Yabancı ulaştırma şirketlerinin yurtdışı hasılat nasıl hesaplanır / Veysi Seviğ, Bumin Doğrusöz

Alınacak bilet bedellerine ek gider karşılıkları hasılata eklenerek bulunacak miktara uygulanacak oran nispetinde Türkiye'de matraha esas alınacak hasılat hesaplanır.

Yabancı ulaşım şirketlerine Türkiye'den dar mükellef konumundaki kuruluşlar tarafından verilen hizmetlerden dolayı tahsil edilen bedellerden yabancı ülkelerde havaalanlarında verilen hizmetlerle, limanlarda verilen hizmetler dolayısıyla ödenen bedellerin indirim konusu yapılarak vergiye tabi hasılatın tespiti mümkün müdür? Son yıllarda yapılan turistik gezilerin organizasyonunda, yabancı ülke havaalanlarında ve limanlarında alınan hizmet bedellerinde artış olduğu bilinmektedir. Bu durumda söz konusu ödemelerin Türkiye'de hasılattan düşülmesi gereken bir pay olarak dikkate alınması söz konusu olabilir mi?

Kurumlar Vergisi Yasası'nın 23. maddesi uyarınca yabancı ulaştırma kurumlarının vergiye tabi matrah olarak kurum kazancı, hasılata ortalama emsal oranlarının uygulanması suretiyle belirlenmektedir.

Ortalama emsal oranları, Türkiye'de daimi veya arızi olarak çalışan bütün kurumlar için;
· Kara taşımacılığında % 12,
· Deniz taşımacılığında % 15,
· Hava taşımacılığında % 5
olarak uygulanmaktadır.

Yasal düzenleme gereği olarak Türkiye'de yükleme limanlarından yabancı ülkelerdeki varış limanlarına veya diğer bir kurumun gemisine aktarma yapılacak yabancı limana kadar gerçekleşen deniz ve hava taşımacılığında bilet bedeli ile birlikte alınan gider karşılıkları dahil, yolcu yük ve bagaj taşıma ücreti olarak her türlü ad altında alınan paralar Türkiye'de elde edilmiş hasılat sayılır.
Dolayısıyla, kara taşımacılığından farklı olarak deniz ve hava taşımacılığında hasılatın Türkiye'de elde edilmiş sayılması kalkışın Türkiye'den yapılmasına bağlıdır. Yabancı ulaştırma kurumlarınca yabancı ülkelerdeki yükleme veya kalkış limanlarından Türkiye'deki varış limanlarına kadar yapılacak deniz ve hava ulaştırmalarında alınan ücret, yük ve bagaj ücretleri ise bu kapsama girmemektedir.
Buna göre deniz ve hava taşımacılığında ücrete esas olan mesafe Türkiye sınırlarını aşmakta ve bir Türk limanından veya hava alanından yabancı bir ülke limanına veyahut da havaalanına kadar yapılan taşıma giderleri vergilendirmede dikkate alınmaktadır.
Söz konusu taşıma için alınacak bilet bedellerine herhangi bir şekilde ek olarak alınan gider karşılıkları da hasılata eklenerek bulunacak miktara uygulanacak oran nispetinde Türkiye'de matraha esas alınacak hasılat hesaplanmaktadır. Buna ilişkin olarak oluşan bir yargı kararına göre de "Dar mükellefiyete tabi yabancı ulaştırma kurumlarının Türkiye'de elde edilmiş sayılan hasılatın hesabında bilet bedeli ile birlikte tahsil edilen yolcu servis ücretlerinin de dikkate alınması gerekmektedir.
( Danıştay 4. daire E.No:2007/ 3450, K.No: 2007/ 3397) (V. SEVİĞ)


