Prof. Dr. Necdet Sağlam
Anadolu Üniversitesi
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
nsaglam@anadolu.edu.tr

Meslek Mensupları İçin Geleceğin İpuçları: Yeni Orta Vadeli Program

1-    Giriş

2015-2017 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP), Türkiye ekonomisinin daha rekabetçi ve yenilikçi bir zeminde, 2023 hedeflerine ulaşmak için gerekli atılımı gerçekleştirmek üzere tasarlanmış ve 7 Ekim 2014 tarihinde yayınlanmıştır. Büyüme performansını yükseltirken cari işlemler açığını düşürmeye devam etmek, enflasyon hedefine ulaşmak ve böylece makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmek OVP’nin temel amacıdır.

Yeni bir kalkınma hamlesi için ülkemizin ihtiyaç duyduğu yapısal reformlar OVP döneminde hayata geçirilecektir. Bu kapsamda, Onuncu Kalkınma Planında yer alan öncelikli dönüşüm programları çerçevesinde hazırlanan eylem planları uygulamaya konulacaktır. Bu eylem planlarının düzenli takibiyle gerçekleşme düzeyi artırılacaktır.

ABD ekonomisinde gözlenen iyileşmeye karşın AB ülkelerinde ve gelişmekte olan ülkelerde küresel krizin etkilerinin halen devam ediyor olması küresel ekonomideki toparlanma eğilimini yavaşlatmaktadır. ABD’de para politikasının sıkılaştırılması, AB’de ise gevşetilmesi gündemdedir. Türkiye’nin yakın coğrafyasında meydana gelen siyasi gelişmeler jeopolitik risk unsuru olarak ortaya çıkmaktadır. OVP’nin makroekonomik çerçevesi, dış dünyadan kaynaklanan bu riskler ve fırsatlar dikkate alınarak hazırlanmıştır.

2-    Orta Vadeli Hedefler ve Öncelikler

2015-2017 dönemini kapsayan programda birinci önceliği cari açık yerine enflasyon olmuş ve 2014 yılı büyüme tahmini yüzde 4'ten yüzde 3,3'e düşürülmüş,  2015 yılı için yüzde 4 ve 2016 ile 2017 yılları için de yüzde 5 büyüme hedeflenmiştir. Diğer göstergeler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

GÖSTERGE	2014	2015	2016	2017
ENFLASYON (%)	9,40	6,30	5.0	5.0
BÜYÜME (%)	3,30	4.0	5.0	5.0
İŞSİZLİK (%)	9,60	9,50	9,20	9,10
İHRACAT  (milyar $)	160.5	173	187.4	203.4
İTHALAT (milyar $)	244	258	276.8	297.5
DIŞ TİCARET (milyar $)	-83.5	-85	-89.4	-94.1
CARİ AÇIK (milyar $)	-46	-46	-49.2	-50.7

 

Program döneminde, yurt içi tasarrufları artırmak, mevcut kaynakları üretken alanlara yönlendirmek, ekonominin üretim kapasitesini ve teknoloji seviyesini yükseltmek, verimlilik düzeyini ve ihracatın büyümeye katkısını artırmak temel önceliklerdir. Bu çerçevede; yatırım ortamının iyileştirilmesi, mali piyasalarda ürün ve hizmet çeşitliliği ile derinliğin artırılması, kamu gelir ve harcamalarının kalitesinin yükseltilmesi ve işgücü piyasası, eğitim ve yargı sistemi, kayıt dışılık, devlet yardımları, iyi yönetişim, yerel yönetimler ve bölgesel gelişme alanlarında başlatılan yapısal dönüşüm ve reformların tamamlanması önem arz etmektedir. Bu doğrultuda kayıt dışının azaltılması gibi aşağıdaki 25 öncelikli dönüşüm alanı program döneminde etkin bir şekilde uygulanacaktır.

1. Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması

2. İthalat Olan Bağımlılığın Azaltılması

3. Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve İsrafın Önlenmesi

4. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi

5. Kamu Harcamalarının Rasyonelleştirilmesi

6. Kamu Gelirlerinin Kalitesinin Artırılması

7. İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi

8. İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi

9. Üretimde Verimliliğin Artırılması

10. İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme

11. Öncelikli Teknoloji Alanlarında Ticarileştirme

12. Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji Geliştirme ve Yerli Üretim

13. Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretimi

14. Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi

15. Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi

16. Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm

17. Sağlık Turizminin Geliştirilmesi

18. Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm

19. Temel ve Mesleki Becerileri Geliştirme

20. Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi

21. Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik

22. Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması

23. Yerelde Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi

24. Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm

25. Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi

3- Meslek mensuplarını doğrudan veya dolaylı ilgilendiren Kamu Harcama Politikasında planlanan konular şu şekildedir.

