Ömer Yürek
Denetim Direktörü
E. Vergi Müfettişi
omer_yurek@hotmail.com

Sınırlı İncelemelerde Konu Dışı Haksız Tarhiyatlara Dikkat

1-Giriş

Bilindiği üzere vergi incelemeleri Vergi Usul Kanununda (VUK) tam ve sınırlı inceleme olarak ikiye ayrılmıştır. VUK 137/6’ıncı maddesine göre tam incelemelerin en fazla bir yıl, sınırlı incelemelerin ise en fazla altı ay içinde bitirilmeleri esas olup, bu süreler içerisinde incelemenin bitirilememesi halinde altı aylık ek süre verilebilir.

2-Tam ve Sınırlı İnceleme Nedir?

Tam ve sınırlı inceleme tanımı, VUK’da yapılmamış; yukarıda görüldüğü üzere sadece süre yönünden kanuni bir şart koyulmuştur. Bahse konu kavramlara ilişkin tanımlamaya Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte yer verilmiştir.

Yönetmeliğin 3. maddesinde, tam inceleme, “bir mükellef hakkında, bir veya birden fazla vergi türü itibarıyla bir veya daha fazla vergilendirme dönemine ilişkin her türlü iş ve işlemlerinin bütün matrah unsurlarını içerecek şekilde, yapılan vergi incelemesini,”; sınırlı inceleme de, “tam inceleme dışında kalan vergi incelemesini” şeklinde tanımlanmıştır.

3- Sınırlı İncelemenin Sınırı

Nezdinde inceleme yapılan mükellefin yeterli bir savunma yapabilmesini teminen yönetmelik bazında düzenlemelere yer verilmiştir. Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 16 maddesinde mükelleflerin itiraz ve mülahazalarının tutanağa geçirilebilmesini sağlamak amacıyla tutanak taslaklarının iki gün öncesinde mükellefe gönderilmesi gerektiği, 17. Maddesinde ise tutanakta yer alan hususların vergi kanunları karşısında yapılması muhtemel işlemler bakımından ispatlama vasıtası olduğunun ve yapılması muhtemel işlemlerin neler olduğunun, tutanağın düzenlenmesinden önce mükellefe bildirildiği hususunun tutanakta yer alması gerektiği belirtilmiştir.

Sınırlı inceleme tam inceleme dışındaki incelemeleri kapsadığına göre önceden çeşitli sebep veya kriterlere göre belirlenen konu veya risklere yönelik olarak yapılan incelemeler olarak düşünülebilir. Örnek vermek gerekirse risk analiz merkezince mükellef bilgilerinden (bilanço-gelir tablosu-ba bs formu-gümrük bildirimleri vb gibi) hareketle mükellefin riskli olan hesapları tespit edilmekte ve bu konularla sınırlı olmak üzere inceleme yaptırılmaktadır. Herhangi bir nedenle nezdinde sınırlı inceleme yapılan bir mükellefin yapılan incelemenin konusunun ve sınırının neler olduğunu bilmesi en doğal hakkıdır.

4- Sınırlı İnceleme Konularını Nasıl Öğrenebilirim?

Sınırlı bir inceleme söz konusu olduğu durumda incelemeye başlama tutanağının inceleme türü kısmında “sınırılı inceleme” ibaresi yer almaktadır. Ancak sınırlı inceleme konularına inceleme başlama tutanağında yer verilmemekte, bu bilginin ayrıca Müfettişten istenmesi gerekmektedir. İncelemeyi yapan Müfettişten sınırlı inceleme konuları öğrenildikten sonra kapsama giren bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi gerekmektedir.

5- İnceleme Konusu Dışında Tarhiyat Yapılabilir Mi?

Kural olarak sınırlı inceleme konuları dışında tarhiyat yapılmaması gerekmekte iken, bazı durumlarda haksız yere konu dışı tarhiyatlara yer verildiği görülmektedir. Konu dışı tarhiyatla karşılaşmamak adına inceleme sonunda düzenlenen ve cezalı tarhiyata dayanak olarak alınan tutanağın teknik bilgi sahibi meslek mensuplarınca dikkatli bir şekilde okunması ve içeriğinin sınırlı inceleme konuları dışına taşıp taşmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. İnceleme tutanağında sınırlı inceleme konuları dışındaki hususlara yer verilmiş olması halinde tutanağa imza atılmasından imtina edilmeli ve gerekli düzeltmelerin yapılmasını teminen incelemeyi yapan Müfettişten talepte bulunulması gerekmektedir.

6- Sonuç

Sınırlı vergi incelemeleri önceden belirlenmiş konularla sınırlı olarak gerçekleştirildiğinden, inceleme konuları dışında bir konuda cezalı tarhiyat ile karşılaşmamak için inceleme başlama tutanağı ile inceleme tutanakları dikkatlice tatbik edilmesi gerekmektedir. Cezalı tarhiyata dayanak olarak alınan tutanaklarda inceleme konusu dışında husulara yer verilmiş olması halinde, tutanağa imza atılmasından imtina edilmesi ve gerekli düzeltmelerin yapılması için incelemeyi yürüten Müfettişten talepte bulunulması durumunda olası haksız tarhiyatlara engel olunabilecektir.

28.02.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.