İntifa hakkı geliri elde eden kişilerin vergilendirilmesi nasıl olacaktır?

 

Soru:

 

İntifa hakkı geliri elde eden kişilerin vergilendirilmesi nasıl olacaktır?

Cevap:
Sorunun cevabının en sağlıklı bir şekilde verilmesi için Gelir Vergisi Kanunu, ve Medeni Kanun  kapsamında ele alıp değerlendirmek gerekir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinde; ''Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkül sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.
Kaynağı ne olursa olsun aşağıda yazılı iratlar menkul sermaye iradı sayılır:
1. Her nevi hisse senetlerinin kâr payları (kurucu hisse senetleri ve diğer intifa hisse senetlerine verilen kâr payları ve pay sahiplerine hazırlık dönemi için faiz olarak veya başka adlarla yapılan her türlü ödemeler ile Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları ile konut finansmanı fonlarını temsilen ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetlere ve varlık finansmanı fonlarını temsilen ihraç edilen varlığa dayalı menkul kıymetlere ödenen faiz, kâr payı veya benzeri gelirler dahil.);'' hükmü yer almaktadır.
4721 sayılı Medeni Kanununun ''İntifa Hakkı'' başlıklı 794’üncü maddesinde; ''İntifa hakkı, taşınırlar, taşınmazlar, haklar veya bir malvarlığı üzerinde kurulabilir.   
Aksine düzenleme olmadıkça bu hak, sahibine, konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlar.''
''Faizler'' başlıklı 805’inci maddesinde; ''İntifa hakkına konu olan sermayenin faizleri ve diğer dönemsel gelirleri, daha geç muaccel olsalar bile, intifa hakkının başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar intifa hakkı sahibine ait olur.''
''Bakım ve işletme giderleri'' başlıklı 813’üncü maddesinde; ''İntifa hakkı konusu olan malın olağan bakım ve işletme giderleri, güvencesini oluşturduğu borçların faizleri, vergi ve resimleri, intifa süresince intifa hakkı sahibine aittir.
Vergi ve resimleri malik ödemişse, intifa hakkı sahibi, yukarıda belirtilen esasa göre bunları malike tazmin etmek zorundadır.''
hükümleri yer almaktadır.

Türk Medeni Kanunu’nun 795’inci maddesinde; ''intifa hakkı, taşınırlarda zilliyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
Taşınır ve taşınmazlarda intifa hakkının kazanılması ve tescilinde, aksine düzenleme olmadıkça, mülkiyete ilişkin hükümler uygulanır.
Anılan Kanun’un 796’ncı maddesinde; ''İntifa hakkı, konusunun tamamen yok olması ve taşınmazlarda tescilin terkini; yasal intifa hakkı, sebebinin ortadan kalkması ile sona erer.'', 797’nci maddesinde de; ''İntifa hakkının, gerçek kişilerde hak sahibinin ölümüyle sona erer'' denilmiştir.
Buna göre, başkalarına ait bir eşya veya mal varlığı üzerinde belli bir kişiye tam yararlanma olanağı sağlayan bir sınırlı ayni hak olan ve iktisadi bir değer niteliğine sahip intifa hakkı, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 2’nci maddesinde tanımlanan mal kapsamına girmekte olup, bir kişiden diğer bir kişiye intikalinin vergiye tabi tutulması gerekir. Ayrıca Kanunun ''Veraset ve İntikal vergisinden İstisnalar'' başlığı altındaki 4’üncü maddesinin (j) bendinde kuru mülkiyet halinde intikal eden mallar hariç olmak üzere sağlar arasında ivazsız bir tarzda intikallerin vergiye tabi olacağı ifade edilmiştir. İntifa hakkının şahsa bağlı bir hak olması vergilendirmeyi etkilemez. İntifa hakkının veraset yolu ile veya ivazsız suretle intikalinin vergiden istisna edileceğine dair bir hükümde bulunmamaktadır.

Her ne kadar konu karışık gibi görünse de kanunlarla çerçevesi kalın bir şekilde belirlenmiştir. Buna göre; sahibi bulunulan varlıkların çıplak mülkiyeti üzerinizde kalmak kaydıyla, o varlıklardan elde edilecek gelirleri kullanmak üzere devir edilecek kişiler intifa hakkı sahibi olarak Veraset ve İntikal Vergisinin mükellefi olmakla birlikte, vergilendirme işlemleri intifa hakkı sahibinin söz konusu varlıkların gelirlerini hukuken iktisap ettiği tarihi takip eden bir ay içerisinde, kişinin Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne müracaat edilerek Veraset ve İntikal Vergisi Vergi Usul Kanununun 296’ncı maddesindeki değerleme ölçülerine göre hesaplanacak olup, bu verginin de 3 yılda her yıl Mayıs ve Kasım aylarında 2 eşit taksitte ödenmesi gerekir.
 
Ayrıca, söz konusu varlıklardan intifa hakkı sahiplerince elde edilen kar paylarına ilişkin beyannamelerin yine intifa hakkı sahipleri tarafından izleyen yılın Mart ayının başından yirmibeşinci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine verilmesi ve beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisinin ise Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir.


Koray ATEŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com
www.MuhasebeTR.com

(07.09.2010)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.