Yevmiyenin arka yüzü / Bumin Doğrusöz

Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi ile defter uygulaması yerini bilgisayar sayfalarına bırakmıştır. Tabii ki bu durumda, Vergi Usul Kanunu'nun defter tasdikine ilişkin düzenlemelerinin sayfalar için de geçerli olması söz konusu olmuştur.
Defter tutma zorunluluğunda olan mükellefler, teknolojinin gelişmesi ile oluşan bu duruma göre her yıl aralık ayında yeterince bilgisayar sayfası tasdik ettirmekte, yıl içinde bitince de yeni sayfaları tasdik ettirerek kullanmaktadırlar.
Ancak muhasebe kayıtları bilgisayarda yasal süre içinde yapılmakla birlikte, sayfaya bastırılması işlemi yasal sürede değil de yıl sonlarında yapılmaktadır. Ancak bu defa mükellefleri bir risk beklemektedir. Buradaki temel risk, özellikle sürekli formlu yevmiye defterinin, yani yevmiye kayıtlarının yazdırılması için tasdik ettirilmiş sayfa adedinin yetmemesidir. Bu yetersizlik genellikle yıl sonunda fark edildiğinden, geçerli süresinde sayfa tasdik ettirmek de mümkün olamamaktadır.
Bu durumdaki mükellefler çare olarak, bir yüzü tasdikli ve basılı sayfaların, arka yüzüne çıktı almaktadırlar. Ayrıca kayıtların tasdikli sayfaların ön yüzü yerine yanlışlıkla arka yüzüne bastırıldığı da uygulamada görülen bir durumdur.
Burada karşımıza çıkan sorun, sayfanın arka yüzüne bastırılan kayıtların geçerli olup olmayacağıdır. Bir başka deyişle, böyle bir durumda usulünce tutulmamış bir defterden söz edilerek, yaptırım uygulanabilir mi, örneğin KDV indirimleri reddedilebilir mi?
Bu noktada Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü 2.11.2003 gün ve 50774 sayılı özelgesinde görüşünü, "yevmiye defterine yapılan kayıtların tasdikli defter-i kebire süresince ve usulüne uygun kaydedilmesi şartıyla, yevmiye defterinin arka sayfalarında yer alan kayıtlara dayalı KDV indirimlerinin bu çerçevede kabulünün mümkün olduğu" şeklinde açıklamıştır.
Bu görüş yargı tarafından da genelde ve yerinde olarak benimsenen görüş olmakla birlikte Danıştay 7. Dairesi görüşünü aksi yönde oluşturmuştur. Örneğin dairenin E.2001/4619 K. 2002/167 sayı ve 21.1.2002 tarihli kararıyla Vergi Usul Kanunu'nun 225/b maddesinin lafzını gerekçe almak suretiyle müteharrik yapraklı yevmiye defterinin tasdiksiz arka yüzüne yapılan kayıtlar geçersiz kabul edilerek KDV indirimlerinin reddi yoluyla yapılan bir tarhiyatı "diğer defterlerdeki kayıtlarla karşılaştırılmasının yapılmadığı" gerekçesi ile iptal eden bir vergi mahkemesi kararını bozmuştur. Daire görüşünü, "müteharrik yapraklı yevmiye defterinin tasdiksiz arka kısımlarına yapılan kayıtların kanuni deftere yapılmış kayıt olarak kabulüne olanak bulunmadığı" şeklinde açıklamıştır. Danıştay 7. Dairesi'nin sonraki içtihatları da aynı yönde oluşmuştur (Örnek: E. 2002/1696 K.2005/569 T.4.4.2005)
Ancak Danıştay 7. Dairesi'nin aynı yöndeki bir başka bozma kararına karşı Denizli Vergi Mahkemesi'nce verilen bir ısrar kararının temyizi dolayısıyla konuyu değerlendiren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E. 2005/110 K.2005/177 sayı ve 17.6.2005 tarihli kararında "müteharrik yapraklı yevmiye defterinin tasdiksiz arka sayfalarına yapılan kayıtlarda gösterilen KDV indiriminin, tasdikli olan diğer defterlerle karşılaştırma yapılmaksızın kabul edilmemesinde hukuka uygunluk bulunmadığı" sonucuna varmıştır. Danıştay 7. Dairesi'nin bozma kararına karşı verilen bir başka ısrar kararı dolayısıyla konuyu tekrar değerlendiren Danıştay Genel Kurulu, E.2006/228 K.2007/57 sayı ve 26.1.2007 tarihli kararını da yine aynı yönde oluşturmuştur.
Kanaatimizce gerek yasa hükümlerinin gerekse müesseselerin, sadece lafzi açıdan ve mükellefi cezalandıracak şekilde yorumlanması gerekmez. Aynı zamanda hükümlerin konuluşundaki maksadın ve amacın da göz önünde bulundurulması gerekir. Konuya bu açıdan bakıldığında, tasdik işleminin oluşturulmasındaki amacın, sayfanın değiştirilmesini önlemeye yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Bu amaç, sayfanın bir yüzünün tasdiki ile de zaten gerçekleşmektedir.
Kaldı ki, Vergi Usul Kanunu'nda defter yaprağının sadece bir yüzünün kullanılabileceğine ilişkin veya arka yüzün kullanımının yasaklandığına dair bir hüküm yoktur. Kanunun müteharrik yapraklı defterin tasdikini düzenleyen 225/b maddesi, sayfanın değil, yaprağın tasdikini istemektedir. Yasa koyucu, yaprağın sadece bir yüzünün kullanılabileceğini belirtebileceği gibi, yaprağın her iki yüzünün de tasdikini arayabilirdi. Buradaki yasal düzenleme yokluğunun, yasa koyucunun yasak getirdiği şeklinde yorumlanabilmesine olanak sağlayacak bir veri de yasada bulunmamaktadır.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 09.04.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.