Selçuk Savaş
Sosyal Güvenlik Denetmen Yrd.
Bilim Uzmanı
selcux66@gmail.com

Farklı Yönleriyle Engelli Emekliliği ve Malulen Emeklilik

• %80 engelli raporum var ancak neden malulen emekli olamıyorum?
• Engelli emekli olmak istiyorum ancak SGK hastaneye neden sevkimi yapmıyor?
• Malulen emekli olduktan sonra işe girdim  SGK aylığımı keser mi?
• Malulen emekli olunca daha düşük emekli aylığı bağlanır mı?

Uygulamada vatandaşlar tarafından kuruma bu konuda bir çok soru gelmektedir. Bu sorunların çözümü ve kafa karışıklarını gidermek adına  birbirinden tamamen farklı olan engelli ve malulen emekliliğin ayrışan yönlerini ele almaya çalışacağız.

Malulen Emeklilik;

Çalışma gücü kaybı veya meslekte kazanma gücünü en az %60 oranında kaybeden, ilk defa işe başladığı tarihten itibaren en az 10 yıllık sigortalılık süresi ( bakıma muhtaçlık durumunda bu şart aranmaz ) ve 1800 gün uzun vade primi bulunanlara malullük aylığı bağlanır. Bunun için en son sigortalılığın veya ikametgahın bulunduğu SGK’dan, eğitim araştırma ile üniversite hastaneleri, bunların bulunmadığı illerde tam teşekküllü devlet hastanelerine sevkini istemeleri gerekmektedir. SGK’dan alınan ‘hastaneye sevk’ yazısı ile birlikte   ilgili hastanelere başvurulması gerekmekte, akabinde hastanece düzenlenen heyet raporu SGK bünyesinde bulunan Sağlık Kurullarınca değerlendirilerek  kişinin malul olup olmayacağının kararı verilmektedir.

Engelli Emeklilik;

Çalışanlardan engellik, sakatlık, hastalık durumu bulunanlardan kendi imkanlarıyla devlet hastanesinden ( SGK tarafından hastaneye sevk gerekmeksizin ) alınacak raporda en az %40  engellilik oranı bulunup, vergi dairelerince  bu rapora istinaden vergi indirim belgesi alanlardan kanunda öngörülen sigortalılık ve gün sayısını tamamlayanlara  işten ayrılmaları ve yazılı istekte bulunmaları halinde yaşlılık aylığı bağlanır. Hemen belirtelim engelli aylığı yaşlılık ( normal emeklilik ) aylığı kapsamında olup eşit şartlarda bağlanan aylıklar arasında bir fark bulunmamaktadır.

4958 Sayılı Kanun
Sigortalılık Başlangıç Tarihleri			1.Derece %80 ve üzeri		2.Derece %60 - %79			3.Derece %40 - %59
			Sigortalılık Süresi (YIL)	Gün Sayısı	Sigortalılık Süresi (YIL)	AY	Gün Sayısı	Sigortalılık Süresi (YIL)	Gün Sayısı
01.01.1901	06.08.1991	tarihinden önce	15	3.600	15		3.600	15	3.600
07.08.1991	06.08.1994	tarihleri arası	15	3.600	15	8	3.680	16	3.760
07.08.1994	06.08.1997	tarihleri arası	15	3.600	16	4	3.760	17	3.920
07.08.1997	06.08.2000	tarihleri arası	15	3.600	17		3.840	18	4.080
07.08.2000	06.08.2003	tarihleri arası	15	3.600	17	8	3.920	19	4.240
06.08.2003	30.09.2008	tarihleri arası	15	3.600	18		4.000	20	4.400

Kıyaslama;

• Malulen emeklilikte SGK tarafından hastaneye sevk yapılması gerekirken, engellilikte hastaneye sevk işlemi gerekmemektedir.
• Malullükte ilk işe girişten sonra malul sayılma şartı varken, engellikte doğuştan gelen       engellilik halleri de dikkate alınır. Ayrıca ilk işe girdiği tarihte malul sayılanların 15 yıl 3600 gün şartını sağlamaları gerekir.
• Malul sigortalı herhangi bir işte çalışması halinde  aylığı kesilirken, engelli birey emekli olduktan sonra durumuna uygun işlerde çalışabilir ve  aylığı kesilmez.
• Malulen emeklikte aylık bağlama oranı engelli emekliliğe göre daha yüksektir.
• Malulen emeklikte son sigortalılık haline göre ( son 3,5 yıl veya 1260 gün sigortalılık şartları aranmaz ) aylık bağlanırken, engellilikte son 7 yılda en fazla prim gün sayısının  bulunduğu sigortalılık türüne  göre aylık bağlanmaktadır.

Görüldüğü üzere malullük ve engellik halleri birbirinden bağımsız uygulamalar olup kesin çizgilerle ayrılmaktadır. Yukarıda sayılan farklılıkların dışında uygulamada en çok karşılaşılan sorunların başında engellilikte belirlenen oranın malullükte de kullanılabileceği yanılgısıdır. Her ikisinde de belirlenen oranın tespit kriterleri farklıdır. Örneğin; diyabetten %20, tansiyon %10, kronik baş ağrısı %10, yaşlılığa bağlı romatizmal hastalık %10, ile çalışmaya engel olmayan koroner arter den %30, toplamda %80 engellik raporu bulunan bir kişiye diğer şartları da taşıması halinde aylık bağlanırken, aynı rapor malullük oran tespitinde geçerli değildir ve birbirinin yerine kullanılamaz. Dolayısıyla bu farklı değerlendirme kriteri vatandaşın kafasında karışıklığa yol açarak engellilikteki %80’lik oranı, malullük açısından birbiriyle ikame edebilme yoluna gidebilmektedir.

’Her malul engelli olmakla birlikte, her engelli malul değildir’’

30.11.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.