·         Kaynak kullanımında etkinlik artırılacak ve hesap verebilirliği güçlendirmek amacıyla, pilot uygulamalara gidilecektir.

·         Bütçe hazırlık sürecinde, mal ve hizmet alımlarına yönelik ödeneklerin sıfır tabanlı bütçe ilkesiyle belirlenmesine özen gösterilecektir.

·         Kamu harcamalarının etkinliğinin artırılması amacıyla kamu mali yönetimi ve denetiminde kullanılan bilgi teknolojileri altyapısı bütünleşik hale getirilecektir.

·         Kamu kurum ve kuruluşlarının stratejik planlarının Kalkınma Planında yer alan politikalarla uyumu gözetilecek, stratejik plan ve performans programlarında yer alan öncelik ve faaliyetler bütçe hazırlık ve uygulama sürecine daha etkin yansıtılacaktır.

·         Kamu özel işbirliği (KÖİ) kapsamında yapılacak yatırımlar, sözleşmelerden doğacak yükümlülüklerin kamu mali dengeleri üzerindeki etkileri göz önünde bulundurularak planlanacaktır.

·         Başta hizmet alımları olmak üzere kamu harcamalarına ilişkin karar alma sürecinde fayda-maliyet analizlerinden yararlanılacaktır.

·         Kamu hizmet binası ve taşıt temini ihtiyaca uygun ve maliyet etkin hale getirilecektir.

·         Kamuda e-dönüşüm hızlandırılarak hizmet maliyetlerinin azaltılmasıyla birlikte hizmet kalitesi de artırılacaktır.

·         Kamu Ar-Ge harcamalarının tahsisinde, özel kesim yatırımlarının yüksek dış ticaret açığı verdiğimiz sanayi kollarında üretime yönlendirilmesine öncelik verilecektir.

·         Tarımsal destekleme amacıyla yapılan transferler; etkinlik, verimlilik ve katma değerin artırılması hedefi çerçevesinde gözden geçirilerek gerekli düzenlemeler yapılacaktır.

·         Sosyal amaçlı programların etkinliği değerlendirilecek, bu alanda kamu, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki eşgüdüm geliştirilecek ve mükerrerlikler önlenecektir.

·         Sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, gereksiz kullanımı önlemek üzere, ilaç, tıbbi cihaz ve tedavi harcamaları daha akılcı hale getirilecektir.

·         Sağlık hizmet sunucularının geçmiş davranışlarını dikkate alan denetim modelleri geliştirilecek, risk analizi ve veri madenciliği alanlarında yazılım, donanım ve eğitim altyapısı güçlendirilecektir.

·         Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği üzerinde olumsuz yansımaları olabilecek uygulamalardan kaçınılacaktır.

3-    Kamu Gelir Politikasında OVP’da yer alan önümüzdeki 3 yıl planlananlar ve meslek mensuplarını doğrudan veya dolaylı etkileyecek plan ve hedefler şunlardır.

·         Kamu mali sisteminin ihtiyaç duyduğu finansmanın sağlıklı ve sürekli kaynaklardan elde edilmesi, gelir dağılımının iyileştirilmesi, sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlanması, tasarrufların artırılması ve ekonomiye rekabet gücü kazandırılması suretiyle mali, ekonomik ve sosyal amaçlara destek olan gelir politikaları uygulanacaktır.

·         Dolaylı-dolaysız vergi dağılımını daha dengeli kılmak, kaynakları üretken alanlara yönlendirmek ve tüketimin aşırı büyümesinin önüne geçilmesi sürecinde ortaya çıkacak gelir kaybını telafi etmek amacıyla doğrudan vergi tahsilatını artıracak önlemler alınacaktır.

·         Vergi sistemi, tasarrufları özendirme açısından gözden geçirilecektir.

·         Ekonominin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulmasına yönelik Ar-Ge faaliyetlerini ve yüksek katma değerli ürünlerin geliştirilmesini destekleyen vergi politikaları uygulanacaktır.

·         Ekonomik ve sosyal politikalar çerçevesinde temel vergi mevzuatının sade ve uyum sağlanabilir hale getirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecektir.