OCAK AYINDA STOPAJ TEŞVİKİ
"Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması" ile ilgili 5838 sayılı Kanun'un 32. maddesinin 13. fıkrasıyla "Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun'un" 3. ve 6. maddelerinin 1. fıkralarında yer alan süre bitimi 31.12.2009 olarak değiştirilmiştir. Ancak bu değişiklik 28.02.2009 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmış olup, değişiklik 01.01.2009 tarihinden itibaren geçerlidir. Bu durumda Ocak 2009 dönemine ait muhtasar beyannamede düzeltme yapılması mümkün müdür?
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ile ilgili 5838 sayılı yasa ile yapılan değişiklik uyarınca Yatırımların Teşviki ile ilgili olarak teşvik kapsamında olan illerde gelir vergisi teşvik uygulaması, 1.4.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayanlar ile 01.04.2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için 31.12.2009 tarihine kadar uzatılmıştır.
Diğer yandan, 5838 sayılı yasanın 32. maddesinin 13. fıkrasıyla değişik 5084 sayılı yasanın 7. maddesinin (h) bendi uyarınca Teşvik kapsamında olan illerdeki yatırımlar nedeniyle uygulanacak vergi teşviki 5084 sayılı yasanın 3. maddesinde yer alan süreye bakılmaksızın,
· 31.12.2004 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için 31.12.2009 tarihine kadar,
· 01.01.2005- 31.12.2007 tarihleri arasında tamamlanan yatırımlar için beş yıl süreyle,
· 31.12.2008 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için dört yıl süreyle,
· 31.12.2009 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için üç yıl süreyle,
uygulanacaktır.
Teşvik uygulaması Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri için 04.04.2007 tarihinden itibaren beş yıl süreyle geçerli olacaktır.
Diğer yandan 5084 sayılı Yatırımın ve İstihdamın Teşviki ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa kapsamında gelir vergisi stopaj teşvikinden yararlanma süresi 31.12.2008 tarihinde sona eren yatırımlar için sürenin 5838 sayılı yasa ile 31.12.2009 tarihine kadar uzatılması nedeniyle, teşvik kapsamında olan mükelleflerin Ocak 2009 dönemine ait muhtasar beyannamelerinin terkin kapsamında değerlendirilmesine yönelik olarak düzeltme beyannamesi vermeleri mümkündür. Bu konuda Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 19.03.2009 günü "Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Sirküleri/1" yayınlanmıştır. (V. SEVİĞ)


KİRA SÖZLEŞMESİ SÖZLÜ OLABİLİR Mİ

Kira sözleşmelerinin yazılı yapılması mecburi midir? Sözlü kira sözleşmesi olamaz mı?
Borçlar Kanunu'nun 248. maddesinde yer alan tanımlamadan anlaşılacağı üzere kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyi kullanılmasını veya bu kullanma ile kiralanan şeyden yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracı da buna karşılık sözleşme gereği kararlaştırılan belli bir bedeli belli tarihler içerisinde ödemeyi kabul eder.
Yasal düzenlemeye göre kira sözleşmesinin yazılı olması zorunluluğu bulunmamasına karşın, gerek kiracının ve gerekse kiraya verenin haklarını doğması muhtemel bir uyuşmazlıkta koruyabilmek için yazılı olması gerekmektedir. Vergilendirme yönünden ise kişiler üçüncü kişilerle olan vergisel ilişkilerini kanıtlamak zorunda olduklarından, bu sözleşmelerin de Vergi Usul Yasası'nın 227. maddesi uyarınca ispat edici belge olarak yazılı düzenlenmiş bulunması gerekmektedir. (V. SEVİĞ)


