Teşvik kavramı, belirli ekonomik ve sosyal faaliyetlerin diğerlerine oranla daha fazla ve hızlı gelişmesini sağlamak amacıyla, kamu tarafından çeşitli yöntemlerle verilen maddi destek, yardım ve özendirmeler olarak tanımlanmaktadır.
Bu çerçevede, yatırım teşvik sisteminde köklü değişimleri öngören 9903 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar 30 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak birkaç hükmü dışında yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yeni sistem aşağıdaki üç ana eksen üzerine kurgulanmıştır.
1-Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi (teknoloji, yerel, stratejik)
2-Sektörel teşvik sistemi (öncelikli ve hedef yatırımlar)
3-Bölgesel teşvikler
Her bir program, gelişmişlik düzeyine göre ayrılmış 6 bölgeyle birlikte çalışmakta ve yatırımın sektörel önceliğine, bölgesine ve dönüşüm hedeflerine göre destekleri belirlemektedir.
Yeni yatırım teşvik sisteminde destek unsurları
Yeni sistemde destek unsurları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
- Katma Değer Vergisi İstisnası
- Gümrük Vergisi Muafiyeti
- Vergi İndirimi
- Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
- Sigorta Primi (İşçi Hissesi) Desteği
- Faiz veya Kâr Payı Desteği
- Yatırım Yeri Tahsisi
- Makine Desteği
Yeni yatırım teşvik sisteminde bölgeler
Yeni yatırım teşvik sisteminde desteklerin uygulanması açısından iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak altı bölgeye ayrılmıştır.
Yeni teşvik sisteminde bazı iller yapılan revizyonla üst bölgeye yükseltilmişken, bazı iller alt bölgeye düşürülmek suretiyle teşvik kapsamında farklılaşma yapılmıştır.
Yeni yatırım teşvik uygulamasında SGK prim teşviki
Yeni yatırım teşvik sisteminde sağlanan desteklerden birisi de sigorta primi işveren hissesi desteği ve sigorta primi işçi desteğidir.
1-Sigorta primi işveren hissesi desteği
Yeni teşvik kapsamında desteklenen yatırımlarda, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;
a- Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
b- Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınmaktadır) Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen, alt işverenler tarafından istihdam edilen işçi sayısı da dâhil, aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen istihdam için, ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının 6’ncı bölgede gerçekleştirilen yatırımlar için tamamı, diğer bölgelerde gerçekleştirilen yatırımlar için %50’si Bakanlık bütçesinden karşılanacaktır.
Daha önceki teşvik uygulamasında 6’ncı bölge dışındaki yerlerde de sigorta primi işveren hissesi desteği asgari ücrete kadar olan kısmı karşılanırken, yeni teşvik sisteminde 6’ncı bölge dışındaki yerlerde asgari ücretin %50’sine karşılık gelen sigorta primi işveren hissesi karşılanacağından işverenler yeni sistemde daha az destekten yararlanmış olacaklardır.
2-Sigorta primi işveren hissesi desteğinin süresi
Sigorta primi işveren hissesi desteği aşağıda belirtilen sürelerde uygulanacaktır.
Ancak, Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamında desteklenen yatırımlar için bu destek 6’ncı bölgede 12 yıl, diğer bölgelerde 8 yıl süreyle uygulanacaktır.
3-Sigorta primi işçi hissesi desteği
Yeni teşvik sisteminde, 6’ncı bölgede teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı ilave istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle işveren adına bakanlık bütçesinden karşılanacaktır.
4-Gemi yatırımlarında sigorta primi işveren hissesi desteği
Gemi inşa yatırımlarında tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı bakanlıkça karşılanacaktır.
Söz konusu destek, gemi inşası devam etse dahi teşvik belgesinin düzenlendiği tarihi takip eden aydan itibaren en fazla 24 ay süreyle uygulanacaktır.
Yat, yüzer tesis ve deniz araçları da bu kapsamda değerlendirilecektir. Ancak, yatırım süresi ve sözleşmesi devam eden Savunma Sanayii Başkanlığı ile imzalanan sözleşmeye istinaden gerçekleştirilecek projelerde bu destek teşvik belgesinin düzenlendiği tarihi takip eden aydan itibaren sözleşme süresi sonuna kadar uygulanacaktır.
5-Sigorta primi işveren ve işçi hissesi desteğinden yararlanma şartları
İşveren ve işçi hissesine ait primlerin karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmesi ve bakanlıkça karşılanmayan prim tutarlarının yasal süresi içerisinde ödenmesi gerekmektedir.
6-Alt bölge desteğinden yararlanacak yatırımlar
Yeni teşvik sistemi kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımlarda, aşağıda belirtilen koşullardan birinin sağlanması halinde sigorta primi işveren hissesi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan, her ikisinin sağlanması halinde bulundukları bölgenin iki alt bölgesinde sağlanan şart ve sürede söz konusu destekten yararlanabileceklerdir.
a- Yatırımın organize sanayi bölgesinde veya endüstri bölgesinde gerçekleştirilmesi
b- Yatırımın 9903 sayılı Kararın ek-5’inde belirtilen ilçelerde gerçekleştirilmesi
Diğer taraftan, 6’ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için sigorta primi işveren hissesi desteği, bölgede geçerli olan süreye iki yıl ilave edilmek suretiyle uygulanacaktır.
7-Daha önceki kararlara ilişkin uygulama
9903 sayılı kararın geçici 2’nci maddesi uyarınca, kararın yürürlüğe girdiği 30 Mayıs 2025 tarihinden önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara, teşvik belgesinin dayandığı karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam edilecektir.
8-Süresi sona eren desteklere ilişkin uygulama
9903 sayılı Karar’ın geçici 5’inci maddesi uyarınca 2012/3305 sayılı Karar döneminde düzenlenen ve 6’ncı bölge için belirlenen sürede sigorta primi işveren hissesi desteği veya varsa sigorta primi desteği sağlanmış ve uygulama süresi sona eren yatırım teşvik belgesi sahibi yatırımcının talebi halinde, desteğin sona erdiği ay dâhil önceki 12 aylık dönemde ilgili teşvik belgesi kapsamı yatırım için uygulama yapılan işyeri sicil numarası altında istihdam edilenlerin aylık ortalamasının altına düşülmediği aylar için uygulanmak ve ilgili teşvik belgesinde belirtilen ilave istihdam sayısını geçmemek üzere teşvik belgesi üzerinde herhangi bir işlem yapılmaksızın sigorta primi işveren hissesi ve varsa sigorta primi desteği uygulama süresi 31/12/2028 tarihine kadar uzatılacaktır.
(Kaynak: Celal Özcan / Ekonomim.com | 20.06.2025)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.
>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV Ayrıntılar için tıklayın.