·         Vergi mevzuatı ve uygulamaları, mükellef güvenini ve haklarını artırmayı gözeten bir anlayışla ele alınacaktır.

·         Vergilemede istikrar ve öngörülebilirlik esas olacak; vergi mevzuatına ilişkin düzenlemeler toplumun ve ilgili tarafların katkılarının alındığı bir süreç içinde gerçekleştirilecektir.

·         Vergilemede gönüllü uyumun artırılması esas alınarak mükellef hizmetleri etkinleştirilecektir.

·         Vergi harcamalarının gözden geçirilmesi ve bu alanda kamuoyunun düzenli ve ayrıntılı olarak bilgilendirilmesi çalışmalarına hız verilecektir.

·         Vergi sistemi, teknolojik ve uluslararası gelişmelerle birlikte ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayacak şekilde geliştirilecektir.

·         Haksız rekabetin önlenmesi, ekonomide rekabet gücünün ve kamu gelirlerinin artırılması amacıyla kayıt dışılıkla etkin bir şekilde mücadele edilecektir. Bu kapsamda; denetim kapasitesi artırılacak ve etkinleştirilecek; idarelerin uygulama kapasitesi ve bilişim altyapısı geliştirilecek; kaçakçılıkla mücadele, kurumlar arası işbirliği ile veri paylaşımı artırılacak ve toplumsal farkındalık yaygınlaştırılacaktır.

·         Kamu mali dengelerinin imkân verdiği ölçüde, ekonomik faaliyetler üzerinde yük oluşturan işlem vergilerinde indirime gidilecektir.

·         Vergi politikalarının belirlenmesinde ve uygulanmasında, iklim değişikliği ve çevre kirliliğiyle mücadele edilmesine ve enerji tüketiminde tasarruf sağlanmasına yönelik öncelikler gözetilecektir.

·         Yerel yönetimlerin öz gelirleri sosyal ve ekonomik amaçlar gözetilerek artırılacaktır. Bu kapsamda emlak vergisi sisteminin gözden geçirilmesine ve yerel vergilerin genel vergi sistemine uyumunun sağlanmasına öncelik verilecektir.

·         İmar planı değişiklikleri ve kamu yatırımları sonucunda oluşacak gayrimenkul değer artışlarından kamunun pay almasını ve gayrimenkullerde değer artışına yol açacak bazı kamu yatırımlarına yararlanıcıların katkıda bulunmasını sağlayacak bir sistem geliştirilecektir.

·         Sosyal Güvenlik Kurumunun takipteki alacaklarına ilişkin tahsil kapasitesini artıracak önlemler alınarak tahsilat süreci hızlandırılacaktır.

4-    Meslek mensuplarını ilgilendiren Kamu Mali Yönetimi ve Denetiminde planlanan konular şu şekildedir.

·         Kurum bütçelerinin stratejik plan ve performans programlarıyla ilişkisi güçlendirilecek ve çok yıllı bütçeleme anlayışının kamu idareleri tarafından daha fazla benimsenmesi sağlanacaktır.

·         Kamu idarelerinin faaliyetlerinin, iç kontrol ve iç denetim standartlarına uyum düzeyinin artırılması sağlanacaktır.

·         Kamu mali yönetiminin beşeri kaynak altyapısı nitelik ve nicelik olarak güçlendirilecektir.

·         Kamuda etkin bir dış denetimin sağlanması için Sayıştay’ın uygulama altyapısı güçlendirilecektir.

5-    Meslek mensuplarını ilgilendiren Kamu İktisadi Teşebbüslerine ait planlar aşağıdaki gibidir.

·         KİT’lerin kârlılık, verimlilik ve kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak işletilmesi esastır.

·         KİT’lerde; yetkilendirmeyi, hesap verebilirliği, şeffaflığı, karar alma süreçlerinde etkinliği ve performansa dayalı yönetimi esas alan stratejik yönetim anlayışı yaygınlaştırılacaktır.

·         KİT’lerde bağımsız dış denetim uygulamasına geçilecektir.

·         KİT’ler finansal tablolarını Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzenleyecektir.

·         KİT’ler faaliyetlerini stratejik planlar ve performans programlarına uygun olarak yürütecektir.

·         Bütün KİT’lerde iç denetim ve iç kontrol sistemi kuruluş süreci tamamlanacak ve iç denetim birimleri etkin hale getirilecektir.

21.10.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.