YARGI KARARLARINDA

İSPAT
Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu E.2005/26 K.2005/94 T.22.4.2005
Bir kısım hasılatını el defterinde takip etmek suretiyle kayıt ve beyan dışı bıraktığından bahisle davacı adına cezalı tarhiyat yapılmıştır. Her ne kadar Yerel Mahkemece verilen kararda, davacının eski çalışanı tarafından vergi denetmenliğine verilen el defterinden hareketle yapılan vergi incelemesi neticesinde, Asliye Ceza Mahkemesinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu söz konusu el defterinde yazılı bilgilerin davacının veya muhasebecinin eli ürünü olmadığının saptanması sebebiyle, el defterindeki bilgilerden hareketle hesaplanan matrahın dayanağı bulunmadığı ve el defterinin davacıya ait olduğunun kesin olarak ortaya konulmadığı gerekçesiyle, davacı hakkında yapılan tarhiyat kaldırılmışsa da; vergi inceleme raporunun ekini oluşturan 18.12.1998 tarihli tutanakta el defterinin yükümlünün sekreteri tarafından tutulduğu, tutanağa ekli listelerde de aylar itibariyle eksik düzenlenen belge adedi ve tutarı ile tam düzenlenen belge adedi ve tutarı ile tarihlerin belirlenmiş olması ve yükümlü tarafından bu listelerin ve tutanağın ihtirazi kayıt konulmaksızın imzalanmış olması sebepleriyle, belirtilen şekilde el defterinden hareketle hesaplanan matrah farkı üzerinden yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık yoktur.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu E.2004/145 K.2004/204 T.24.12.2004
Yükümlü şirketin işyerinde 17.6.2001 tarihinde meydana gelen hırsızlık sonucu 1995-2001 yıllarına ilişkin defter ve belgelerin çalındığından bahisle incelemeye ibraz edilmemesi üzerine KDV indirimleri kabul edilmeyerek 1998 yılı için yapılan tarhiyat yerel mahkemece terkin edilmişse de; yargı kararlarıyla çalındığı saptanmış olan defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesinin yükümlüyü, KDV indirimine ilişkin koşullardan ikincisi olan "indirim konusu yapılan vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olması"nı kanıtlama sorumluluğundan kurtarmayacak olması, ticari icaplara göre kendisine mal ve hizmet sunan kişi ve kuruluşları bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimlerde bulunarak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sahip bulunduğunun kabulünün gerekmesi sebepleriyle ve mahkemece yükümlüden ibraz edebileceği fatura ve benzeri vesikalar istenerek KDV Kanunun 29 ve 34. maddeleri uyarınca ihtilaflı dönemde indirim konusu yapılan KDV'nin davacı şirkete yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda yer alıp almadığının tespiti için, ibraz edilecek bu faturalardan vergi dairesi de haberdar edilip, gerçek mal teslimi ve hizmet alımına ilişkin olup olmadıklarının araştırılması gerekirken, tarhiyatın terkine karar veren yerel mahkeme kararında yasal isabet yoktur.

Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu E.2002/12 K.2002/101 T.15.3.2002
X Satış mağazasını işleten yükümlünün emtia satışı karşılığı fatura düzenlemediği ve özel gider indiriminden yararlanmaları için bazı kişilere komisyon karşılığı belge düzenlediği tespit edilerek adına 1995 yılı için cezalı tarhiyat yapılmıştır. Davacının, Y Fabrikasının 17 çalışanına 1995 yılı içinde muhtelif eşya sattığı ve bu satışlar nedeniyle daha sonra düzenleyeceğini belirterek fatura vermediği alıcı ifadelerine dayanılarak saptanmış olup, VUK'nun 3/B madde hükmünün değerlendirilmesinden, vergilendirme işlemi yapılırken, kanuna uygun olarak biçimlendirilen muamelelerin bu biçimselliğin ötesine geçilerek, muamelenin tarafları arasında oluşan maddi ve hukuki ilişkinin gerçek mahiyetinin araştırılmasının gerekmesi; kanunun, gerçek mahiyetin ortaya çıkarılmasında yemin hariç, her türlü delile izin vermiş olması; olayda vergiyi doğuran olayla ilişkisi açık bulunan, yükümlü ile aralarında husumet bulunduğu da tespit edilemeyen alıcıların ifadelerinin maddi delil niteliğinde olması ve Y Fabrikası çalışanlarının tutanakla tespit edilen ifadeleri, daha sonra düzenlemediğini göstermesi sebepleriyle, alıcı ifadeleri esas alınarak bulunan matrah farkı üzerinden yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık yoktur.

NİSAN AYI
MALİ TAKVİMİ

Tarih
Konu

6 Nisan 2009 Şubat 2009 Dönemine ait mal/hizmet alım
ve satımlarına ilişkin bildirim formlarının
(Form Ba, Form BS) ibrazı

7 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Çeklere Ait
Değerli Kâğıtlara Vergisi
Bildirimi Ve Ödemesi

9 Nisan 2009 16-31 Mart 2009 Dönemine Ait Noterlerce
Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait
Bildirimlerin Verilmesi Ve Ödenmesi

10 Nisan 2009 16-31 Mart 2009 Dönemi Petrol Ve Doğalgaz
Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin
Beyanı Ve Ödemesi

15 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi
BSMV Beyanı Ve Ödemesi

15 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Özel İletişim
Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

15 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Motorlu Taşıt Araçlarına
İlişkin (Tescile Tabi Olmayanlar) Özel Tüketim
Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

15 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Kolalı Gazozlar, Alkollü
İçecekler Ve Tütün Mamullerine İlişkin Özel
Tüketim Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

15 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Dayanıklı Tüketim Malları
ve Diğer Mallara İlişkin Özel Tüketim
Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

