Mehmet Ali Özsoy
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
ozsoymali@hotmail.com

Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş Sürecinde Belge Düzeni ve Mesleki Teşekküllerin Yetkilendirilmesi

(VUK Genel Tebliği Sıra No: 584 ile Geçici Madde 3 Düzenlemesi)

Muhterem okurlar, 27 Kasım 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 584) ile VUK Genel Tebliği 486’ya önemli bir geçici madde eklenmiştir. Düzenleme, 8/9/2025 tarihli ve 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca 1/1/2026’dan itibaren basit usul kapsamından çıkarılarak gerçek usule alınacak mükelleflerin belge düzeni hakkında özel hükümler öngörmektedir. Bu kapsamda meslek odaları ve birliklere belge basımı, dağıtımı ve izlenmesi konusunda yetki verilmiş; kullanılmamış belgelerin iptali, bildirim yükümlülükleri ve uygulama esasları detaylandırılmıştır.

Türkiye’de küçük esnaf ve tacirlerin vergilendirilmesinde özel bir rejim niteliği taşıyan basit usul, uzun yıllardır hem vergisel sadeleştirme sağlamak hem de idari yükleri azaltmak amacıyla uygulanmaktadır. Basit usulde vergilendirilen mükellefler, önceki dönemde kullanmakla yükümlü oldukları perakende satış fişi ve faturaları bağlı bulundukları meslek odalarından temin etmekteydi. Bu durum, söz konusu belge temininin meslek odaları açısından önemli bir gelir kaynağı oluşturmasına da imkân tanımaktaydı. Bu nedenle, meslek odalarının ilgili gelir kaleminden mahrum kalmamasını sağlamaya yönelik bir yaklaşım benimsendiği anlaşılmaktadır. Nitekim, bu uygulamanın devamlılığını güvence altına almak amacıyla 27 Kasım 2025 sabahına gözlerimizi açtığımızda, Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 584) ile Geçici Madde 3 düzenlemesi kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.

Bu kapsamda 8/9/2025 tarihli ve 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Büyükşehir belediyesi olan illerde, bir önceki takvim yılının son günü itibarıyla Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan son verilere göre nüfusu 30.000’i geçmeyen ilçeler hariç olmak üzere;

a) Her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar,

b) Her türlü emtia alım-satımı ile uğraşanlar (Münhasıran bir işyeri açmaksızın gezici olarak veya pazar takibi suretiyle perakende emtia alım-satımı ile uğraşanlar hariç)

c) İnşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar,

ç) Motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarım işleriyle uğraşanlar,

d) Lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler,

e) Eğlence ve istirahat yerlerini işletenler, 

f) Şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar.

1/1/2026 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilecektir.

Meslek Odaları ve Birliklere Yetkilendirme (VUK 584 Nolu Tebliğ Geçici Madde 3 Fıkra 1)

Tebliğ ile esnaf odaları ve birlikler, gerçek usule geçecek basit usul mükelleflerine ait belgelerin: Basılması, dağıtılması ve izlenmesi konusunda Seri No: 215 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği’ndeki esaslara göre yetkilendirilmiştir.

Uygulama Açısından Önemi

1. Gerçek usule geçen küçük esnafın piyasadan matbaa bulma ve belge temin etme yükü azaltılmıştır.
2. Meslek odaları aracılığıyla standartlaştırılmış belge temini sağlanacaktır.
3. Belge basımında kayıt dışılığın önlenmesi için izleme kolaylaşacaktır.

 Belgelerin Oda/Birlikten Temini (VUK 584 Nolu Tebliğ Geçici Madde 3 Fıkra 2)

Gerçek usule geçen eski basit usul mükellefleri, işletme hesabı esasına göre defter tuttukları süre boyunca, gerekli belgeleri kendi odalarından temin edebilirler.

Bu düzenleme özellikle kırsal ve küçük şehirlerde defter tasdiki ve belge temininde yaşanan idari yükleri azaltmayı faydalı olabilecektir.

Meslek Odalarının Bildirim Yükümlülüğü (VUK 584 Nolu Tebliğ Geçici Madde 3 Fıkra 3)

Odalar tarafından basılan ve dağıtılan belgeler hakkında:

1. Belge teslim edilen mükellef bilgileri,
2. Teslim edilen belge bilgileri,
3. Varsa belgeyi basan matbaanın bilgileri

Odalar ve Birliklerin bildirim yapmaları belge izleme sisteminin dijitalleşmesine, sahte belge riskinin azaltılmasına, belge hareketlerinin izlenmesi yönünden faydalı olabilir.

Kullanılmamış Belgelerin İptali (VUK 584 Nolu Tebliğ Geçici Madde 3 Fıkra 4)

Basit usulden gerçek usule geçme zorunluluğu olan mükelleflerin 1/1/2026 tarihinden önce bastırdıkları ve bu tarih itibarıyla kullanmadıkları belgeleri, mesleki teşekküllerde bastırmışlar ise mesleki teşekküle, anlaşmalı matbaalara bastırmış veya noterde tasdik ettirmiş iseler bağlı bulundukları vergi dairesine 2/2/2026 tarihine kadar (bu tarih dâhil) iptal edilmek üzere ibraz etmeleri gerekmektedir. Mesleki teşekküller tarafından teslim alınan belgeler 30/12/1999 tarihli ve 23922 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 230)’nde belirtilen usullere göre iptal edilerek ilgili vergi dairesine bildirilecektir.

Düzenlemenin Mali Müşavirler Açısından Sonuçları

Gerçek usule geçecek yüz binlerce küçük esnaf için süreç tamamen değişmektedir. Mali müşavirlerin özellikle şu konularda dikkatli olması gerekir:

Belge İptal Süreçlerinin Takibi

1. Kullanılmamış belgelerin 2/2/2026 tarihine kadar iptali.
2. Oda/matbaa/vergi dairesi ayrımının doğru yapılması.

 Yeni Belge Düzeni

1. Mükelleflerin işletme hesabı esasına uygun belgeler kullanması sağlanmalı.
2. Oda/birlik tarafından sağlanan belgelerin VUK’a uygunluğu kontrol edilmeli.

Defter ve Beyan Değişiklikleri

Basit usulden gerçek usule geçen mükelleflerde:

1. İşletme hesabı defteri,
2. KDV yükümlülüğü,
3. Muhtasar beyannameler,
4. Defter-Beyan sistemine geçiş,
   zorunlu hale gelecektir.

Sonuç

Tebliğ, basit usul kapsamından çıkarılan mükelleflerin gerçek usule uyum sürecini kolaylaştırmayı amaçlamakta; bu süreçte belge temini ve iptali gibi kritik konularda meslek odalarına önemli görevler yüklemektedir.

VUK Genel Tebliği Sıra No: 584 ile Geçici Madde 3 Düzenlemesi sadece, 08.09.2025 tarihli 10380 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile basit usulde vergilendirilirken, 01.01.2026 tarihinden sonra gerçek usulde vergilendirilecek olan mükellefleri kapsamaktadır.

Düzenleme, hem bürokratik işlemleri azaltmayı hem de belge izleme sistemini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Ancak geçiş sürecinin kısa olması nedeniyle mali müşavirlerin mükelleflerini bilgilendirme ve süreç takibi konularında çok dikkatli olmaları önem arz etmektedir.

27.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.