdan elde edilen kazancın ayrı bir şekilde tespit edilmesi gerekir.

KOMPLE YATIRIMDAN ELDE EDİLEN KAZANCININ TESPİTİ

KOMPLE YATIRIM GELİRİ	188.300.481,60
KOMPLE YATIRIMDAN ELDE EDİLEN GELİRİN MALİYETİ	110.109.871,75
BRÜT SATIŞ KARI	78.190.609,85
MÜŞTEREK GENEL GİDER PAYI	37.151.431,84
KOMPLE YATIRIM KAZANCI	41.039.178,01

Komple yatırımdan elde edilen kazanç tespit edilirken müşterek genel giderler gelirlerin toplam gelir içesindeki payı dikkate alınmak suretiyle dağıtıma tabi tutulmuştur.

TOPLAM GELİR	395.062.297,00
KROM GELİRİ (Komple Yatırım)	188.300.481,60
DİĞER GELİRLER	206.761.815,40

Müşterek Genel Giderler:

Müşterek Genel Giderler Toplamı	77.945.260,01
Araştırma ve Geliştirme Giderleri	0,00
Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri	27.426.795,28
Genel Yönetim Giderleri	8.920.562,10
Finansman Giderleri	41.597.902,63

Komple Yatırım Müşterek Genel Gider Payı: (188.300.481,60/395.062.297,00=) %47,663491

Buna göre müşterek genel gider payının (77.945.260,01*0,47663491=) 37.151.431,84 TL’si komple yatırımdan elde edilen kazancın tespitinde dikkate alınmıştır.

Kurumun safi geçici vergi matrahı olan 143.362.507,03 TL’nin 41.039.178,01 TL’lik kısmına yüzde 80 vergi indirimi uygulanacak ve bu matrah kısmı için yüzde 4,6 oranında geçici vergi hesaplanacaktır.

Kurumun komple yatırım dışında kalan kazancının tamamı devam eden yatırımı için diğer faaliyetlerden elde edilen gelir olarak indirimli kurumlar vergisine tabi olacaktır. Bir puan vergi indiriminden dolayı kazancın bir kısmı yüzde 22 bir kısmı yüzde 23 kurumlar vergisine tabi olduğundan üretimden elde edilen kazancı isabet eden matraha uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oranı yüzde 22 üzerinden hesaplanacaktır.

ÜRETİMDEN ELDE EDİLEN KAZANCIN TESPİTİ

Mükellef kurum Sanayi sicil belgesini haiz olup, fiilen üretim faaliyetiyle iştigal ettiğinden münhasıran üretim faaliyetinden elde ettiği kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulayacaktır.

Mükellef kurumca üretimden elde edilen kazanç 46.538.147,56 TL olarak tespit edilmiş olup, anılan matraha vergi oranı (23-1=) yüzde 22 olarak uygulanacaktır.  Komple yatırım dışında üretimden elde edilen kazanç aynı zamanda kurumun ikinci teşvik belgesi kapsamında diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç olarak değerlendirilebileceğinden bu matrah kısmına uygulanacak vergi oranı yüzde 80 indirimli (%22*0,80=) %17,6 uygulanacaktır.

Anılan 46.538.147,56 TL’lik indirimli kurumlar vergisi matrahına uygulanacak vergi oranı ise (0,22-0,176=) %4,4 olacaktır.

Kurumun 2022 Yılı II. Dönem Geçici Vergi Beyannamesi

2022 yılında Kurumun II. Geçici vergi döneminde Ticari bilanço karı 305.872.168,12 TL, K.K.E.G 15.295.445,87 TL olup, safi geçici vergi matrahı 321.167.613,99 TL’dir.

BEYANNAMEDE YARARLANILACAK TOPLAM YATIRIMA KATKI TUTARININ HESAPLANMASI
Ticari Bilanço Karı	305.872.168,12
Kanunen kabul edilmeyen gider	15.295.445,87
Kar ve İlaveler Toplamı	321.167.613,99
Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler	177.805.106,96
Safi Geçici Matrahı	143.362.507,03
KVK’nın 32/A Mad. Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisine (Geçici Vergiye) Tabi Matrah	143.362.507,03
KVK’nın 32/A Mad. Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisi (Geçici Vergi) Oranı	0,04535[1]
Genel Orana Tabi Geçici Vergi Matrahı	0,00
Geçici Vergi Matrahı	143.362.507,03
Hesaplanan Geçici Vergi	6.501.598,65

Safi geçici vergi matrahı olan 143.362.507,03 TL’nin;

• 41.039.178,01 TL’lik kısmına yüzde 4,6 (komple yatırımdan elde edilen kazanç)
• 46.538.147,56 TL’lik kısmına yüzde 4,4 (diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç)
• 55.785.147,46 TL’lik kısmına yüzde 4,6 (diğer faaliyetlerden elde edilen kazanç) vergi oranı uygulanmıştır.