15 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi KKDF Kesintilerinin
Bildirim Ve Ödemesi

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Petrol Ve Doğalgaz
Ürünlerine İlişkin Ek:4 No'lu ÖTV Bildirim Formu

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Kolalı Gazozlara
İlişkin Ek:7 No'lu ÖTV Bildirim Formu

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Alkollü İçeceklere
İlişkin Ek:8 No'lu ÖTV Bildirim Formu

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Tütün Mamullerine
İlişkin Ek:9 No'lu ÖTV Bildirim Formu

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Dayanıklı
Tüketim ve Diğer Mallarına İlişkin
Ek:10 No'lu ÖTV Bildirim Formu

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Yarışma Ve
Çekiliş İle Futbol Müsabakalarına Ve At
Yarışlarına Ait İntikal Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi İlan Ve Reklam
Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

20 Nisan 2009 Mart 2008 Dönemine Ait Şans Oyunları
Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Müşterek Bahislere
Ait Eğlence Vergi Beyan Ve Ödemesi

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Elektrik Ve
Havagazı Tüketimi Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

20 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Yangın
Sigortası Vergisi Beyanı Ve Ödemesi

24 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti
Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi İle Sürekli
Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı
Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Beyanı

24 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Kurumlar Vergisi
Stopajının Muhtasar Beyanname İle Beyanı

24 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Gelir Vergisi
Stopajının Ve Damga Vergisinin Muhtasar
Beyanname İle Beyanı

24 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi 4/1-a Kapsamında Sigortalı
(SSK'lı) Olanlara İlişkin Aylık Prim Ve
Hizmet Bildirgelerinin Verilmesi

24 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Katma
Değer Vergisinin Beyanı

24 Nisan 2009 Ocak-Şubat-Mart 2009 Dönemi
Gelir Vergisi Stopajının Muhtasar
Beyanname İle Beyanı

24 Nisan 2009 Ocak-Şubat-Mart 2009 GVK'nun Geçici
67. Maddesine İstinaden Yapılan Tevkifatların
Muhtasar Beyanname İle Beyanı

24 Nisan 2009 Ocak-Şubat-Mart 2009 Dönemi
Katma Değer Vergisinin Beyanı

27 Nisan 2009 2008 Yılı Kurumlar Vergisi
Beyannamesinin Verilmesi

27 Nisan 2009 1-15 Nisan 2009 Dönemine Ait Noterlerce
Yapılan Makbuz Karşılığı Ödemelere Ait
Bildirimlerin Verilmesi Ve Ödenmesi

27 Nisan 2009 1-15 Nisan 2009 Dönemi Petrol Ve Doğalgaz
Ürünlerine İlişkin Özel Tüketim Vergisinin
Beyanı Ve Ödemesi

27 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine ait Kurumlar
Vergisi Stopajının ödenmesi

27 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait Gelir Vergisi
Stopajının Ve Damga Vergisinin Ödenmesi

27 Nisan 2009 Ocak-Şubat-Mart 2009 Dönemi
Gelir Vergisi Stopajının Ödenmesi

27 Nisan 2009 Ocak-Şubat-Mart 2009 GVK'nun Geçici
67. Maddesine İstinaden Yapılan
Tevkifatların Ödenmesi

27 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi Katma
Değer Vergisinin Ödenmesi

27 Nisan 2009 Ocak-Şubat-Mart 2009 Dönemi
Katma Değer Vergisinin Ödemesi

27 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti
Suretiyle Tahsil Edilen Damga Vergisi İle Sürekli
Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı
Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin ödenmesi

30 Nisan 2009 2008 Yılı Kurumlar
Vergisinin Ödenmesi

30 Nisan 2009 Şubat 2009 Dönemine Ait Haberleşme
Vergisinin Beyanı Ve Ödemesi

30 Nisan 2009 Mart 2009 Dönemi SSK Sigorta
Primlerinin Ödemesi

30 Nisan 2009 Bağ-Kur Sigortalılarının Nisan 2009
Sigorta Primi Ve Sağlık
Sigorta Primlerinin Ödemesi



SÖZÜN ÖZÜ

Ne Kadar Az Yüksekten Uçarsan, Düştüğün Zaman O Kadar Az İncinirsin.

Tibet Atasözü

(Kaynak: Referans Gazetesi | 01.04.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.