Ayşe Çelikbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
aysecelikbas@outlook.com.tr

7143 Sayılı Kanun Kapsamında İhale Konusu İşler ve Özel Nitelikli İnşaat İşlerine İlişkin SGK Borçlarının Yapılandırılmasından Sonra Borcu Yoktur Belgesi, İlişiksiz Belgesi ve Yapı Kullanım İzin Belgesi Alınması

Bilindiği üzere ihale ve özel inşaat işlerine ilişkin hakediş ödemelerinin süresinde yapılmaması nedeniyle birçok işveren ekonomik açıdan zorlanmış ve bunun sonucunda   Kuruma yüklü miktarda borçlu hale gelmiştir. Firmalar borçları nedeniyle biten işlerine ait ilişiksiz belgesi başvuru sürecini başlatamamakla  birlikte  yeni  bir iş için ihale başvurusu da yapamamakta idi. 7143 sayılı Kanun ile kapsama giren borçlarına yapılandırma imkanı getirilerek geçici de olsa borçlu firmaların nefes alması sağlanmış oldu. Ancak mevcut ekonomik koşulları iyileştirilmediği  sürece firmaların yapılandırma kapsamındaki yükümlülüklerini tamamlayamayacağı gerçeği göz ardı edilmemelidir. 

7143 sayılı Kanun kapsamına giren borçları için yapılandırma başvurusunda   bulunan  işverenler, sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası gibi borçlarının yanı sıra, 3l/3/2018 ve öncesinde bitirilen özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilikten kaynaklanan prim borçları olması halinde bu borçları için de yapılandırma başvurusu yapabilecektir.

   İşverenler tarafından kapsama giren borçların 7143 sayılı Kanundan yararlanarak yapılandırılması halinde Kanun ve eklerinde belirtilen diğer hususların da sağlanmış olması şartıyla   ihalelere katılabilmek için borcu yoktur belgesi,  hakediş ödemelerine konu borcu yoktur belgesi, teminat iadesine konu  ilişiksiz belgesi ve yapımı tamamlanmış özel nitelikteki inşaatlara  ilişkin yapı kullanım izin belgesi alınabilecektir.

İlgili mevzuat gereği ihale konusu işler ve özel nitelikteki inşaatlarda ilişiksizlik belgesi verilmesi sürecinde işverenlerin kuruma borçlarının bulunmadığına dair ilgililerden Kurumca düzenlenmiş bir belgenin istenmesi zorunludur.  Hakedişlerin mahsubu ve ödenmesi ile teminatların prim ve idari para cezası borçlarına karşılık tutulması işlemleri mevzuatta belirlenmiş usül ve esaslara göre yapılmaktadır.  İşverenlerin hakedişleri SGK ’ya  idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması kaydıyla ödenir, kesin teminatları ise ihale konusu işle ilgili olarak kuruma borçlarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra iade edilir.

5510 sayılı Kanun’da belirtilen yükümlülükler yerine getirilmeden hakediş ödenmesi, kesin teminatın iade edilmesi veya geçici iskân izin belgesi ve yapı kullanma izin belgesi verilmesi veya diğer işlemlerin gerçekleştirilmesi hallerinde, ilgililer hakkında genel hükümlere göre idarî ve cezaî işlem yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

18/5/2018 tarihli ve 30425 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun kapsamında SGK tarafından yayımlanan 2018/19 sayılı Genelge ’ye göre;

Teminat Mektubu Süresi ;

İhale konusu işyerleri ile  ilgili olarak  eksik işçilikten kaynaklanan prim borçları ve daha önce çeşitli nedenlerle hakedişlerden  kesilememiş olan prim ve idari para cezası borçları için yeniden yapılandırma başvurusunda bulunulması halinde idareye verilmiş olan teminat mektuplarının süresiz ve kesin olacak şekilde değiştirilmesi ya da teminat mektuplarının süresinin peşin veya taksitle ödeme başvurusuna bakılarak son ödeme tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar uzatılması gerekmektedir.

Teminat mektuplarının süresiz ve kesin olması veya süreli ise süresinin (en az peşin veya taksitle ödeme başvurusuna göre) son ödeme tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar devam ediyor olması halinde, teminat mektupları ile ilgili olarak herhangi bir işlem yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

İdare nezdindeki banka teminat mektupları süreli olan, ancak süresi başvuru tarihi itibarıyla sona ermiş veya 31 /8/2018 tarihinden önce sona erecek olan işyeri işverenlerince, 7143 sayılı Kanuna göre hesaplanacak tutarın tamamının 31/8/2018 tarihine kadar (bu tarih dahil) peşin olarak ödenmesi halinde, teminat mektuplarının süresinin uzatılmasına gerek bulunmamaktadır.

