Vefat etmiş Bağ-Kur’lu yakınlarına İYİ HABER / Lütfi Köksal

Rumuz Çetin
Dedem 1935 doğumlu. 1967-1969 yılları arasında 24 ay süre ile Almanya’da çalışmış, bir iş kazası geçirerek Bağ-Kur’dan maaş bağlanmıştı. Dedem 1993 yılında vefat ettikten sonra babam tüm girişimlerine rağmen babaanneme maaş bağlatamamış. Sadece 24 ay içinde ödenmiş olan primlerini iade etmişler. Geçen yıl 900 günden emekli olabilme hakkı verildiğini ama ekim ayında bunun sona erdiğini öğrendim. Dedemin askerlik borçlanmasını yaparak bu haktan babaannemi yararlandırabilir miyiz?

ASKERLİK BORÇLANMASI
CEVAP: Kıymetli okuyucumuz, ölen sigortalıların eş, çocuk ve ana-babalarına belirli şartlarla ölüm aylığı bağlanmaktadır. SSK’lı (işçi), Bağ-Kur sigortalısı veya Emekli Sandığı mensuplarının vefatı halinde yakınlarına belirli şartlarla ölüm aylığı bağlanmaktadır.
Bu gelişmeler sonrasında vefat etmiş Bağ-Kur’luların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
- 04.10.2000 öncesi vefat etmiş olanların 3 yıl,
- 04.10.2000-08.08.2001 arası vefat etmiş olanların 5 yıl,
- 09.08.2001-01.08.2003 arası vefat etmiş olanların 3 yıl,
- 02.08.2003-01.10.2008 arası vefat etmiş olanların 5 yıl sigortalılık süresini doldurmaları gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Reformu olarak bilinen 5510 sayılı yasadan önce, vefat etmiş Bağ-Kur sigortalısının hak sahiplerince askerlik borçlanması yapmak istemeleri halinde, vefat etmiş sigortalının vefat tarihinde Bağ-Kur’lu olma şartı aranmaktaydı. SSK sigortalıları için böyle bir şart aranmazken, Bağ-Kur’lunun ölüm tarihinde Bağ-Kur’lu olma şartları birçok kişinin ölüm aylığından mahrum olması ile sonuçlanmaktaydı. Reform öncesinde Bağ-Kur’luların askerlik borçlanması işleminde karşılaştığı diğer bir sıkıntılı durum ise, kısmi borçlanma yapamamaları idi. Örneğin 4 yıl 11 ay sigortalılık süresi olan vefat etmiş bir sigortalının hak sahibi 1 ay askerlik borçlanması ile aylığa hak kazanabileceği halde, askerlik süresinin tamamını borçlanması ve ödemesi gerekiyordu.
Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) 11 Eylül 2009 tarihinde çıkardığı 2009/114 sayılı Genelge, yukarıda belirtildiği şekilde aylık bağlanılamayan birçok hak sahibine aylık bağlanılması yolunu açmıştır. Bağ-Kur’un eski uygulamasındaki ölüm tarihinde fiilen Bağ-Kur’lu olmak şartı, 5510 sayılı Kanun ile düzeltildiğinden, ölüm tarihinde Bağ-Kur’lu olmayanların yakınları da askerlik borçlanması yapabileceklerdir. Hem de askerlik borçlanmasının bütün olarak yapılması uygulaması yerine kısmi borçlanma yapılabilecektir.
Bu şekilde askerlik borçlanması yaparak ölüm aylığı talebinde bulunan hak sahiplerine sigortalının ölüm tarihinde yürürlükte bulunan kanun hükümlerine göre borcun ödendiği tarihi takip eden ay başından itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır.
Genelge ile yapılan düzenleme sonrasında çok sayıda mağduriyet giderilmiş olacaktır. Bu anlamda yerinde bir düzenleme olup, vefat eden Bağ-Kur sigortalılarının yakınlarını rahatlatacak bir adım atılmıştır. Okuyucularımız söz konusu genelgeye SGK’nın internet sitesinden de ulaşabilirler.

NİNENİZE BİR İYİLİK YAPIN
Okuyucumuzun sorusuna gelince; dedeniz 1993 tarihinde vefat etmiş. Bağ-Kur’da vefat ettiği tarihteki Kanunlar geçerli. Dedeniz 04.10.2000 tarihinden önce vefat ettiği için, babaannenize maaş bağlanması için 1080 gün gerekiyordu. Dedenizin bu kadar günü olmadığı için eşine maaş bağlanamamış ve ödenen 24 aylık primi toptan ödeme şeklinde geri ödenmiş. O tarihte aktif Bağ-Kur’lu olmayan ve hak sahipleri askerlik borçlanması yapamıyordu, kısmi borçlanma da yoktu. Ama dedeniz 1 Ekim 2008 tarihinden önce vefat ettiği için yukarıda bahsettiğimiz genelgelere göre, siz askerlik borçlanması yapabilirsiniz. Bunun için SGK İl Müdürlüğü’ne müracaat ederek daha önce 24 ay için aldığınız toptan ödemeyi geri iade (İHYA) edersiniz, 1 yıl da da askerlik borçlanırsanız, 1080 günle eşinden dolayı babaannenize Bağ-Kur’dan maaş bağlanır.

(Kaynak: Türkiye Gazetesi | 28.12.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.