41.039.178,01 TL’lik matrah üzerinden ödenmesi gereken geçici vergi 9.439.010,94 TL iken indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle bu matrah üzerinden 1.887.802,19 TL vergi hesaplanmakta ve 7.551.208,75 TL az vergi ödenmektedir. Ödenen az vergi tutarı bu teşvik belgesi nedeniyle yararlanılan yatırıma katkı tutarıdır.

46.538.147,56 TL’lik matrah üzerinden ödenmesi gereken geçici vergi 10.238.392,46TL iken indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle bu matrah üzerinden 2.047.678,49TL vergi hesaplanmakta ve 8.190.713,97 TL az vergi ödenmektedir. Ödenen az vergi tutarı bu teşvik belgesi nedeniyle yararlanılan yatırıma katkı tutarıdır.

55.785.147,46 TL’lik matrah üzerinden ödenmesi gereken geçici vergi 12.830.591,74 TL iken indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle bu matrah üzerinden 2.566.118,35 TL vergi hesaplanmakta ve 10.264.473,39 TL az vergi ödenmektedir. Ödenen az vergi tutarı bu teşvik belgesi nedeniyle yararlanılan yatırıma katkı tutarıdır.

Buna göre tevsi yatırım dolayısıyla yararlanılan yatırıma katkı tutarı (8.190.713,97+ 10.264.473,39=) 18.455.187,36 TL’ye ulaşmaktadır.

Komple Yatırım İndirimli Kurumlar Vergisi Tablosu:

Teşvik Belgesi Numarası	D-96296
Teşvik Belgesinin Hangi BKK ya Göre Düzenlendiği	2012-3305
Yatırıma Başlama Tarihi	16.01.2015
Yatırımın Türü 1	KOMPLE YATIRIM
Yatırımın Türü 2	Bölgesel
Toplam Yatırım Tutarı (İndirimli KV Kapsamında Olmayan Harcamalar Hariç	16.573.217,00
Yatırıma Katkı Oranı	40
Vergi İndirimi Oranı	80
Yatırımın Yapıldığı Bölge	4.Bölge
İndirimli KV Oranı
Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	6.629.286,80
Cari Yılda Fiilen Gerçekleştirilen Yatırım Harcaması tutarı	0,00
Fiilen Gerçekleştirilen Yatırım Harcaması	16.573.217,00
(Yatırımın Başlangıcından İtibaren)
Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan Yatırıma Katkı Tutarı	6.629.286,80
Endekslenmiş Tutarlar Dahil Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan YKT	0,00
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı	0,00
Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı
Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	0,00
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı	7.551.208,75
Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı	0,00
Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Cari Dönemde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	7.551.208,75
Cari Dönem Dahil Olmak Üzere Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	7.551.208,75

Tevsi Yatırım İndirimli Kurumlar Vergisi Tablosu:

Teşvik Belgesi Numarası	135.007,00
Teşvik Belgesinin Hangi BKK ya Göre Düzenlendiği	2012-3305
Yatırıma Başlama Tarihi	10.11.2017
Yatırımın Türü 1	TEVSİ
Yatırımın Türü 2	Bölgesel
Toplam Yatırım Tutarı (İndirimli KV Kapsamında Olmayan Harcamalar Hariç	72.000.000,00
Yatırıma Katkı Oranı	40
Vergi İndirimi Oranı	80
Yatırımın Yapıldığı Bölge	5.Bölge
İndirimli KV Oranı
Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	28.800.000,00
Cari Yılda Fiilen Gerçekleştirilen Yatırım Harcaması tutarı	11.749.448,33
Fiilen Gerçekleştirilen Yatırım Harcaması	45.263.903,14
(Yatırımın Başlangıcından İtibaren)
Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan Yatırıma Katkı Tutarı	18.105.561,26
Endekslenmiş Tutarlar Dahil Fiili Yatırım Harcaması Nedeniyle Hak Kazanılan YKT	0,00
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı	0,00
Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı
Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Önceki Dönemlerde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	0,00
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı	0,00
Yatırımdan Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Cari Dönemlerde Yararlanılan Yatırıma Katkı Tutarı	18.455.187,36
Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazanç Dolayısıyla
Cari Dönemde Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	18.455.187,36
Cari Dönem Dahil Olmak Üzere Yararlanılan Toplam Yatırıma Katkı Tutarı	18.455.187,36

 “Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “

---

[1] 6.501.598,65/143.362.507,03=0,0453

25.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.