 Hakediş Ödemelerine İlişkin Düzenlenecek Borcu Yoktur Yazıları ; 

5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinin ikinci fıkrasına göre işverenlerin kuruma idari para cezası, prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması kaydıyla idareler tarafından hakediş ödemeleri yapılmaktadır.  İdarelerce, işverenlerin vadesi gelmiş borcunun olup olmadığının manuel veya elektronik ortamda sorgulandığı durumlarda, yeniden yapılandırılan borçlardan dolayı ;

-Peşin ödeme yolunu tercih eden borçlular için; yapılandırma kapsamına giren borçların tamamının ödenmesi ve kapsama girmeyen muaccel  borçlarının da bulunmaması kaydıyla,

-Taksitle ödeme yolunu tercih eden borçlular için; vadesi geçtiği halde ödenmemiş veya eksik ödenmiş taksiti ile kapsama girmeyen muaccel borcunun bulunmaması kaydıyla,

 hakediş ödemesine esas borcu yoktur yazıları verilecektir.

Yapı Kullanım İzin Belgesi / Teminat İadesi Alabilmek Amacıyla Yapılan Başvurulara İlişkin Düzenlenecek Yazılar;

5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinin ikinci fıkrasına istinaden işverenlerin  kesin  teminatları  ihale konusu işle ilgili olarak kuruma  borçlarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra iade edilmekte,  geçici iskan veya yapı kullanım izin belgeleri yapılan inşaat dolayısıyla kuruma borçlarının bulunmadığının tespit edilmesinden sonra verilmektedir.

7143 sayılı Kanun kapsamına giren borçlarını peşin veya taksitler halinde ödemek üzere başvuruda bulunmuş olan ihale konusu işyeri ve özel nitelikteki inşaat işyeri işverenlerinin kapsama giren borçları ile birlikte kapsama girmeyen diğer borçlarının tamamını ödemeleri kaydıyla ilişiksizlik belgesi / teminat iadesi yazısı verilecektir. Ancak, taksitleri düzenli olarak ödense dahi, kapsama giren ve girmeyen borçların tamamı ödenmediği sürece söz konusu yazılar verilmeyecektir.

Geçici kabulü noksansız olarak yapılmış ihale konusu işler veya bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar için, gerek yapılandırma kapsamına giren, gerekse girmeyen borçlarını  karşılayacak  miktarda   bankalar ve özel finans kurumlarından alınmış teminat mektuplarının ya da Hazine  Müsteşarlığınca  ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin veya bu senetler yerine düzenlenen belgelerin teminat olarak verilmesi halinde yapılandırılmış olan borçların ödenmesi beklenilmeden ilişiksizlik belgesi / teminat iade yazısı verilebilecektir.

Süresiz ve kesin banka teminat mektubu veya Devlet iç borçlanma  senetleri  ya da   bu  senetler yerine düzenlenen belgeleri teminat olarak vererek yapılandırma başvurusunda bulunan ve ilişiksizlik belgesi/teminat iade yazısı talep eden işverenlerin ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeniyle 7143 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanma hakkını kaybedilebileceği göz önüne alınarak, talep edilen taksit süresi de dikkate alınarak ilave teminat alınacaktır.

Bu şekilde yapılacak olan başvurular sırasında alınacak olan teminat tutarı ise; kapsama giren ve girmeyen borç asıllarına ilişiksizlik belgesinin verileceği tarihe kadar 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesine göre hesaplanacak toplam borç üzerinden;

(Taksit süresi)x(Taksitlendirme başvurusunda bulunulan tarihten önceki ay için gerçekleşmiş DİBS oranı)= (İlave teminat oranı)

(İlave teminat tutan)= (Toplam borç tutarı) x (İlave teminat oranı) / ( 100)

(Alınacak toplam teminat) = (Toplam borç tutarı)+ İlave teminat tutarı)

formülü ile hesaplanacaktır.

İşverenler  tarafından  yapılandırma başvurusu yapılmadan önce 7143 sayılı Kanun  ve  eklerinin  detaylıca incelenmesi hatalı ve eksik işlem yapılmasını önlemiş olacaktır.

Kanaatimce; ülke ekonomisinde gelinen noktada bozulan sicilleri nedeniyle yapılandırma kapsamında veya yeni yatırım planlarına yönelik teminat mektubu / kredi talepleri geri çevrilecek çok sayıda firma vardır.  Borç yapılandırma kapsamında veya  yapılandırma  sonrası  yeni yatırımlar için teminat mektubu / kredi alabilecek az sayıdaki firma da yüksek maliyetlere katlanmak zorunda kalacaktır. Tekrarlayan borç yapılandırmalarının firmaları canlandırmaya tek başına yeterli gelmeyeceği bilinen gerçekler arasındadır. Buna rağmen borç yapılandırmalarına destekleyici yönde ilave çözümler üretilmeyerek firmaların aynı kısır döngüyü yaşayıp kötü sona ilerleyişine seyirci kalınmasını anlamak çok güçtür.

 

Kaynak ;

7143 Sayılı Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun

2018/19 Sayılı SGK Genelgesi

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

12.06.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.